Tác động của các nhân tố ảnh hưởng tới khả năng sinh lời của một số doanh nghiệp xuất khẩu than ở Việt Nam

Bài viết sử dụng phương pháp hồi quy để đánh giá tác động của các nhân tố ảnh hưởng tới khả năng sinh lời (ROE) của 6 doanh nghiệp xuất khẩu than thuộc Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động của các nhân tố ảnh hưởng tới khả năng sinh lời của một số doanh nghiệp xuất khẩu than ở Việt Nam International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”, ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 TÁC ĐỘNG CỦA CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG TỚI KHẢ NĂNG SINH LỜI CỦA MỘT SỐ DOANH NGHIỆP XUẤT KHẨU THAN Ở VIỆT NAM The impact of factors affecting the possibility of some coal exporters in Vietnam TS. Nguyễn Thị Thu Thuỷ1, TS. Phƣơng Hữu Từng2 1 Đại học Hài Phòng, 2Đại học Nội vụ Hà Nội, Email: 1thuyntt86@dhhp.edu.vn, 2phuonghuuutung@gmail.com TÓM TẮT Bài báo sử dụng phƣơng pháp hồi quy để đánh giá tác động của các nhân tố ảnh hƣởng tới khả năng sinh lời (ROE) của 6 doanh nghiệp xuất khẩu than thuộc Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam. Nghiên cứu đã chỉ ra cơ cấu vốn (hệ số nợ) có tác động mạnh mẽ tới khả năng sinh lời của doanh nghiệp than, tuy nhiên khả năng sinh lời của doanh nghiệp than không chỉ chịu tác động của hệ số nợ mà còn chịu tác động của chi phí lãi vay và tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA). Từ khoá: Khả năng sinh lời, ROE, xuất khẩu than, TKV ABTRACT The paper uses the regression method to assess the impact of profitabil- ity factors (ROE) of 6 coal exporting enterprises of Vietnam Coal and 794 Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 Mineral Industry Group. Research has shown that the capital structure (debt ratio) has a strong impact on the profitability of coal businesses, but the profitability of coal businesses is not only affected by the debt ratio but also impact of interest expenses and return on assets (ROA). Keywords: Profitability, ROE, coal export, TKV 1. GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU Xác định các nhân tố ảnh hƣởng tới khả năng sinh lời có vai trò vô cùng quan trọng trong công tác quản trị tài chính của các doanh nghiệp xuất khẩu than ở Việt Nam. Bài báo sử dụng số liệu từ báo cáo tài chính của 6 công ty xuất khẩu than thuộc Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) năm 2018 ở khu vực Quảng Ninh, với cách tiếp cận từ khía cạnh tài chính và bằng công cụ hồi quy để xác định tác động của các nhân tố ảnh hƣởng tới khả năng sinh lời (ROE). 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT Khả năng sinh lời của doanh nghiệp đƣợc hiểu là khả năng của doanh nghiệp thu đƣợc lợi nhuận từ quá trình hoạt động kinh doanh. Khả năng sinh lời của doanh nghiệp đƣợc đo lƣờng bởi nhiều chỉ tiêu nhƣ lợi nhuận, lợi nhuận trên tổng tài sản, lợi nhuận trên doanh thu hay lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên, các nhà đầu tƣ thƣờng quan tâm tới chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) vì nó thể hiện chính xác hiệu quả kinh tế của hoạt động đầu tƣ của họ. Chính vì vậy, bài báo sử dụng chỉ tiêu ROE để biểu diễn khả năng sinh lời của các doanh nghiệp xuất khẩu than thuộc TKV. Khả năng sinh lời của các doanh nghiệp than chịu tác động của rất nhiều yếu tố của môi trƣờng vĩ mô, vi mô và các yếu tố bên trong doanh nghiệp. Các doanh nghiệp xuất khẩu than ở Việt Nam có những đặc thù riêng nên tính ổn định về môi trƣờng vĩ mô, vi mô tƣơng đối cao, chính vì vậy bài báo đƣa ra giả thiết cố định tác động 795 International science conference “International trade - Policies and practices in vietnam”, ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 của các môi trƣờng này. Các yếu tố bên trong doanh nghiệp tác động tới hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp đƣợc bài báo lựa chọn, gồm: Giả thiết 1: Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản tỷ lệ thuận với ROE Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản đo lƣờng khả năng của doanh nghiệp trong việc sử dụng tài sản để tạo ra lợi nhuận. Khi trình độ tận dụng tài sản của doanh nghiệp tốt sẽ làm tăng khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Giả thiết 2: Quy mô doanh nghiệp có tác động tích cực tới ROE Quy mô doanh nghiệp (tổng tài sản): Theo lý thuyết kinh tế, khi quy mô doanh nghiệp tăng lên sẽ tác động làm tăng khả năng sinh lời của doanh nghiệp, tuy nhiên khi quy mô vƣợt qua ngƣỡng đạt hiệu quả kinh tế nhờ quy mô thì khi quy mô tăng lên sẽ làm hiệu quả kinh tế nhờ quy mô giảm. Giả thiết 3: Hệ số nợ làm tăng ROE Cơ cấu vốn (hệ số nợ): việc vay nợ sẽ giúp chủ đầu tƣ có thêm đƣợc lợi nhuận từ sự chênh lệch giữa doanh thu thu thêm từ vốn vay với chi phí bỏ ra để có đƣợc đồng vốn vay đó, nhờ đó mà làm tăng tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp (ROE). Hiện nay, hầu hết các doanh nghiệp trên thế giới nói chung và các doanh nghiệp Việt Nam nói riêng đều sử dụng nợ nhƣ một đòn bẩy tài chính để ra tăng khả năng sinh lời và phân tán rủi ro cho vốn đầu tƣ của chủ sở hữu. Giả thiết 4: Cơ cấu tài sản của doanh nghiệp tác động tích cực tới ROE Cơ cấu tài sản của doanh nghiệp đƣợc đo lƣờng bởi tài sản cố định trên tổng tài sản. Về lý thuyết, doanh nghiệp đầu tƣ nhiều vào thay đổi công nghệ thì hiệu quả kinh doanh sẽ cao hơn. Bài báo xem xét hoạt động đầu tƣ vào TSCĐ của doanh nghiệp có đem lại hiệu quả cho các doanh nghiệp than hay không? 796 Hội thảo Khoa học quốc gia “Thương mại quốc tế - Chính sách và thực tiễn tại Việt Nam”, ISBN: 978 – 604 – 67 – 1403 – 3 Giả thiết 5: Lãi suất vay vốn tỷ lệ nghịch với ROE Lãi suất vay vốn đƣợc xác định bởi chi phí lãi vay phải trả trong năm trên tổng vốn vay bình quân của doanh nghiệp. Chi phí lãi vay là một chi phí quan trọng của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp vay vốn để đầu tƣ vào hoạt động kinh doanh nhƣng doanh thu thu thêm đƣợc từ khoản vốn vay đó không đủ để bù đắp cho chi phí lãi vay thì ROE của doanh nghiệp sẽ giảm. Trong trƣờng hợp ngƣợc lại, nếu doanh thu thu thêm đƣợc từ khoản vốn vay lớn hơn chi phí lãi vay sẽ làm tăng khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Lãi vay cao sẽ làm ...