Sự hấp thụ nước của rễ

Đặc điểm sinh học của hệ rễ thích nghi với chức năng hút nước. Qua nghiên cứu của nhiều nhà khoa học cho thấy rễ có khả năng đâm sâu, lan rộng, khả năng phân nhánh có bề mặt và độ dài lớn hơn thân và lá gấp bội. Nhờ có những đặc tính trên, rễ có khả năng sử dụng lượng ẩm phân tán, ít ỏi và chất khoáng khá nghèo nàn trong môi trường đất.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sự hấp thụ nước của rễ Sự hấp thụ nước của rễĐặc điểm sinh học của hệ rễ thích nghi với chức năng hútnước.Qua nghiên cứu của nhiều nhà khoahọc cho thấy rễ có khả năng đâmsâu, lan rộng, khả năng phân nhánhcó bề mặt và độ dài lớn hơn thân vàlá gấp bội.Nhờ có những đặc tính trên, rễ cókhả năng sử dụng lượng ẩm phân tán, ít ỏi và chất khoáng khá nghèo nàn trong môi trường đất. Viện sĩ Macximov (1944) đãnói: Trái với quan niệm thôngthường hệ rễ không phải đính chặt,bất động trong một miền nhất địnhnào đó của đất mà luôn luôn dichuyển về đằng trước tựa như mộtđàn khổng lồ loài vật nhỏ bé đào liếm quanh mỗi hạt cát gặp phải và tách những màng nướcmỏng dính từ đó. Do đó không chỉnước chảy theo mao quản tới đầurễ, mà đầu rễ được trượt theo nướcvà vì mục đích đó chúng ủi đào đấtmột cách mảnh liệt không bỏ sótmột ly khối nước nào không sửdụng. Lúc các lớp đất mặt càngkhô, hệ rễ càng ngày càng đâm sâuvào lòng đất.Hoạt động hút nước và bơmnước vào rễ.Khả năng hấp thụ tích cực củanước từ đất và đẩy nó vàolòng mạch lên thân của rễ cây biểuhiện rõ ràng trong hiện tượng rỉnhựa và ứ giọt. Nhựa rỉ ra có thànhphần rất phức tạp. Ngoài các muốikhoáng trong nhựa còn có các acidhữu cơ, acid amin, đường, proteinvà các chất hữu cơ khác. Nguyênnhân gây ra hiện tượng rỉ nhựa làdo rễ sản sinh ra áp lực. nếu ta đemchỗ cắt gắn liền với áp lực kế thì tasẽ đo được áp lực rễ lớn hay bé. Các loài cỏ thường không quá 1 atm, cây gỗ cao hơn ít nhiều.Theo White (1949), ngay rễ Càchua có trường hợp cây tạo nênmột lực đẩy tới 3-10 atm. Trongcùng một cây có rỉ nhựa nhiều hayít phụ thuộc vào trạng thái tuổi,trạng thái sinh lí, sự sinh trưởngmạnh hay yếu. Đối với loại cây mộtnăm thì sau khi ra hoa hiện tượng rỉnhựa giảm xuống rõ rệt. Chính áplực rễ đã gây ra quá trình hút nướcchủ động cho cây. Giải thích cơ chếáp lực rễ, cho đến nay chưa hoàntoàn nhất trí. Theo một số tác giả,rễ có thể hút nước chủ động là nhờcơ chế thẩm thấu (động cơ dưới).Thí nghiệm đo áp suất rễHiện tượng ứ giọt có thể thấy đượclúc ban mai. Vào thời gian ban đêm khí hậu lạnh, chung quanh không khí được bão hòa hơi nước, khiến quá trình hoát nước từlá bị hạn chế. Hiện tượng ứ giọt cótác dụng duy trì sự cân bằng giữahấp thu và thoát nước và là dấuvết còn lại của hình thức trao đốinưóc của tổ tiên thủy sinh xa xưa.Số lượng ứ giọt biến đổi rất lớn, cólúc chỉ có mấy giọt, có lúc trên mộtlá trong một buổi tối có đến 10mlnước. Thành phần các chất trongnước ứ giọt cũng bao gồm cả chấtvô cơ và hữu cơ.Hai hiện tượng rỉ nhựa và ứ giọt làdo khả năng hút nước và đẩy nướcmột cách chủ động của rễ lên thân.Chúng có lên quan khăng khít vớihoạt động sống của cây đặc biệt làquá trình hô hấp.Lúc xử lý hóa chất gây mê (ether,chloroform...) hoặc các độc tố hôhấp (KCN, CO ...) ta thấy hiệntượng rỉ nhựa cũng như ứ giọt bịđình chỉ. Các dẫn liệu chứng tỏ quátrình hút nước chủ động của rễ đòihỏi tiêu hao năng lượng là mộtkhâu trong phức hệ các quá trìnhtrao đối chất.