Tâm lý lứa tuổi - Phần 4

Trẻ thơ - thời kỳ vàng của trí tuệ Theo một nghiên cứu tâm lý học ở Mỹ, trí lực con người đạt cao nhất lúc 17 tuổi. Nếu coi mức đó là 100% thì trẻ lúc 4 tuổi có thể phát triển được 50%, 5-8 tuổi thêm 30%. Như vậy, sự phát triển trí lực của 4 năm đầu bằng cả 13 năm sau. Một chuyên gia giáo dục nhận định: “Đỉnh cao của sự đua tranh về giáo dục trong thế kỷ 21 không phải là ở đại học hay trung học mà là ở đoạn tuổi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tâm lý lứa tuổi - Phần 4 Thời kỳ vàng của trí tuệTrẻ thơ - thời kỳ vàng của trí tuệTheo một nghiên cứu tâm lý học ở Mỹ, trí lực con người đạt cao nhất lúc 17 tuổi.Nếu coi mức đó là 100% thì trẻ lúc 4 tuổi có thể phát triển được 50%, 5-8 tuổithêm 30%. Như vậy, sự phát triển trí lực của 4 năm đầu bằng cả 13 năm sau.Một chuyên gia giáo dục nhận định: “Đỉnh cao của sự đua tranh về giáo dục trongthế kỷ 21 không phải là ở đại học hay trung học mà là ở đoạn tuổi trước khi đi học(nhà trẻ, mẫu giáo)”. Cơ sở khoa học đầu tiên của xu thế trên chính là sự phát hiệncác giai đoạn hoàng kim (nhạy cảm, tiếp thu, tiến bộ nhanh) của sự phát triển conngười, đặc biệt với đoạn tuổi trẻ thơ, cả về trí lực lẫn thể lực.Một số kỹ năng của động vật (kể cả phần não của con người) đều có những thời kỳ“vàng” trên. Thực nghiệm cho thấy: vịt con nhận được mẹ từ khi chúng nở đến 7giờ sau. Nếu quá hạn đó mới cho gặp mẹ, chúng sẽ không bao giờ nhận ra mẹ nữa.Đào hang là một kỹ năng bẩm sinh của chuột. Nhưng nếu sau khi ra đời 1 thángmà bị nhốt vào chuồng xây bằng xi măng hoặc lồng sắt thì chúng sẽ mãi mãikhông biết kỹ năng đó.Trên thế giới đã có hơn 30 trẻ nhỏ từng được sói và gấu rừng nuôi từ bé. Trong đócó trẻ ở với sói đến 3 tuổi; sau nửa năm được về nhà ở, được sự dạy dỗ của conngười nên đã có thể nói và nghe đơn giản tương đối bình thường. Nhưng có em ởvới sói đến 8 tuổi thì phải đến 14 tuổi mới nói được một số câu đơn giản một cáchrất khó khăn. Dù người lớn cố gắng dạy dỗ thế nào thì những em bé bất hạnh trêncũng khó trở thành những con người bình thường. Ngoài ra còn phải kể đến nhữngtrẻ nói năng, đi lại, bơi... kể cả cầm đũa rất khó và chậm. Có thể nguyên nhân là đãđể bỏ lỡ những thời kỳ vàng của sự phát triển.Trẻ nhỏ học nói truyền miệng rất nhanh khi 1,5-2 tuổi; qua 7-8 tuổi mới học nói sẽrất khó; khi thành người lớn mới học càng cực kỳ vất vả. Cứ xem việc học ngoạingữ của người lớn khắc rõ. Như vậy, khoảng 1,5-2 tuổi là thời kỳ nhạy cảm để họcnói. Ngoài ra, khoảng 4 tuổi là thời kỳ bồi luyện tri giác hình ảnh và bắt đầu họcngôn ngữ trên sách vở tốt nhất. 5 tuổi là thời kỳ bắt đầu làm quen với các kháiniệm sơ giản ban đầu về số học. Do đó, quá trình phát triển trí lực của trẻ phải trảiqua 3 giai đoạn nhạy cảm nhất: trước và sau 3 tuổi; 6-7 tuổi; 11-12 tuổi. Còn kỹnăng vận động cũng được phân thành các thời đoạn hình thành cơ bản từ mới sinh(tính theo từng tháng trong năm đầu; từng nửa năm một trong đoạn 1-3 tuổi vàtừng năm từ 3 - 6, 7 tuổi).Biết kích thích đúng lúc và tối ưu, có thể đạt được hiệu quả giáo dục tối đa. Cònnếu bỏ lỡ, đặc biệt đến khi đã bị thoái hóa, đình đốn thì dù có dùng nhiều thời gian,công sức cũng rất khó, thậm chí đành bó tay. Trẻ quá 10 tuổi mới học đàn pianôthì hầu như không thể trở thành một nghệ sĩ dương cầm giỏi. Trong điều kiện đầyđủ, người ta đã thực nghiệm cách dạy mới có thể giúp trẻ lớp 1 học được 1.000 từ,gấp 4-5 lần so với học sinh cùng tuổi theo cách học cũ. Thậm chí có lớp mẫu giáodạy đồng thời cả tiếng dân tộc, phổ thông và tiếng Anh. Kết quả là những trẻ nhỏấy có thể giao tiếp thông thường, đơn giản với giáo viên tiếng Anh ngoại tộc.Trong các trò chơi đố xếp chữ bằng tiếng Anh (và tất nhiên bằng cả tiếng mẹ đẻ),chúng có thể nhận ra, đọc những chữ in dễ dàng. Trẻ 4-5 tuổi đã có thể đọc được.Nói một cách hình tượng, trẻ nhỏ như tờ giấy trắng. Trong điều kiện đầy đủ và cóphương pháp tốt, nếu được kích thích hợp lý vào các cơ quan thị giác, thính giác,xúc giác... thì các kỹ năng, phẩm chất sẽ được phát triển nhanh, tốt. Nếu vừa sức,kích thích đó càng nhiều thì phát triển càng nhanh. Còn ngược lại thì chỉ học mộttiếng mẹ đẻ cũng đã thấy khó khăn. Thói quen thường thấy ở trẻMột đứa bé 2 tuổi dễ giật mình hay có những thói quen vô hại như sau mà chỉthỉnh thoảng mới để lộ ra, như khi nó đang ngồi chơi thoải mái, đang lo lắng hoặcđang chăm chú xem bộ phim nó thích nhất...Những thói quen thường gặp- Xoắn tóc: Trẻ cứ đưa tay lên lên đầu mà chẳng bận tâm gì về hành động này,ngón tay bắt đầu xoắn một chùm tóc. Và lần nào cũng vậy, đưa tay lên là trẻ xoắnđúng ngay chùm tóc đó. Nếu xoắn quá nhiều lần, chùm tóc đó sẽ mỏng hơn so vớitóc ở những chỗ khác.- Bú tay: đây là thói quen được hình thành do trước đây bé vẫn hay bú vú giả , bâygiờ thì ngón tay được thế chỗ cho vú giả. Nếu trẻ cứ bú tay hoài, da tay của bé sẽbị tấy đỏ và nức nẻ. Bú tay còn tạo ra sức ép lên răng của bé và có thể làm răng bịhô.- Vuốt mặt: rất nhiều trẻ 2 tuổi, khi mải mê làm một việc gì đó thường hay đưa taynhẹ nhàng vuốt má, cằm hoặc môi trên. Trẻ có những thói quen này là do khi dỗdành hoặc vuốt ve con trẻ bạn vẫn thường vuốt má, vuốt cằm và vì vậy trẻ tiếp tụcbắt chước những cử chỉ đó và dần trở thành thói quen.- Ðung đưa, rung người: khi trẻ giận dỗi, bạn thường đặt trẻ ngồi lên chân, ôm bévào lòng và khẽ đung đưa, rung người cho đến khi trẻ ng ...