Tai Biến Mạch Máu Não

Tai biến Mạch Máu Não (TBMN) là biến chứng xảy ra đốt ngột khi sự tưới máu não bị giảm. Não hay óc là trung tâm của ý thức, giúp ta nhận biết, suy nghĩ và hành động. Não cần được nuôi sống để làm việc. Não được nuôi dưỡng nhờ 4 mạch máu hợp thành vòng đai ở đáy não. Khi sự cung cấp máu bị cản trở, phần não do mạch máu tương ứng nuôi dưỡng bị hủy họai gây ra tai biến mạch não. Tình trạng xảy ra đột ngột có thể gây tử vong hay tàn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tai Biến Mạch Máu Não Tai Biến Mạch Máu NãoBác sĩ Nguyễn văn ĐíchTai biến Mạch Máu Não (TBMN) là biến chứng xảy ra đốt ngột khi sự tưới máu não bịgiảm. Não hay óc là trung tâm của ý thức, giúp ta nhận biết, suy nghĩ và hành động. Nãocần được nuôi sống để làm việc. Não được nuôi dưỡng nhờ 4 mạch máu hợp thành vòngđai ở đáy não. Khi sự cung cấp máu bị cản trở, phần não do mạch máu tương ứng nuôidưỡng bị hủy họai gây ra tai biến mạch não. Tình trạng xảy ra đột ngột có thể gây tửvong hay tàn phế như bị liệt nửa người.Hỏi: Bà con thường nói “trúng gió” vậy trúng gió có phải là tai biến mạch não không?Đáp: Trúng gió là một từ mà dân gian dùng để chỉ những tình trạng nguy kịch kèm theobất tỉnh. Trúng gió có thể bao gồm TBMN và ngất xỉu do cơn đau tim cấp. Chữ trúng giórộng và mơ hồ, ngụ ý “trúng gió độc” khiến cho bất tỉnh, điều đó không đúng. Có nhữngchữ hay tin tưởng mà dân chúng tin và quen dùng từ ngàn năm khi chưa có khoa học như“trúng gió” cho rằng bệnh tật do yếu tố bên ngoài khiến cho người không may thì bị bệnhgiống như bị sét đánh, trong khi bệnh tật ở trong cơ thể và ta có thể phát hiện, điều trị vàphòng ngừa được.Ta cần dùng chữ đúng và suy nghĩ theo khoa học.Hỏi: Vậy làm sao biết là bi TBMN?Đáp: Đặc tính của TBMN là xảy ra đột ngột: bênh nhân đột nhiên bất tỉnh, té quỵ xuống,có khi không bất tỉnh nhưng đột ngột liệt nửa người, méo miệng, không nói đựợc hoặcnói ngọng; có khi bị tê nửa người hoặc không nhìn được một bên hoặc một phần; hoặcđột ngột mất thăng bằng, lảo đảo đi không vững hoặc nhức đầu dữ dội, ói mửa hoặc cogiật. Bệnh tiến triển có thể nặng dần gây tử vong, một số bị liệt với nhiều mức độ khácnhau, một số có thể phục hồi gần hoàn toàn. Những người đã bị TBMN dù đã hồi phụcvẫn dễ bị tái phát và khi bị tái phát thì có thể bị nặng hơn trước.Hỏi: Tại sao bị TBMN?Đáp: Như những chữ TBMN cho thấy, đó là tai nạn ở não do bệnh của mạch máu. Mạchmáu nuôi dưỡng não bị nghẹt hoặc bị vỡ khiến cho não bị hư họai. Trong xơ vữa độngmạch, chất cholesterol đọng vào thành mạch máu làm hẹp lòng động mạch, dần dần làmtắc động mạch, máu không lưu thông được. Có trường hợp một mảng xơ vữa tróc khỏithành mạch, theo dòng máu làm tắc một động mạch oở dưới dòng, cũng có trường hợpmột cục máu động từ tim bơm ra làm tắc mạch. Cao áp huyết lâu ngày làm vỡ mạch máu,máu chảy vào mô não hoặc có dị tật ở mạch máu khiến cho mạch máu bị vỡ.Hỏi: Những ai dễ bị TBMN?Đáp: Những người có tuổi, càng nhiều tuổi càng dễ bị TBMN, những người cao áphuyết, tiểu đường, cao mỡ trong máu, hút thuốc lá, mập dễ bị TBMN.Hỏi: Cần làm gì khi có người bị TBMN?Đáp: TBMN là một tình trạng khẩn cấp, cần gọi cấp cứu. Ở Mỹ hãy quay 911, đừng ngainóí tiếng Anh, sẽ có người đến giúp. Đừng để mất thời gian, vì trong một số trường hợp,nếu dược cấp cứu trong 3 giờ đầu có thể dùng thuốc làm thông động mạch bị hẹp do đóhạn chế tổn thương. Trong một số trường hợp khác, bệnh có thể bắt đầu nhẹ nhưng trởnặng dần, khiến cho bệnh nhân hôn mê sâu, có rối lọan tim mạch, suy hô hấp, ngưngthở.Tất cả các bệnh nhân cần được theo dõi ở khu săn sóc tích cực có sẵn các phương tiệnhồi sinh cấp cứu..Trong khi chờ xe cấp cứu, cần để bệnh nhân nằm yên, nới rộng quần áo,theo dõi sắc diện, nhịp thở. Nếu bệnh nhân ói mửa, cần để đầu nghiêng sang một bên,dùng tay lấy các chất ói mửa từ mũi và miệng bệnh nhân. Nếu bệnh nhân co giật, cũngcần để bệnh nhân nằm nghiêng, đề phòng bệnh nhân cắn vào lưỡi bằng cách dùng khănvải quấn quanh một chiếc đũa hay cán muỗng đặt giữa hai hàm răng của bệnh nhân.Hỏi: Bà con quen nặn chanh, cạo gió, làm như vậy có lợi gì không?Đáp: Cạo gió chẳng có lợi tuy cũng chẳng làm hại, chỉ mất thì giờ và gây bầm tím ở da.Nặn chanh vào miệng là điều cần tránh vì người hôn mê không nuốt được, dễ bị sặc vàhít vào phổi gây sưng phổi hoặc có phản xạ làm cho ngưng thở. Những cách nặn chanhvào miệng là nhũng việc làm tự phát do không hiểu biết, chẳng giúp được gì, lại có thểgây hại vì nguyên nhân gây bệnh là tắc mạch máu hoặc chảy máu ở trong óc.Hỏi: Có thể làm gì để tránh bị TBMN?Đáp: Cần giảm các yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch:- cần phát hiện cao áp huyết sớm và chữa cao áp huyết tốt, nhất là ở những người trên 40tuổi, có tiền sử gia đinh cao áp huyết và bệnh tim mạch;- cần giảm cholesterol trong máu, ăn ít chất béo, nhiều rau trái cây;- ăn giảm muối;- phát hiện và chữa tiểu đường tốt;- không hút thuốc lá; không uống rượu, hoặc uống rượu vừa phải;- không dùng các chất ma túy như cocaine;- năng vận động, tập luyện.Hỏi: Có cách nào ngừa TBMN?Đáp: Có nghiên cứu chứng tỏ rằng aspirine giảm tỉ lệ TBMN và đau tim ở những ngườicao áp huyết.Hỏi: Uống aspirine có sợ bị đau bao tử không?Đáp: Aspirine liều nhỏ 81 mg/ngày theo thống kê có lợi hơn có hại. Có thể có một số ítngười bị biến chứng chảy máu ở bao tử hoặc ở não nhưng số người tránh được TBMN vàđau tim nhiều hơn nên nhìn chung mà nói những người bị cao áp huyết uống aspirine cólợi hơn là không u ...