Sự lãng mạn của Vật Lý

Vật lý có lẽ là môn khoa học tự nhiên lãng mạn nhất trong các môn khoa học cơ bản. Sự lãng mạn của vật lý là ánh lấp lánh của những tinh cầu, là sự lung linh của những hành tinh trên dải Ngân Hà, là sự long lanh của những hạt cơ bản cấu thành nên vũ trụ, là sự tương đối và tuyệt đối của thời gian - không gian, và cả sự im lặng thách thức của siêu nhiên
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Sự lãng mạn của Vật Lý Sự lãng mạn của Vật Lý Vật lý có lẽ là môn khoa học tự nhiên lãng mạn nhất trong các mônkhoa học cơ bản. Sự lãng mạn của vật lý là ánh lấp lánh của những tinh cầu,là sự lung linh của những hành tinh trên dải Ngân Hà, là sự long lanh củanhững hạt cơ bản cấu thành nên vũ trụ, là sự tương đối và tuyệt đối của thờigian - không gian, và cả sự im lặng thách thức của siêu nhiên... Như cái vòng xoáy âm dương trong Thái cực đồ phương Đông, vật lý nghiêncứu từ những vấn đề vi mô nhất đến những vấn đề vĩ mô nhất của tự nhiên màcuộc sống nhân loại không ngừng đi tìm lời giải đáp. Cuộc sống vốn chứa đầynhững huyền ẩn, thậm chí những điều tưởng như giản đơn nhất cũng chứa đựngmuôn vàn bí ẩn mà ta chưa khám phá hết. Thế nên trong hành trình đầy gian khó,với thiên chức nặng nề của mình, vật lý học đã hóa giải những bí huyền của tựnhiên và xã hội. Và nó còn tiếp tục giải mã những huyền bí ấy...Cái nhìn của vật lý là cái nhìn chính xác, thậm chí là chính xác đến từng micromet,nanômet và hơn thế nữa, nhưng đôi mắt của vật lý là đôi mắt thi vị và lãng mạn khinó hướng cái nhìn ấy lên bầu trời đầy sao, vào khoảng không bao la và thăm thẳmThái dương hệ, vào tận thấu bản chất và những vận động bất tận của sinh thể, vậtthể... Và đôi mắt lãng mạn đó thấu thị quá vãng, tiên lượng tương lai để rồi trở vềvới ánh mắt hồn nhiên mà thấu cảm, uyên thâm mà trong sáng ngây thơ thuở ấuthơ nhân loại.Đôi mắt vật lý có phải là đôi mắt luôn suy tư, ưu trầm? Bất giác tôi chợt thấy đôimắt ấy rất đỗi quen thuộc. Dường như là cái đăm chiêu trầm tư trong bức tượngNgười suy tư thế kỷ của một nhà điêu khắc thời kỳ Phục Hưng.Bức tượng đá tạc hình người đàn ông trong tư thế ngồi, cánh tay trần đặt lên vầngtrán cao, ánh mắt miên man suy nghĩ. Người đàn ông vẫn ngồi đó từ thế kỉ ánhsáng, vẫn trăn trở những dòng ý nghĩ. Xung quanh pho tượng trắng, hàng bạchdương vẫn xào xạc lá và làn tuyết trắng vẫn rơi ngọt xuống bàn chân chàng. Vàquanh đầu chàng là những dấu hỏi tại sao, những nguyên tử electron chuyển độngtheo quỹ đạo của vòng nguyệt quế khi chàng thốt lên “Oreka”... Hay dường như làánh mắt ưu tư khi ngàn lần nhìn trái táo rơi của Isaac Newton, ánh mắt tinh anhtrên Gương mặt thế kỷ XX A. Einstein pha chút mộng mị trong giấc chiêm bao vớikhát vọng ánh sáng về bản giao hưởng dở dang của Lý thuyết trường thống nhất.Hay ánh mắt cười vô ngần nhẹ mà thiên cao của Copernic, ánh mắt kiên nghị củaBruno trước khi bước lên giàn hỏa thiêu...Niềm đam mê khoa học và cả lòng dũng cảm nữa đã chắp cánh cho sự lãng mạncủa vật lý bay lên tới đỉnh Olympia của mình. Ở nơi đó sẽ không phải là nơi trú ngụcủa các vị thần linh như trong thần thoại Hy Lạp, La Mã mà là nơi ngự trị của trítuệ loài người, của niềm tin và những thành quả nghiên cứu khoa học của loàingười. Ở nơi đó sẽ tràn ngập ánh sáng, đẹp đẽ và thiên lương. Vật lý lãng mạn hơnhẳn toán học, hóa học... và lãng mạn hơn bội phần có lẽ bởi nó nghiên cứu quanghọc và tương tác ánh sáng (dù là ánh sáng chói chang của vầng thái dương, ánhsáng lạnh cung Quảng Hà hay ánh le lói hắt ra từ phía cuối đường hầm) để thấyđược ánh sáng khi là hạt khi là sóng và sự chuyển hóa thần kỳ giữa hai trạng tháiđó...Đức hạnh của nghệ thuật là niềm rung cảm hướng tới chân - thiện - mỹ và nhữnggiá trị nhân văn. Phẩm hạnh của triết học là hoài nghi. Và tôn giáo nặng trĩu đứ c tin.Còn phẩm chất của khoa học là ngạc nhiên trước những điều tưởng như hiển nhiênnhất. Ngạc nhiên ngước nhìn trái táo rụng xuống đất mà vật lý có được định luậtvạn vật hấp dẫn, ngạc nhiên khi ngâm mình trong bồn tắm mà vật lý có được địnhluật Achimet. Ngạc nhiên, ngạc nhiên và ngạc nhiên... Những cái ngạc nhiên vĩ đạivà lãng mạn.Nếu thi ca đi tìm cái đẹp, triết học đi tìm sự khôn ngoan, tôn giáo đi tìm thần linhthì khoa học đi tìm sự thông thái. Vật lý trên con đường đi tìm sự thấu hiểu đã ấpiu một ước vọng khôn cùng là Lý thuyết cuối cùng (The Final Theory) như mộtbiểu hiện tột cùng của sự lãng mạn.Liệu chúng ta có thể nhận thức được bí mật cuối cùng của vũ trụ không? Thế giớihiện thực, vừa cụ thể vừa hết sức trừu tượng, vừa hỗn mang vừa trật tự, vừa mâuthuẫn lại vừa thống nhất. Vật chất và trường, năng lượng và khối lượng, khônggian và thời gian, sóng và hạt, hạt và phản hạt... Những đặc tính đó lại chuyển hóanhau bằng chữ Dịch.Liệu chúng ta có thể biết cái không thể biết được hay không? Vật lý, cũng như thếgiới khách quan mang trong mình những tính chất trái ngược nhau, mô tả kháiquát hiện thực bằng những định lý, định luật, lý thuyết vừa hết sức chính xác, rõràng song cũng chính vì thế mà nó có một vẻ lãng mạn riêng...Giấc mơ chú Cuội cung trăng bây giờ không phải là điều quá vời xa với loài ngườinữa, motip du hành xuyên không - thời gian trong chuyện Từ Thức gặp tiên về mặtlý thuyết cũng không phải là hoang đường nữa. Vật lý lãng mạn nhất trong cáckhoa học tự nhiên không phải vì nó gần gụi với thi ca bởi việc giải thích những bíẩn mã hóa trong những huyền thoại ngàn xưa hay những chuyện viễn tưởng, giảtưởng mà vì nó triết thuyết. Như một vị thiền sư già ngồi công án bên gốc cây cổthụ để chứng ngộ bản thân và cộng đồng trong tổng hòa các mối quan hệ tương hỗtrên hết thảy các lĩnh vực: tự nhiên, xã hội và tư duy.Vật lý học không chỉ song hành cùng những bước tiến thăng trầm của văn minhloài người, nó cũng chính là lịch sử sự sống. Khoa học không biên giới, nghệ thuậtcó cội nguồn như ai đó đã từng nói thì vật lý học trên hành trình phát triển củamình đã bắt gặp nguồn cội sự sống. Là một khoa học chuyên ngành nhưng ở mộtgóc độ, vật lý chạm đến những vấn đề cốt lõi của triết học là bản thể luận, nhậnthức luận.Không phải ngẫu nhiên mà Fritjof Capra thấy cái đạo của vật lý và viết thành sáchnếu vật lý chỉ là một cái gì đó khô khan mà thiếu đi vẻ lãng mạn của mình. Chính sựlãng mạn sâu xa của vật lý đã cho ông cái nhìn uyên nguyên về thế giới và xã hội, vềcội nguy ...