Tâm lý của người nông dân Việt Nam

Một số vấn đề cần lưu ý trong quá trình đào tạo nguồn nhân lực.Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn là cuộc cải biến cách mạng sâu sắc, triệt để về mọi mặt, nhất là trong đời sống tâm lý của người nông dân. Bài viết này góp phần tìm hiểu tâm lý của người nông dân Việt Nam trong quá trình đào tạo nguồn nhân lực. 1. Có thể nói rằng, nền kinh tế tiểu nông đã tồn tại hàng ngàn năm ở Việt Nam cùng với chế độ phong kiến, chế độ thuộc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tâm lý của người nông dân Việt Nam Tâm lý của người nông dân Việt Nam: Một số vấn đề cần lưu ý trong quá trình đào tạo nguồn nhân lực Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn là cuộccải biến cách mạng sâu sắc, triệt để về mọi mặt, nhất là trong đời sốngtâm lý của người nông dân. Bài viết này góp phần tìm hiểu tâm lý củangười nông dân Việt Nam trong quá trình đào tạo nguồn nhân lực. 1. Có thể nói rằng, nền kinh tế tiểu nông đã tồn tại hàng ngàn nămở Việt Nam cùng với chế độ phong kiến, chế độ thuộc địa nửa phongkiến và văn hóa làng xã đã góp phần tạo nên tâm lý đa dạng, phong phúvà phức tạp của người nông dân. - Tình yêu quê hương đất nước, gắn bó với quê cha đất tổ là mộttrong những biểu hiện nổi bật của người nông dân Việt Nam. Trải quahàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, người nông dân vừa phải chốngchọi với thiên nhiên và chống giặc ngoại xâm; dù trong hoàn cảnh nàohọ vẫn bám trụ quê cha đất tổ với tinh thần “Một tấc không đi, một lykhông rời”. Đối với nông dân, quê cha đất tổ là “thánh địa linh thiêng”;vì vậy hàng năm cứ đến ngày mồng mười tháng ba là tất cả mọi ngườiđều thấp nén nhang hướng về Phong Châu để giỗ tổ vua Hùng. - Cuộc sống lao động ở làng xã đã tạo ra sự đoàn kết gắn bó cộngđồng, yêu thương đùm bọc lẫn nhau, tình nghĩa thuỷ chung đã trở thànhlẽ sống của người nông dân. Chính công việc cày cấy hàng ngày và sinhhoạt trong họ hàng, làng xã đã làm cho cuộc sống của người nông dân“tối lửa tắt đèn có nhau”, yêu thương đùm bọc lẫn nhau, cùng nhau chiasẻ ngọt bùi đắng cay…Điều đó, được thể hiện không chỉ trong hoạt độnghàng ngày mà còn được khái quát trong ca dao tục ngữ: “Nhiễu điều phủlấy giá gương, người trong một nước thì thương nhau cùng”, “Một câylàm chẳng nên non,, ba cây chụm lại nên hòn núi cao”, “Lá lành đùm lárách”,v.v… - Việt Nam có vị trí địa lý thuận lợi nằm ở giữa đầu mối giao lưuvăn hóa “Bắc – Nam” và “Đông – Tây”, cho nên người Việt Nam xưanay có điều kiện giao lưu học hỏi, tiếp thu cái hay, cái đẹp của người đểbiến chúng thành cái của riêng mình. Chính điều đó góp phần làm nêncái thông minh, sáng tạo và lạc quan yêu đời của người dân. Những câuchuyện về những ông Trạng Việt Nam (Trạng Quỳnh, Trạng Lợn…) vànhững câu tục ngữ ca dao như: “Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”…đã là những minh chứng sinh động cho điều đó. - Tư duy manh mún, tản mạn là một biểu hiện tâm lý nổi bật củanông dân. Sống khép kín sau lũy tre làng; canh tác trên mảnh đất bạcmàu, những thửa ruộng nhỏ, lẻ với công cụ thô sơ “Con trâu đi trước cáicày theo sau” dựa trên những thói quen, tập quán nhiều đời…- hoàncảnh đó đã làm nảy sinh và nuôi dưỡng tư duy manh mún, tản mạn (ítkhả năng khái quát, tổng hợp) của người nông dân. Chính vì vậy mà họ“chỉ thấy lợi trước mắt, không thấy lợi lâu dài, chỉ thấy lợi cá nhân,không thấy lợi ích tập thể…” - Do tư duy manh mún, tản mạn nên sinh ra thói “lười biếng” suynghĩ và tính toán so đo, tính ỷ lại và bảo thủ , sự sùng bái kinh nghiệmvà “coi thường” lớp trẻ. Đó cũng là sản phẩm lâu dài của nền kinh tếtiểu nông mà dù muốn hay không người nông dân vẫn bị ảnh hưởng.Trong nền kinh tế tiểu nông, kiểu “Lão nông tri điền”, “Sống lâu nên lãolàng”, “Đất lề quê thói”, “Phép vua thua lệ làng” đã trở thành thói quenlàng xã phổ biến ở người nông dân. Hơn nữa, sống trong chế độ phongkiến dưới sự thống trị của chế độ đẳng cấp, tôn ti, trật tự Nho giáo,người nông dân thường có cái nhìn ít tôn trọng đối với lớp trẻ và coi cốgắng đổi mới của họ như là ý đồ muốn “Trứng khôn hơn vịt”…Trongkhi nói về những điều cần khắc phục trong tâm lý nông dân, Hồ ChíMinh đã chỉ rõ: “… nông dân thường có tính thủ cựu, rời rạc, tưhữu….”. - Thói quen tự do, thiếu kỷ luật lao động và “thừa” tính đố kỵ,ganh ghét, cục bộ, bản vị, địa phương cũng là một biểu hiện tâm lý phứctạp của nông dân. Người nông dân (tư hữu nhỏ) sản xuất phụ thuộc vàothiên nhiên “nắng mưa bất thường” và “tùy hứng” cá nhân đã trở thànhthói quen phổ biến ở làng xã Việt Nam. Do bị quy định bởi tính chất tưhữu nhỏ, bởi trình độ nhận thức và điều kiện kinh tế - xã hội, người nôngdân tuy cần cù, thông minh nhưng thiếu tính tổ chức, kỷ luật chặt chẽ,bộc lộ tính đố kỵ, ganh ghét, cục bộ “Đèn nhà ai rạng nhà ấy”, “Ta về tatắm ao ta”, “Trâu buộc ghét trâu ăn”, v.v.. - Do sống dựa trên nền kinh tế tiểu nông nghèo nàn lạc hậu, dướichế độ phong kiến và thuộc địa nửa phong kiến hà khắc, nên người nôngdân còn phải hứng chịu những tệ nạn xã hội: mê tính dị đoan, cờ bạc,rượu chè, lãng phí… Nhận rõ những thói hư, tật xấu đó, Hồ Chí Minh đãyêu cầu: “…Đồng bào và cán bộ phải đánh lui tư tưởng bảo thủ”. Những điều trình bày ở trên cho chúng ta thấy rõ những biểu hiệntâm lý của người nông dân sống trong nền kinh tế tiểu nông dưới chế độphong kiến và thuộc địa nửa phong kiến hà khắc. 2. Nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung với cơ chế hành chính baocấp, dựa trên hai hình thứ ...