Tác động của CPTPP đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam

Bài viết đưa ra một số đề xuất hàm ý chính sách nhằm khai thác tác động của CPTPP để tận dụng các cơ hội và vượt qua thách thức cho xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động của CPTPP đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam TÁC ĐỘNG CỦA CPTPP ĐẾN XUẤT KHẨU THỦY SẢN CỦA VIỆT NAM TS. Nguyễn Xuân Hưng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân Tóm lược: Từ những quy định của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên TháiBình Dương (CPTPP) iên quan đến xuất khẩu thủy sản của một quốc gia thành viên, bài viếtđã phân tích và dự báo những tác động của Hiệp định để chỉ ra những cơ hội và thách thứcđối với xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Trên cơ sở đó, bài viết đưa ra một số đề xuất hàm ýchính sách nhằm khai thác tác động của CPTPP để tận d ng các cơ hội và vượt qua tháchthức cho xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong thời gian tới. Từ khóa: Thủy sản, Hiệp định, CPTPP, tác động1. Giới thiệu CPTPP là một Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, tiền thân là Hiệp định đối tácxuyên Thái Bình dương (TPP). Tham gia vào CPTPP là một bước tiến dài trong tiến trình hộinhập kinh tế quốc tế của Việt Nam. CPTPP ảnh hưởng rất lớn tới việc phát triển các ngànhtrong nền kinh tế, trong đó có ngành thủy sản. Những năm qua, thủy sản là một trong nhữngmặt hàng xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, hiện đã có mặt tại gần 200 quốc gia và vùnglãnh thổ. Ngày 14/1/2019 CPTPP chính thức có hiệu lực thực thi đã đem lại cho Việt Namcũng như các nước thành viên hiệu quả và lợi ích thiết thực. Với Việt Nam, việc xuất khẩusang một số thị trường CPTPP đã đạt mức tăng trưởng tốt, cho thấy bước đầu tận dụng hiệuquả các cam kết từ Hiệp định này để thúc đẩy xuất khẩu cũng như đa dạng hóa thị trường.Tuy nhiên sau hơn một năm thực hiện, Việt Nam vẫn chưa tận dụng được hết cơ hội từCPTPP cũng như gặp phải nhiều thách thức từ chính Hiệp định. Do vậy, việc phân tích và dựbáo các tác động từ CPTPP cả mặt tích cực và tiêu cực, từ đó đưa ra một số đề xuất hàm ýchính sách nhằm khai thác tác động của CPTPP để tận dụng các cơ hội và vượt qua thách thứccho xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong thời gian tới là hết sức cần thiết và có nghĩa cảvề l luận và thực tiễn.2. Những quy định của CPTPP liên quan đến xuất nhập khẩu thủy sản của một quốcgia thành viên Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương gọi tắt là Hiệp địnhCPTPP, là một hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, gồm 11 nước thành viên là Ốt-xtrây-li-a, Bru-nây, Ca-na-đa, Chi-lê, Nhật Bản, Ma-lai-xi-a, Mê-hi-cô, Niu Di-lân, Pê-ru,Xinh-ga-po và Việt Nam. Hiệp định được ký kết ngày 08 tháng 3 năm 2018 tại thành phốSan-ti-a-gô, Chi-lê, chính thức có hiệu lực từ ngày 30 tháng 12 năm 2018 đối với nhóm 6nước đầu tiên hoàn tất thủ tục phê chuẩn Hiệp định gồm Mê-hi-cô, Nhật Bản, Xinh-ga-po,Niu Di-lân, Ca-na-đa và Ốt-xtrây-lia. Đối với Việt Nam, Hiệp định có hiệu lực từ ngày 14tháng 01 năm 2019. Nội dung của Hiệp định có một số quy định liên quan đến xuất nhập khẩuthủy sản của các quốc gia thành viên như sau: 5832.1. Cam kết về Thuế quan Các nước CPTPP cam kết xóa bỏ hoàn toàn từ 97% đến 100% số dòng thuế nhập khẩuđối với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam, tùy theo cam kết của từng nước. Gần như toàn bộhàng hóa xuất khẩu của Việt Nam vào các nước CPTPP khác sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩuhoàn toàn ngay khi Hiệp định có hiệu lực hoặc theo lộ trình. Một số cam kết thuế nhập khẩucủa các đối tác CPTPP như sau: So với các ngành hàng khác, thủy sản được xem là ngành ―nhạy cảm‖ và các đối táccó phần e dè hơn trong việc cam kết mở cửa nhưng trong CPTPP, các đối tác đã cam kết xóabỏ ngay hoặc xóa bỏ trong vòng 2 -3 năm với hầu hết sản phẩm thủy sản sơ chế của ViệtNam, bao gồm cá tra, cá ngừ, tôm, thịt cua và nhuyễn thể. Các sản phẩm thủy sản chế biếncũng được xóa bỏ thuế theo lộ trình 5 – 10 năm. Đáng chú , Canada đã xóa bỏ 100% cácdòng thuế đối với thủy sản Việt Nam ngay khi CPTPP có hiệu lực, Mexico cam kết xóa bỏthuế đối với cá tra Việt Nam sau 2 năm, sau 3 – 5 năm xóa bỏ 60% số dòng thuế… Nhật Bản cam kết xóa bỏ thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực đối với 86% số dòngthuế (tương đương 93,6% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Nhật Bản), và gần 90% sốdòng thuế sau 5 năm. Trong Hiệp định CPTPP, Nhật Bản lần đầu tiên cam kết xóa bỏ hoàntoàn thuế nhập khẩu cho đại đa số nông, thủy sản xuất khẩu của Việt Nam. Đa số được rút ngắn đáng kể lộ trình so với cam kết tại Hiệp định FTA Việt Nam –Nhật Bản: (1) Cam kết thuế suất 0% ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực các mặt hàng cá ngừvây vàng, cá ngừ sọc dưa, cá kiếm, một số loài cá tuyết, surimi, tôm, cua ghẹ.... (2) Toàn bộcác dòng hàng thủy sản không cam kết xóa bỏ thuế trong FTA Việt Nam – Nhật Bản sẽ đượcxóa bỏ trong CPTPP với lộ trình xóa bỏ vào năm thứ 6, năm thứ 11 hoặc năm thứ 16 kể từ khiHiệp định có hiệu lực.2.2. Cam kết về môi trường tác động tới khai thác thủy sản CPTPP có các cam kết trong một số vấn đề môi trường cụ t ...