Tác động điều tiết hồ chứa đến chế độ dòng chảy kiệt hạ du sông Vu Gia - Thu Bồn

Bài báo này trình bày một số kết quả nghiên cứu đánh giá những tác động của điều tiết hồ chứa thủy điện đến chế độ dòng chảy kiệt hạ du lưu vực sông Vu Gia Thu Bồn, qua đó,sẽ có thể đề xuất được các giải pháp khoa học công nghệ sử dụng hiệu quả tài nguyên nước mặt và bảo vệ nguồn nước sông Vu Gia - Thu Bồn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tác động điều tiết hồ chứa đến chế độ dòng chảy kiệt hạ du sông Vu Gia - Thu BồnKHOA HỌC CÔNG NG HỆ TÁ C ĐỘNG Đ IỀU TIẾT HỒ C HỨA Đ ẾN C HẾ ĐỘ DÒNG CHẢ Y KIỆT H Ạ DU SÔNG V U GIA - THU BỒN Nguyễn Q uang Trung, Nguyễn Xuân Lâm Viện Nước, Tưới tiêu và Môi trường –Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam 2Tóm tắt: Lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn ( VGTB) với diện tích 10.350 km , trong đó, đất nôngnghiệp 45.359 ha, và dân số khoảng 1,7 triệu người, có m ột nền kinh tế đang phát tiển mạnh vớitrung tâm kinh tế chính của miền Trung là TP. Đà Nẵng. Trong những năm gần đây, bên cạnhtác động của lũ, những tác động của hạn hán, xâm nhập mặn hay chính những hoạt động khaithác của con người như thủy điện, chặt phá rừng, xả thải công nghiệp... đang đặt ra nh iều tháchthức cho khai thá c sử dụng bền vững tài nguyên nước lưu vực. Bài báo này trình bày m ột sốkếtquả nghiên cứu đánh giá những tác động của điều tiết hồ chứa thủy điện đến chế độ dòng chảykiệt hạ du lưu vực sông Vu Gia Thu Bồn, qua đó,sẽ có th ể đề xuấ t đ ược các giả i pháp khoa họ ccông nghệ sử dụng hiệu quả tài ngu yên nước m ặt và bảo vệ nguồn nước sông Vu Gia - Thu Bồn.Từ khóa: Sô ng Vu Gia - Thu Bồ n, dòng chảy kiệt, xâm nhập mặn, hồ chứa . 2Summ ary: Vu Gia - Thu Bon ( VGTB) river system with a catchm ent area of 10.350 km , ofwhich, 45.359 ha agricu ltu ral land, and a population of 1.7 m illion, has created an stronglydeveloping economy with th e m ain centre of Central reg ion as Da Nang city. During recen tyears, beside flood, other im pacts o f drought, saline intru sion and /or human activities as hydro-power, d eforestation, pollution from insdu strial production activities, etc, have caused g rea tchallenges fo r sustainable basin-wa ter managem ent. This paper is to pro vide som e resu lts ofstudying impacts of reservoir system operation on the do wn stream flow of Vu Gia – Thu Bonriver basin, which should b e a basis to propo se the scientific-technological solutions to en surethe su stainable u se o f su rface-water resourcesand p rotection o fVGTB river water resou rces.Key word s: Vu Gia - Thu Bo n river, lo w flo w, saline intrusio n, reservoir. *I. ĐẶT VẤN ĐỀ sở hạ tầng, nhất là giao thông thuỷ lợi. ThờiHệ thống sôn g Vu Gia - Thu Bồn bắt n guồn t ừ tiết khắc nghiệt, chất lượn g thảm thực vật bịđịa bàn tỉnh Kon Tum ch ảy qua t ỉnh Quả ng suy giảm , thiên tai bão lũ luôn xảy ra và có x uNam, thành phố Đà Nẵng đ ổ ra biển Đôn g ở hướn g ngày càn g ác liệt. Mưa lũ lớn gây xóihai cửa biển là Cửa Đại và Cửa Hàn. Toàn bộ m òn đất, xói lở bờ, cắt dòn g sôn g, gây lũ lụt vàlư uv ực nằm ở sườn Đôn g Tr ườn g Sơn có tiềm úng n gập n ghiêm trọng, tron g khi m ùa khô ítnăng lớn về đất đai, tài n guyên n ước, th uỷ m ưa gây khô hạn nặng.năng v à rừng. Trong nhữn g năm gần đây, nhánh Quảng HuếDo nhữn g đặc thù ch un g của m iền Trung, địa nối giữa sôn g Vu Gia và Thu Bồn liên t ục bịhình lưu v ực khá ph ức tạp, phần lớn là n úi cao, sạt lở, đổi dòn g nên phần lớn lượng nước từbị chia cắt mạnh, độ dốc lớn, khó x ây dựn g cơ Vu Gia đã được ch uyển san g sôn g Thu Bồn gây n gập lụt ngh iêm trọng cho Hội An về mùa lũ và thiếu nước cho vùn g hạ lưu Vu Gia vềNgười phản bi ện: PGS.TS Lê Văn Nghị m ùa kiệt. Ngoài ra, sau khi xây dựng hệ thốngNgày nhận bài: 27/ 5/2015Ngày thông qua phản bi ện: 15/ 6/2015 các hồ chứa lớn đặc biệt việc chuyển nước củaNgày duyệt đăng: 28/ 9/2015 thủy điện Đắk Mi 4, đã gây ra những hậu quả TẠP C HÍ KHOA HỌC VÀ CÔ NG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 28 - 2015 1 KHOA HỌC CÔNG NG HỆkhông nhỏ cho hạ du. Nước ch uyển nhiều hơn đó có xem xét điều tiết nguồn nước và chuyểnvề phía Th u Bồn đã làm cho ph ía Vu Gia dòng nước trong mùa kiệt của các hồ ch ứa lớn.chảy kiệt suy giảm m ạnh, m ực nước giảm sút Trên cơ sở này, đánh giá tác động của vận hànhnghiêm trọng, m ặn xâm nhập cao, uy hiếp các đến chế độ dòng chảy kiệt, đề x uất giải pháp phùnhà m áy cấp nước chính cho TP. Đà Nẵng, hợp cho hạ lưu sông Vu Gia - Thu Bồn đảm bảohậu quả đến nông ngh iệp, sinh hoạt, công cấp nước cho phát triển nông nghiệp, thủy sản,nghiệp … là r ất lớn. các ngành kinh tế và môi trường.II. MỤC TIÊU, PH ƯƠNG P ...