TÀI LIỆU THAM KHẢO: CUỘC ĐẤU TRANH CỦA HAI PHE CHỦ CHIẾN - CHỦ HÒA VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG ĐỐI VỚI CUỘC ĐẤU TRANH CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (1858 – 1888) (PHẦN 1)

Tài liệu tham khảo dành cho giáo viên, học sinh trung học phổ thông đang trong kì ôn thi chuẩn bị cho kì thi đại học, cao đẳng, tốt nghiệp
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TÀI LIỆU THAM KHẢO: CUỘC ĐẤU TRANH CỦA HAI PHE CHỦ CHIẾN - CHỦ HÒA VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG ĐỐI VỚI CUỘC ĐẤU TRANH CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (1858 – 1888) (PHẦN 1) CUỘC ĐẤU TRANH CỦA HAI PHE CHỦ CHIẾN - CHỦ HÒA VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG ĐỐI VỚI CUỘC ĐẤU TRANH CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (1858 – 1888)I. MỞ ĐẦU1. Trong lịch sử phong kiến Việt Nam, nhà Nguyễn là triều đại ở vị trí rấtđặc biệt, đó là điểm giao thời từ Việt Nam độc lập sang nước Việt Namnô lệ. Nhà Nguyễn tồn tại 143 năm (1802 – 1945) trong thời kì đất nướccó nhiều biến động, là nhà nước phong kiến cuối cùng trong lịch sử ViệtNam. Hiếm có triều đại nào thu hút nhiều sự chú ý của các nhà nghiêncứu lịch sử như triều Nguyễn. Một nguyên nhân quan trọng vì đây làthời kì gần với lịch sử hiện đại Việt Nam, còn lưu giữ được nhiều nhữngtư liệu thành văn nhưng phần khác là ở triều Nguyễn luôn tồn tại haimảng sáng tối đan xen với nhau, dễ gây nên sự tranh luận của các nhàkhoa học, trong đó nội dung được đề cập nhiều là cuộc đấu tranhchống Pháp xâm lược (1858 – 1885) và nguyên nhân để mất nước tavào tay thực dân Pháp. Đa số các học giả cho rằng, nguyên nhân quantrọng để mất độc lập, chủ quyền là do nhà Nguyễn thiếu quyết tâmđánh Pháp đến cùng, sai lầm trong đường lối chỉ đạo chiến lược, từ bỏvai trò lãnh đạo của người đại diện cho lợi ích dân tộc nên biến việc mấtnước từ chỗ không tất yếu thành tất yếu. Nhưng cũng có ý kiến đánhgiá nguyên nhân mất nước của dân tộc ta hồi nửa cuối thế kỉ XIX là dotình trạng lạc hậu và yếu kém so với phương Tây gây nên, do đó để mấtnước vào tay người Pháp là điều khó tránh khỏi.Chia sẻ quan điểm của các nhà nghiên cứu lịch sử trên đây, chúng tôinhận thấy cần đi sâu phân tích những mâu thuẫn, xung đột trong nội bộtriều đình nhà Nguyễn nhằm làm sáng tỏ những mâu thuẫn về tư tưởngtrong lực lượng quan lại Việt Nam cuối thế kỉ XIX. Đó là cuộc đấu tranhnhằm xác định đường lối chiến lược kháng Pháp giữa hai phe chủ chiếnvà chủ hòa. Qua đây, chúng tôi mong muốn góp phần lí giải rõ thêmnguyên nhân để nước ta rơi vào tay thực dân Pháp từ yếu tố chủ quanở bên trong cơ quan chỉ huy cao nhất cuộc đấu tranh chống xâm lăng.Điều này không chỉ giúp cho sinh viên năm thứ hai khoa Việt Nam họccó thể hiểu rõ hơn về nhà Nguyễn và lịch sử Việt Nam những năm cuốithế kỉ XIX mà còn có được cách nhìn nhận và đánh giá sự kiện lịch sử,biến cố lịch sử và vấn đề lịch sử đưới góc nhìn đa diện, nhiều chiều.Nghiên cứu những xung đột giữa hai phe chủ chiến và chủ hòa trongnội bộ nhà Nguyễn thời kì đấu tranh chống Pháp xâm lược (1858 -1885) không những rất cần thiết để hiểu về quá khứ mà còn có ý nghĩaquan trọng trong thời kỳ hiện nay, nhất là ở thời điểm chúng ta đangthực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, tiến vào hội nhậpcùng khu vực và thế giới. Cuộc đấu tranh nội bộ đó đã để lại bài học sâusắc về vấn đề xây dựng sự đoàn kết nhất trí trong chính quyền nhànước, là nhân tố quan trọng của thành công cũng như thất bại. Bài họcvề đoàn kết trong lực lượng lãnh đạo, đại đoàn kết toàn thể nhân dânlà bài học lớn trong suốt tiến trình dựng nước và giữ nước của dân tộcta và nó chính là thứ di sản quý giá của dân tộc cần được chú trọng vàtiếp tục vận dụng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ViệtNam xã hội chủ nghĩa.2. Cho tới nay, cuộc đấu tranh giữa hai phe chủ chiến và chủ hòa trongcuộc đấu tranh chống Pháp xâm lược ở nửa cuối thế kỉ XIX đã thu hútđược nhiều sự chú ý, quan tâm của các nhà khoa học. Sự phân hoá, chiarẽ trong nội bộ triều Nguyễn thành hai phe chủ chiến và chủ hoà chínhlà hệ quả của cuộc đụng độ giữa Việt Nam và Pháp và nó cũng chứng tỏsự bất ổn, sự yếu kém của triều Nguyễn trong cuộc đấu tranh chốngPháp.Trong cuốn Đại cương lịch sử Việt Nam, tập II, NXB Giáo dục – 2000, cáctác giả Đinh Xuân Lâm, Nguyễn Văn Khánh, Nguyễn Đình Lễ đã khẳngđịnh: “… phe chủ chiến muốn dựa vào phong kiến Trung Quốc để đánhđuổi Pháp. Tiêu biểu cho phái này có Tô Linh, Phan Hữu Nghị, Hồ SĩTuấn, phe này chủ trương “phải giữ và đánh thủ để công và công đểthủ, rồi quét sạch địch””. Phái chủ hoà thì lập luận khác khi họ khăngkhăng bảo vệ quan điểm “chiến không bằng hoà, chống giặc duy thủ làhơn” [5; 20]. Lập luận của phe chủ hoà bị phái chủ chiến và nhân dânlên án kịch liệt bởi tư tưởng hoà lúc này là đồng nghĩa với đầu hànggiặc. Lập luận phái chủ chiến được nhân dân ủng hộ và hưởng ứng bởitư tưởng đó là có trách nhiệm với quốc gia, dân tộc trong lúc nguy nan.Đây là nhận định đúng đắn và có cơ sở khoa học giúp chúng tôi địnhhướng trong quá trình đặt vấn đề và giải quyết vấn đề.Nhà sử học Dương Kinh Quốc trong cuốn Việt Nam những sự kiện lịchsử (1858 – 1918), NXB Giáo dục – 2006, thì có ý kiến khác. Ông cho rằngkhi thực dân Pháp bắt đầu xâm lược Việt Nam thì cũng là lúc trong triềuđình nhà Nguyễn có sự phân hóa sâu sắc khi có đến năm loại ý kiếnkhác nhau về chiến lược chống ngoại xâm.- Lấy thế thủ làm chính vì có giữ vững thì sau mới có thể bàn đếnc ...