SUY HÔ HẤP MẠN (Kỳ 2)

Giảm PaO2: là rối loạn khách quan quan trọng nhất, được gọi là thiếu oxy máu mạn khi PaO2 dưới 70mmHg xảy ra trường diễn trong suốt thời kỳ bệnh ổn định. Thiếu oxy máu mạn trở nên đáng ngại từ mức PaO2 = 55 mmHg. a. Giảm vận chuyển oxy: Sự vận chuyển oxy đến mô tùy thuộc vào cung lượng tim (Q) và vào sức chứa oxy của máu động mạch (CaO2). TO2 = Q x CaO2 Trong đó CaO2 lại tuỳ thuộc vào dung lượng oxy tức là vào lượng hemoglobin sử dụng được và...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
SUY HÔ HẤP MẠN (Kỳ 2) SUY HÔ HẤP MẠN (Kỳ 2) III. CƠ CHẾ BỆNH SINH 1. Giảm PaO2: là rối loạn khách quan quan trọng nhất, được gọi là thiếuoxy máu mạn khi PaO2 dưới 70mmHg xảy ra trường diễn trong suốt thời kỳ bệnhổn định. Thiếu oxy máu mạn trở nên đáng ngại từ mức PaO2 = 55 mmHg. a. Giảm vận chuyển oxy: Sự vận chuyển oxy đến mô tùy thuộc vào cung lượng tim (Q) và vào sứcchứa oxy của máu động mạch (CaO2). TO2 = Q x CaO2 Trong đó CaO2 lại tuỳ thuộc vào dung lượng oxy tức là vào lượnghemoglobin sử dụng được và vào độ bão hoà oxy. Trong trường hợp thiếu oxy máu nặng (PaO 2 < 50mmHg, SaO2 < 85%),CaO2 giảm làm giảm TO2. Tuy nhiên sự giảm PaO2 thường được cân bằng bởi sựgia tăng nồng độ hemoglobin (đa hồng cầu thứ phát). Nhờ vậy sự vận chuyển oxythường không bị ảnh hưởng nhiều trừ những đợt suy hô hấp cấp hoặc những lúcthiếu oxy máu nặng như trong giấc ngủ. b. Phản ứng tăng tạo hồng cầu (đa hồng cầu thứ phát): Phản ứng tăng tạo hồng cầu có lợi do cho phép bảo đảm sự vận chuyển oxyđầy đủ, nhưng có hại do làm tăng độ nhớt máu và như thế góp phần làm tăngkháng lực mạch máu phổi dẫn đến sự xuất hiện tăng áp động mạch phổi. c. Tác động mạn tính trên não: Thiếu oxy mạn gây bất thường về thần kinh - tâm thần như rối loạn chú ývà trí nhớ, khó khăn về tư duy trừu tượng, về hành vi khéo léo, về các rối loạn vậnđộng giản đơn. d. Tác động trên huyết động: Thiếu oxy mạn làm tăng sức cản mạch máu phổi do co thắt mạnh, phì đạităng dần cơ trơn thành động mạch gây tăng áp động mạch phổi và tăng gánh timphải. Tim bù trừ sự tăng gánh này càng tăng tần số và cung lượng tâm thu để đảmbảo sự cung cấp oxy. Cần lưu ý sự tăng áp phổi là một cơ chế thích nghi, giúpchọn lựa một số mao mạch phục vụ tưới máu tốt, cải thiện liên hệ thông khí/tướimáu. 2. Rối loạn cơ học thông khí: a. Trong suy hô hấp mạn nghẽn: Trong suy hô hấp mạn nghẽn, thể tích thở ra tối đa trong giây đầu (VEMS)giảm, tỉ số Tiffeneau (VEMS/CV%) giảm. b. Trong suy hô hấp hạn chế: Các thể tích phổi giảm, dung tích phổi toàn phần (CPT) giảm, độ giãn phổigiảm làm thở vào khó hơn. 3. Liên hệ thông khí-tưới máuV/Q: - Tăng hiệu quả nối tắt. - Tăng khoảng chết lên nhiều. - Giảm PaO2 và tăng PaCO2. 4. Hoạt động các trung tâm hô hấp: Trung tâm hô hấp ở bệnh nhân bị suy hô hấp mạn không còn bị kích thíchbởi PaCO2 cao mạn tính, chỉ còn duy trì hoạt động do kích thích thiếu oxy máunên khi cho thở oxy liều cao sẽ gây ức chế trung tâm hô hấp làm CO2 gia tăng. IV. TRIỆU CHỨNG HỌC LÂM SÀNG Phải hỏi bệnh tỉ mỉ mới xác định được thời gian và độ trầm trọng khó thởgắng sức, ho khạc, nghiện thuốc lá, cũng như ô nhiễm môi trường bệnh nhân đangsống hay làm việc như hít chất độc, bụi. Ngoài ra các dấu chứng riêng của từng bệnh nguyên, các dấu chứng suy hôhấp mạn có thể rõ. 1. Tím và khó thở: Tím xuất hiện khí SaO2 dưới 85% (bình thường trên 95%).Khó thở khithiếu oxy đã nặng (nặng từ từ do tiến triển tự nhiên hay đột ngột do bội nhiễm). 2. Rối loạn hành vi: Rối loạn hành vi xuất hiện khi PaCO2 trên 50-55 mmHg có thể tiến triển tựnhiên tăng dần hay đột ngột do nguyên nhân làm dễ như thuốc ức chế hô hấp.Bệnh nhân dễ kích thích, nhức đầu, rối loạn ý thức có thể sảng khoái hay ủ rủ, cóthể run đập cảnh báo động hôn mê do tăng CO2. 3. Dấu tâm phế mạn: Do thiếu oxy và do tăng khí CO2: tím (chú ý chỉ rõ khi có kèm theo tănghồng cầu phản ứng), dấu hiệu suy thất phải. 4. Quan trọng hơn là các dấu chứng nhẹ, sớm hơn: Thường phải lưu ý mới phát hiện được, thường gặp trong suy hô hấp mạnnghẽn. a. Thở nhanh nông kèm lồng ngực giãn rộng có mục đích bù trừ thiếu oxyvà giới hạn sự xẹp các phế quản nhỏ do thở ra sâu. b. Dấu co kéo chứng tỏ có gia tăng áp lực âm màng phổi do nghẽn đườnghô hấp. c. Tăng sự co các cơ thang, phì đại các cơ này khi thở vào. d. Thở ra môi khép chặt: mục đích làm giảm hiệu số áp lực giữa phế nangvà miệng làm giảm bớt sự xẹp các phế quản. e. Giãn lồng ngực và dấu HOOVER (giảm đường kính ngang phần dướilồng ngực khi hít vào). f. Test thổi diêm cháy. + Há miệng thối diêm cháy cách trên 50 cm. + Chúm miệng thối diêm cháy cách 100 cm.Nếu không tắt thì có nguy cơ suy hô hấp mạn. ...