Tài liệu hướng dẫn học tập Luật an sinh xã hội - ThS. Diệp Thành Nguyên

Tài liệu hướng dẫn học tập Luật an sinh xã hội trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản và thiết thực nhất về an sinh xã hội như: đối tượng điều chỉnh, phương pháp điều chỉnh và các nguyên tắc cơ bản của ngành luật an sinh xã hội; đồng thời trang bị cho sinh viên những kiến thức pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, và về chế độ, chính sách về bảo trợ xã hội hiện hành.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu hướng dẫn học tập Luật an sinh xã hội - ThS. Diệp Thành Nguyên TRƯ NG ð I H C C N THƠ KHOA LU T ________________________________________________ TÀI LI U HƯ NG D N H C T P LU T AN SINH XÃ H I 1. PH M VI VÀ ð I TƯ NG S D NG Giáo trình có th dùng tham kh o cho ngành: Lu t Có th dùng cho các trư ng: ñ i h cso Biên n: Th c sĩ Di p Thành Nguyên Các t khóa: hành chính, t t ng, xét x , v án, án hành chính, ti n t t ng, tòa án, phiên tòa, sơ th m, phúc th m. Yêu c u ki n th c trư c khi h c môn này: h c xong các h c ph n v Lu t Hành chính Vi t Nam. ðã xu t b n in chưa: chưa C n Thơ, tháng 5 năm 2012 PH N M ð U 1. Gi i thi u khái quát môn h c Các quy ñ nh v an sinh xã h i ñã xu t hi n t r t lâu nư c ta, nhưng lý lu n v khoa h c pháp lý trong lĩnh v c này ch m i ñư c chú tr ng trong nh ng năm g n ñây. Trong th i bu i kinh t th trư ng phát tri n thì v n ñ an sinh xã h i tr nên r t quan tr ng. An sinh xã h i là h th ng chính sách nhi u t ng ñ t t c thành viên trong xã h i ñ u ñư c tương tr , giúp ñ m c ñ h p lý khi b gi m, m t thu nh p. Do t m quan tr ng như th c a pháp lu t v an sinh xã h i nên trong chương trình ñào t o C nhân Lu t h u h t các trư ng ñ i h c ñ u có môn h c Lu t an sinh xã h i. 2. M c tiêu môn h c Môn h c hư ng t i m c tiêu trang b cho sinh viên nh ng ki n th c cơ b n nh t và thi t th c nh t v an sinh xã h i như: ñ i tư ng ñi u ch nh, phương pháp ñi u ch nh, và các nguyên t c cơ b n c a ngành lu t an sinh xã h i; ñ ng th i trang b cho sinh viên ki n th c pháp lu t v b o hi m xã h i, b o hi m y t , và v ch ñ , chính sách v b o tr xã h i hi n hành. 3. Yêu c u môn h c ðây là môn h c chuyên ngành, do ñó yêu c u sinh viên trư c khi h c môn này ph i h c xong và n m v ng ki n th c c a các h c ph n v Lý lu n chung v nhà nư c và pháp lu t. 4. C u trúc môn h c Môn h c Lu t an sinh xã h i có 4 chương, c th : • Chương 1: Khái ni m Lu t an sinh xã h i • Chương 2: B o hi m xã h i • Chương 3: B o hi m y t • Chương 4: B o tr xã h i. 2 CHƯƠNG 1: KHÁI NI M LU T AN SINH XÃ H I I - ð I TƯ NG VÀ PHƯƠNG PHÁP ðI U CH NH C A LU T AN SINH XÃ H I 1 - ð i tư ng ñi u ch nh c a Lu t an sinh xã h i ð i tư ng ñi u ch nh c a m t ngành lu t là nh ng nhóm quan h xã h i cùng lo i có cùng tính ch t cơ b n gi ng nhau ñư c các quy ph m c a ngành lu t y ñi u ch nh. ð i tư ng ñi u ch nh c a Lu t an sinh xã h i là nh ng quan h xã h i hình thành trong lĩnh v c an sinh xã h i. An sinh xã h i là m t v n ñ ph c t p có n i dung r t r ng và phong phú, là m t khái ni m m nên có th hi u theo nghĩa r ng và nghĩa h p. Theo nghĩa r ng, an sinh xã h i bao g m các nhóm quan h sau ñây: - Nhóm quan h trong lĩnh v c b o hi m xã h i; - Nhóm quan h trong lĩnh v c b o hi m y t ; - Nhóm quan h trong lĩnh v c b o tr xã h i; - Nhóm quan h trong lĩnh v c ưu ñãi xã h i; - Nhóm quan h trong lĩnh v c gi i quy t vi c làm, ch ng th t nghi p. Theo nghĩa h p, an sinh xã h i bao g m các nhóm quan h sau ñây: 1. Nhóm quan h trong lĩnh v c b o hi m xã h i; 2. Nhóm quan h trong lĩnh v c b o hi m y t ; 3. Nhóm quan h trong lĩnh v c b o tr xã h i; 2 - Phương pháp ñi u ch nh c a Lu t an sinh xã h i Cùng v i ñ i tư ng ñi u ch nh, phương pháp ñi u ch nh là căn c ñ phân bi t các ngành lu t, ñ ng th i ñ kh ng ñ nh tính ñ c l p c a m i ngành lu t. Phương pháp ñi u ch nh c a m t ngành lu t là nh ng cách th c, bi n pháp mà Nhà nư c thông qua pháp lu t s d ng chúng ñ ñi u ch nh các nhóm quan h xã h i, s p x p các nhóm quan h xã h i theo nh ng tr t t nh t ñ nh ñ chúng phát tri n theo nh ng hư ng ñ nh trư c. Phương pháp ñi u ch nh c a m i ngành lu t ñư c xác ñ nh trên cơ s ñ c ñi m, tính ch t c a ñ i tư ng ñi u ch nh c a ngành lu t ñó. Xu t phát t tính ch t c a các quan h xã h i do Lu t an sinh xã h i ñi u ch nh, Nhà nư c s d ng t ng h p nhi u phương pháp, trong ñó có hai phương pháp ch y u thư ng dung là phương pháp m nh l nh và phương pháp tùy nghi. a - Phương pháp m nh l nh Phương pháp m nh l nh th hi n vi c s d ng quy n uy và ph c tùng. Cơ s c a phương pháp m nh l nh trư c h t n m ngay trong ch c năng xã h i c a nhà nư c. Là ñ i di n và thay m t cho toàn xã h i, nhà nư c ñ ng ra t ch c và qu n lý m i m t ñ i s ng xã h i, trong ñó có v n ñ an sinh xã h i. B ng công c pháp lu t, nhà nư c bi n các chính sách xã h i c a mình thành các quy n, nghĩa v , trách 3 nhi m c a các bên tham gia và b o ñ m th c hi n chúng. Ch ng h n như, trong lĩnh v c b o hi m xã h i, phương pháp m nh l nh ñư c th hi n rõ trong vi c quy ñ nh lo i hình b o hi m xã h i b t bu c. b - Phương pháp tùy nghi Phương pháp tùy nghi th hi n ch , nhà nư c ñ cho các bên tham gia quan h t l a ch n cách th c x s c a mình, mi n sao không trái v i quy ñ nh b t bu c. Cơ s c a phương pháp này trư c h t n m ngay trong tính ch t, ñ c ñi m c a các quan h là ñ i tư ng ñi u ch nh c a Lu t an sinh xã h i. C u tr xã h i, s tr giúp và ñ n ñáp bên c nh trách nhi m c a nhà nư c, còn là s tùy tâm c a các nhân, ho c tùy thu c vào kh năng c a c ng ñ ng, cũng như c a chính nhà nư c. Chính tính ch t tùy tâm, tùy kh năng này là cơ s cho vi c áp d ng phương pháp tùy nghi. Ch ng h n như, trong lĩnh v c b o hi m xã h i, bên c nh lo i hình b o hi m xã h i b t bu c, pháp lu t cũng quy ñ nh lo i hình b o hi m xã h i t nguy n. Qua tìm hi u ñ i tư ng ñi u ch nh và phương pháp ñi u ch nh c a Lu t an sinh ...