Tài liệu tham khảo: Chế Lan Viên với 'Điêu tàn' và 'Vàng sao'

Chế Lan Viên với "Điêu tàn" và "Vàng sao"“Biết làm sao giữ mãi được ta đây?” là một câu hỏi tuyệt vọng, đau đớn tận cùng của thi nhân. Chính nhà thơ, đấng sáng tạo từng kiêu ngạo vì tạo ra một Cõi Ta riêng biệt, khoái thú lặn ngụp trong những cảm giác mê cuồng đã có lúc thốt ra điều mong muốn duy nhất: “Ôi biết làm sao cho ta thoát khỏi - Ngoài Cõi Ta ngập chìm bóng tối?”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tài liệu tham khảo: Chế Lan Viên với Điêu tàn và Vàng sao Chế Lan Viên với Điêu tàn và Vàng sao “Biết làm sao giữ mãi được ta đây?” là một câu hỏi tuyệt vọng, đauđớn tận cùng của thi nhân. Chính nhà thơ, đấng sáng tạo từng kiêu ngạovì tạo ra một Cõi Ta riêng biệt, khoái thú lặn ngụp trong những cảm giácmê cuồng đã có lúc thốt ra điều mong muốn duy nhất: “Ôi biết làm saocho ta thoát khỏi - Ngoài Cõi Ta ngập chìm bóng tối?”. Sự chối bỏ cuộcsống hiện hữu để tìm đến một thế giới tâm linh; khát vọng sáng tạo tuyệtđối của người nghệ sĩ thể hiện bi kịch tinh thần của nhà thơ đã kết thúcbằng một bi kịch khác, còn lớn hơn nữa: thấm thía nỗi tuyệt vọng khi conngười tự đánh mất mình. Hơn bất cứ nhà thơ nào, Chế Lan Viên đã diễnđạt một cách thành thật và đau đớn không phải chỉ là nỗi cô đơn mà là nỗicô đơn tự hủy. Những câu thơ thấm đẫm máu tủy và hơi ma từng là niềm sungsướng của hạnh phúc sáng tạo đang trào tuôn đầy trang giấy có nhữnglúc “bỗng run lên kinh hãi dưới tay điên”. Nhà thơ bỗng ghê sợ, ân hậnnhận ra những trang giấy “tiết trinh” trong trắng đang bị vấy bẩn bởichính những vần thơ hắc ám. Nhà thơ hốt hoảng kêu gọi thống thiết: Có ai không nắm giùm tay ta lại! Hãy bẻ giùm cán bút của ta đi Kết thúc cuộc phân thân để đi tìm Bản ngã đích thực, để được phiêudu vô định và tìm cảm hứng sáng tạo trong một Cõi Ta tự mình tạo lập làmột câu hỏi hoang mang tuyệt vọng về chính sự tồn tại của cái bản ngãấy: Ai bảo giùm: Ta có, có Ta không? Tựu trung lại, Điêu tàn thể hiện một sự bi quan tuyệt vọng đến tậncùng và cũng bởi thế, chủ đề bao trùm nhất của Điêu tàn chính là KhốiĐau thương, là Khối U sầu không thể sẻ chia hay đập vỡ mà Quả đấtchính là biểu trưng cao nhất của nó: Quả tim ta là một Khối U buồn Mạch máu ta là một khối đau thương Mà Quả đất là Khối sầu vô hạn... Nỗi sầu ấy, rộng lớn hơn nữa, còn lan tỏa, bao trùm đến cõi Hư vô: Quả đất chuyển, giây lòng tôi rung động Nỗi sầu tư nhuần thấm cõi Hư vô Nỗi sầu ấy trùm lấp không gian và cũng hòa trong dòng thời gian vôtận: “Cả Dĩ vãng là chuỗi mồ vô tận - Cả Tương lai là chuỗi huyệt chưathành - Và Hiện tại, biết cùng chăng hỡi bạn - Cũng đang chôn lặng lẽchuỗi ngày xanh”. Có thể nói, nỗi buồn thấm thía trong Thơ mới cho đến Điêu tàn đãtìm thấy một cung bậc khác, tồn tại trong một chiều kích khác để đi đếntận cùng tuyệt vọng: sự chối bỏ cõi sống như một chọn lựa không thể nàokhác. “Thượng đế hỡi, hãy trả tôi về Chiêm quốc - Hãy đem tôi xa lánh cõiTrần gian”; “Hãy cho tôi một tinh cầu giá lạnh - Một vì sao trơ trọi cuối trờixa - Để nơi ấ y, tháng ngày tôi lẩn tránh...” là những mong ước thể hiện sựchối bỏ tận cùng ấ y. Bên cạnh chủ đề về một quá khứ tàn lụi và một không gian thơ ngậptràn cái chết và tuyệt vọng, đậm đặc bóng tối vẫn có những hé sáng củacái đẹp cuộc đời trong nhiều vần thơ Điêu tàn. Từ bỏ cái thế giới siêu hìnhrợn ngợp để trở về với Đời, thơ như được reo lên niềm hân hoan trongsáng của Phục sinh. Xuân về, Thu, Trưa đơn giản là sự sống thiên nhiên,con người được hoàn nguyên trở lại; chính vì thế đó là những câu thơvào loại đẹp nhất của Điêu tàn, và của Thơ mới: Hàng dừa cao say sưa ôm bóng ngủ Vài quả xanh khảm bạc hớ hênh phô (Xuân về) Trưa lên trời. Và xanh thẳm bầu trời Bỗng mê ly nhìn thấy trắng mây trôi Trưa gọi kêu, nâng ngực gió lên trời Bên vú trái tròn, lá bỗng run môi (Trưa đơn giản) Cũng mới độ nào trong gió lộng Nến lau bừng sáng núi lau xanh Bướm vàng nhè nhẹ bay ngang bóng Những khóm tre cao rũ trước thành (Thu) Điêu tàn là một tập thơ phức hợp nhiều dòng cảm xúc đối nghịch,vọt trào, là dòng vận động không ngừng của tư tưởng. Vọng tưởng đauđớn về một đất nước Chiêm Thành đã chỉ còn là dĩ vãng, cảm hứng thơchuyển sang một tâm thế hiện tại - Nỗi Sầu lớn của thi nhân, và rộng hơn,cái Vô nghĩa của tồn tại. Trong cuộc phân thân để rời bỏ thế giới hiện hữutầm thường, nhà thơ tìm cách tạo lập riêng cho thơ một thế giới rợn ngợpđầy những hình ảnh chết chóc, ghê rợn và kiêu ngạo về kết quả sáng tạoấy để rồi cuối cùng, hoang mang và tuyệt vọng cực độ về chính sự đánhmất bản ngã. Và đây đó, như không thể khác, thơ Chế Lan Viên sau nhữngtưởng tượng điên cuồng và siêu hình vẫn lần về bám víu vào những cảnhthực, đời thực để tìm ở đấy ít nhiều khoảng sáng trong lành. Trong bi kịch tinh thần của nhà thơ, có bi kịch của dâ ...