TÀI LIỆU ÔN TẬP PHÂN TÍCH CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÝ PHỔ THÔNG

Kì thi sắp đến, thấu hiểu nỗi nhọc nhằn cho mỗi kì thi, Hội đồng biên soạn Tài liệu ôn tập lớp Lý 4A đã được thành lập nhanh chóng. Chúng tôi tập trung đến môn Phân tích chương trình là chủ yếu, vì đây là một môn phức tạp, đòi hỏi sự vận dụng khả năng sư phạm tối đa mà trong khoảng thời gian giới hạn của đề thi ít bạn có thể diễn đạt hết được ý tưởng và suy nghĩ của mình. Hội đồng biên soạn gồm Hà Nam Thanh, chịu trách nhiệm về phối bản...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TÀI LIỆU ÔN TẬP PHÂN TÍCH CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÝ PHỔ THÔNGTÀI LIỆU ÔN TẬP PHÂN TÍCH CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÝ PHỔ THÔNG TÀI LIỆU ÔN TẬPPHÂN TÍCH CHƢƠNG TRÌNH VẬT LÝ PHỔ THÔNG Hội đồng biên soạn: Phó cử nhân: Hà Nam Thanh (Hiệu đính) Phó cử nhân: Phạm Văn Kiên Huế, tháng 12 năm 2009 1 LỜI NÓI ĐẦU Kì thi s ắp đến, thấu hiểu nỗi nhọc nhằn cho mỗi kì thi, Hội đồng biên so ạn Tài liệu ôn tậplớp Lý 4A đã được thành lập nhanh chóng. Chúng tôi tập trung đến môn Phân tích chương trìnhlà chủ yếu, vì đây là một môn phức tạp, đòi hỏi s ự vận dụng khả năng sư phạm tối đa mà trongkhoảng thời gian giới hạn của đề thi í t bạn c ó thể diễn đạt hết được ý tưởng và suy nghĩ c ủamình. Hội đồng biên so ạn gồm Hà Nam Thanh, chịu trách nhiệm về phối b ản in, biên tập vàhiệu đính; Phạm Văn Kiên, chịu trách nhiệm về nội dung và nguồn tài liệu. Bản biên tập đ ượctrình bày ngắn gon, cỡ chữ nhỏ tối đa, cắt bỏ mọi hình ảnh để chứa một số ít trang giấy nhất,cũng là mong muốn các bạn in tốn ít tiền hơn mà thôi. Đây là lần đầu biên tập và publishlize,chắc không trách khỏi những thiếu s ót và lỗi chính tả, mong c ác bạn lượng tình thông c ảm và cốgắng khắc phục … Huế, những ng ày gần thi… Tập thể tác giả. 2 3 .1. Định luật bảo toàn động lượng3 .1.1Khái niệm hệ kín Hệ kín là một khái niệm rất quan trọng gắn liền với các ĐLBT. Nó là điều kiện cần để áp dụng một vài ĐLBT cho các hệ cơh ọc (ví dụ: ĐLBT động lượng, ĐLBT cơ năng, tất nhiên là để áp dụng ĐLBT cơ năng thì cần có thêm điều kiện là hệ không chịu tácd ụng của lực ma sát nữa). Theo SGK vật lý lớp 10 THPT thì một hệ được gọi là kín chỉ khi các vật bên trong hệ chỉ tương tác với nhau mà không hềtương tác với một vật nào khác ngoài hệ. GV cần cho HS thấy rằ ng, thực tế, không có hệ nào là kín tuyệt đối cả, ngay cả hệ “vật – Trái đất”. Tuy nhiên, trong một sốtrường hợp sau đây thì ta có thể xem hệ là hệ kín được. Các trường hợp đó là: +Hệ có ngoại lực tác dụng nhưng ngoại lực rất nhỏ, có thể bỏ qua được, +Hệ có ngoại lực tác dụng nhưng các ngoại lực đó cân bằng với nhau, +Hệ có ngoại lực tác dụng nhưng ngoại lực rất nhỏ so với nội lực (xét trong một khoảng thời gian rất ngắn) (chẳng hạn nhưtrong các hiện tượng nổ, hay va chạm) Đối với SGKNC, khái niệm “hệ kín “ đ ược trình bày đầu tiên, trước khi học khái niệm động lượng; còn đối với SGK chuẩnthì khái niệm này được trình bày sau khi học xong khái niệm động lượng.3 .1.2 Khái niệm động lượng và định luật bảo toàn động lượng Theo SGK phổ thông hiện nay thì động lượng của vật chuyển động là đại lượng vật lí được đo bằng tích của khối lượng vàv ận tốc của vật và có b iểu thức là: p  mv (với m, v lần lượt là khối lượng và véc tơ vận tốc của vật). Động lượng đặc trưng cho s ựtruyền chuyển động của các vật thông qua tương tác, và luôn cùng hướng với vectơ vận tốc của vật. Động lượng được coi là khái niệm cơ bản thứ hai của vật lí học, sau khối lượng. Newton là người đầu tiên đưa ra định nghĩav ề khái niệm này. Theo ông, đ ộ ng lượng là số đo chuyển động, nó tỉ lệ với khối lượng và vận tốc. Đêcac cũng định nghĩa động lượngtương tự như vậy, nhưng không hiểu rằng vận tốc là một đại lượng véc tơ. Vì vậy ông đã mắc sai lầm khi vận dụng khái niệm đó v àolý thuyết va chạm. Đêcac đo chuyển động bằng động lượng và coi ĐLBT động lượng là định luật bảo toàn chuyển động. Năm 1686,một năm trước khi tác phẩm của Niutơn ra đời, Lepnich đã công bố một bài báo công kích quan điểm của Đêcac và đề nghị một số đ okhác của chuyển động. Đại lượng đ ó tỉ lệ với tích của khối lượng với bình phương vận tốc của vật mv 2 v à được ông gọi là “hoạt lực” 12(lực sống). “Hoạt lực” của Lepnich ngày nay được gọi là động năng, có giá trị bằng mv v à là dạng năng lượng đặc trưng cho 2chuyển đ ộng của vật. Niutơn coi động lượng là đại lượng đặc cho chuyển động về phương diện động lực và đo bằng tích m v , ông đãb iết rằng tốc độ biến thiên động lượng giữ một vai trò quan trọng trong việc xác định các đặc trưng của tương tác. Khái niệm động lượng và ĐLBT động lượng được hình thành trong các SGK vật lý 10 theo trình tự như sau:Đối với SGKNC Xuất phát từ việc nghiên cứu tương tác của hai vật m1 , m2 b ất kì trong một hệ kín và sử dụng các định luật II và I II của      m1v1  m2 v2  m1v1  m2 v2 . Sau đó đặt tên cho tích m v là động lượng.Newton để đưa đến biểu thức     Sau khi có được khái niệm động lượng mới biến đổi kết quả thu được ở trên thành đẳng thức p1  p2  p1  p2 v à mởrộng biểu thức vectơ đó ra cho một hệ gồm nhiều vật. Cuối cùng mới phát biểu nội dung tổng quát của định luật này. Bên cạnh việc xây dựng ĐLBT động lượng như đã nói ở trên, SGKNC còn xuất phát từ biểu thức của định luật II củaNewton và sử dụng khái niệm độ biến thiên đ ộng lượn ...