Tắc - xoắn ruột non – Phần 1

Tổng quan 1.Nguyên nhân a. 60% có nguyên nhân là do dầy dính. - Hầu hết là dầy dính vùng chậu (sau phẫu thuật sản phụ khoa, cắt đại tràng hay cắt ruột thừa). b. Do thoát vị chiếm 10-20% các trường hợp. c. Các U ác tính (thứ phát) chiếm khoảng 10%. d. Các nguyên nhân hiếm gặp khác bao gồm: lao ruột, u lành tính, sỏi mật, dị vật, bã thức ăn 2.Phân loại: a. Phân loại có giá trị trên lâm sàng là + phân loại theo mức độ gây bế tắc lòng ruột (tắc hoàn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tắc - xoắn ruột non – Phần 1 Tắc - xoắn ruột non – Phần 1I. Tổng quan1.Nguyên nhâna. 60% có nguyên nhân là do dầy dính.- Hầu hết là dầy dính vùng chậu (sau phẫu thuật sản phụ khoa, cắt đại trànghay cắt ruột thừa).b. Do thoát vị chiếm 10-20% các trường hợp.c. Các U ác tính (thứ phát) chiếm khoảng 10%.d. Các nguyên nhân hiếm gặp khác bao gồm: lao ruột, u lành tính, sỏi mật, dịvật, bã thức ăn2.Phân loại:a. Phân loại có giá trị trên lâm sàng là+ phân loại theo mức độ gây bế tắc lòng ruột (tắc hoàn toàn hay bán tắc)+ phân loại theo tình trạng tưới máu của đoạn ruột bị tắc (tắc đơn thuần haythắt nghẹt ruột)b. Một số thuật ngữ khác của tắc ruột:+ Giả tắc ruột:- BN trên lâm sàng có hội chứng tắc ruột nhưng thực tế lòng ruột hoàn toànthông suốt.- Giả tắc có thể ở ruột non hay ruột già (thường gặp hơn).- Giả tắc ruột già cấp tính còn gọi là hội chứng Ovilgie.+ Tắc ruột quai kín:- tắc ở hai vị trí trên một đoạn ruột.- Đoạn ruột nằm giữa hai vị trí tắc sẽ bị chướng căng nhiều hơn đoạn phíatrên, do đó có nguy cơ thiếu máu thành ruột, dẫn đến hoại tử thành ruột.II. Tắc ruột non1. Chẩn đoán:a.Chẩn đoán lâm sàng tắc ruột:+ Biểu hiện bằng tam chứng tắc ruột:-đau bụng quặn từng cơn,-nôn ói,-bí trung và đại tiện.+ Cần chú ý là BN có thể vẫn còn trung hay đại tiện một thời gian sau khitắc hoàn toàn xảy ra.+Thời gian này, dài hay ngắn tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố (tuổi tác, các loạithuốc mà BN đang sử dụng…), nói chung khoảng vài giờ.+Nếu sau 6 giờ kể từ khi khởi phát đau bụng mà BN vẫn còn trung hay đạitiện thì ruột bị bán tắc chớ không phải tắc hoàn toàn.+Khám lâm sàng:- Toàn thân: BN có dấu hiệu mất nước. Mức độ mất nước tuỳ thuộc vào thờigian tắc.- Dấu hiệu chướng bụng luôn luôn hiện diện (trừ trường hợp tắc ruột cao).- Sẹo mổ cũ trên thành bụng là dấu hiệu gợi ý nguyên nhân tắc ruột do dính.- Biểu hiện của quai ruột dãn và tăng co thắt: dấu quai ruột nổi, dấu rắn bò,nghe âm ruột tăng âm sắc và tần số.- Khám bụng không có vùng đau khu trú. Có thể sờ thấy một khối (khối ubướu, khối u lao…).- Cần chú ý thăm khám vùng bẹn (để chẩn đoán nguyên nhân thoát vịnghẹt) và- thăm trực tràng (để loại trừ tắc ruột thấp do u trực tràng).b. Chẩn đoán cận lâm sàng tắc ruột* X-quang bụng không sửa soạn:+ Là chỉ định đầu tiên cho tất cả BN nhập viện với hội chứng tắc ruột.- Có giá trị chẩn đoán tương đối cao (độ nhạy 60%, độ đặc hiệu 55%).- Các trường hợp làm giới hạn khả năng chẩn đoán của X-quang không sửasoạn: . Bán tắc ruột . Tắc ruột đến sớm . Tắc ruột đến muộn, ruột ứ đọng nhiều dịch và ít hơi+ Dấu hiệu của tắc ruột non hoàn toàn (h1, h2):- Ruột non chướng hơi (đường kính hồi tràng > 2,5 cm)- Nếu chụp X-quang bụng đứng: xuất hiện các mức nước hơi ruột non. Cácmức nước hơi xếp theo hình bậc thang.- Không có hơi trong ruột già- Dấu hiệu “chuỗi tràng hạt”, nếu có, là dấu hiệu tắc ruột non hoàn toàn và ởgiai đoạn muộn.+ Dấu hiệu tắc ruột non hoàn toàn, giai đoạn sớm :- Ruột non ít chướng hơi hơn- Mức nước hơi có thể không hiện diện- Vẫn còn hơi trong ruột già+ Dấu hiệu của bán tắc ruột non:- tương tự như tắc ruột non hoàn toàn trong giai đoạn sớm nhưng hơi trongruột già thường nhiều hơn+ Thắt nghẹt ruột:- ngoài các dấu hiệu của tắc ruột non hoàn toàn trong giai đoạn sớm,- có thể thấy các dấu hiệu sau đây: hình ảnh “hạt café”, hình ảnh “giả u”,hình ảnh một quai ruột cố định ở phim chụp đứng và phim chụp nằm…+ Để chẩn đoán vị trí tắc trên X-quang bụng, điều quan trọng là phải xácđịnh được một bóng hơi trên phim là hơi của ruột non hay ruột già.* Siêu âm- Hiện nay siêu âm cũng được cho là một chỉ định thường quy để chẩn đoántắc ruột.- Trong trường hợp tắc ruột đến sớm, siêu âm có giá trị chẩn đoán cao hơnX-quang bụng.- Siêu âm có độ đặc hiệu 100% trong chẩn đoán tắc ruột.- Các dấu hiệu của tắc ruột trên siêu âm: . Có các quai ruột dãn nằm kề quai ruột xẹp . Quai ruột dãn tăng co thắt và có “dấu hiệu máy giặt” . Xoang bụng có dịch . Dấu hiệu của thắt nghẹt ruột: một quai ruột dãn to, thành phù nề và bấtđộng.* X-quang ruột non với Barium+ Được chỉ định trong các trường hợp bán tắc ruột hay tắc ruột cao.+ Kỹ thuật: BN được cho uống Barium hay Barium được bơm vào lòng ruộtqua thông ruột non, sau đó chụp nhiều phim vào những thời điểm nhất định.+ Dấu hiệu của bán tắc ruột non:- Các quai ruột (trên chỗ bán tắc) dãn to- Thời gian thuốc xuống đến van hồi manh tràng chậm* CT và MRI+ Có giá trị chẩn đoán cao (độ nhạy của CT là 88%, của MRI là 93%).+ Ít khi được chỉ định trong tắc ruột nói chung, trừ trường hợp:- Tắc ruột do lồng ruột- Tắc ruột do bướu- Không rõ chẩn đoán tắc ruột- Nghi ngờ có thắt nghẹt ruột- Nghi ngờ tắc ruột cao- Nghi ngờ tắc ruột hậu phẫu* Các xét nghiệm+ Ít có giá trị trong chẩn đoán tắc ruột. Các bất thường có thể gặp:- Rối loạn nồng độ các điện giải (Na+,K+,Cl-,HCO3-)- Cô máu (Hct tăng)- Mất nướ ...