Tâm sen, không dùng làm thuốc tùy tiện

Sen là loại cây rất quen thuộc với người Việt chúng ta. Hoa sen dân dã nhưng cũng đẹp một cách kiêu kỳ, sang trọng. Lá sen thơm mát, một hương thơm kỳ diệu khó tả thành lời.Có nhiều giống sen được trồng, với màu hoa dao động từ màu trắng như tuyết tới màu vàng hay hồng nhạt. Nó có thể chịu được rét tới khu vực 5 theo phân loại của Mỹ. Loài cây này có thể trồng bằng hạt hay thân rễ. Hoa, các hạt, lá non và thân rễ sen ăn được. Tại châu Á, các...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tâm sen, không dùng làm thuốc tùy tiệnTâm sen, không dùng làmthuốc tùy tiệnB.S HOÀNG XUÂN ĐẠI -Thứ Hai,03/06/2013, 8:34 (GMT+7)Sen là loại cây rất quen thuộc với người Việt chúng ta. Hoa sen dân dã nhưng cũng đ ẹp m ộtcách kiêu kỳ, sang trọng. Lá sen thơm mát, một hương thơm kỳ diệu khó t ả thành lời.Có nhiều giống sen được trồng, với màu hoa dao động từ màu trắng nh ư tuyết t ới màu vàng hay h ồngnhạt. Nó có thể chịu được rét tới khu vực 5 theo phân loại của Mỹ. Loài cây này có th ể trồng b ằng h ạthay thân rễ.Hoa, các hạt, lá non và thân rễ sen ăn được. Tại châu Á, các cánh hoa đôi khi đ ược s ử d ụng đ ể tô đi ểmmón ăn, trong khi các lá to được dùng để gói thức ăn. Thân rễ (ngó sen) có th ể dùng ch ế bi ến nhi ều mónăn (súp, canh, món xào) và là phần được dùng nhiều nhất.Các cánh hoa, lá non và thân rễ có thể ăn sống, mặc dù cần quan tâm t ới vi ệc truy ền các lo ại ký sinhtrùng sang người (chẳng hạn sán lá Fasciolopsis buski).Các nhị hoa có thể phơi khô và dùng để ướp chè. Các hạt nh ỏ l ấy ra t ừ bát sen có nhi ều công d ụng vàcó thể ăn tươi (khi non) hoặc sấy khô và cho nổ tương t ự như bỏng ngô.Hạt sen già cũng có thể luộc cho đến khi mềm và được dùng trong các món nh ư chè sen hay làm m ứtsen. Lá sen có đặc điểm không thấm nước. Hiện tượng này được ứng dụng trong khoa h ọc v ật li ệu, gọilà hiệu ứng lá sen, để chế tạo các bề mặt tự làm sạch.Trong lĩnh vực thảo dược học, có lẽ ít loài cây nào mà hầu nh ư t ất cả các b ộ ph ận đều là nh ững v ị thu ốcquý như cây sen gồm hạt, lá, hoa, tâm sen, tua sen, gương sen, ngó sen... D ưới đây xin ch ỉ nói đ ến tâmsen- vị thuốc hay.Tâm sen là tim của hạt sen còn gọi là Liên t ử tâm. Tên khoa h ọc Embryo Nelumbinis. Tên v ị thu ốc làLiên tâm. Bộ phận dùng làm thuốc là Tâm của hạt sen. Tâm sen nằm trong các hạt sen cũng được s ửdụng trong y học truyền thống châu Á như là một loại thuốc có tác d ụng an th ần và thanh nhi ệt.Thành phần hóa học: Tâm sen có chứa Alcaloid, flavonoid, acid amin.Các kết quả nghiên cứu khoa học cho thấy tim sen (mầm) nằm gi ữa hạt sen có v ị đ ắng tính hàn, tácdụng thanh tâm khử phiền, chỉ huyết sáp tinh. Dùng làm thuốc đ ược ghi trong sách “Th ực tính b ản th ảo”(đời cuối nhà Đường).Trên súc vật thực nghiệm, Liên tâm có tác dụng giãn mạch ngoại vi, hạ áp. Trên lâm sàng, dùng tr ịchứng sốt cao mê man, chảy máu cam, phối hợp với Sinh địa, Mao căn, Tê giác đ ể l ương huyết ch ỉhuyết, dùng trị chứng thận hư hoạt tinh, di tinh phối hợp với Tang phiêu tiêu, Sa uy ển t ử, Kim anh t ử.Liều thường dùng: 1,5 – 3g sắc uống.Tính vị quy kinh theo đông y tâm sen có vị đắng, tính hàn, vào kinh tâm. Công năng thanh tâm h ỏa, tr ấnkinh, an thần, gây ngủ, bình can hạ áp. Chủ trị của liên tâm là tác d ụng thanh nhi ệt, dùng đ ối v ới b ệnhôn nhiệt tà nhiệt, khi tâm phiền bất an, mất ngủ, cao huyết áp. Liều dùng, cách dùng dược liệu: Ngàydùng 4 – 10g dạng thuốc sắc.Đông y dùng tâm sen chữa sốt và khát nước, di mộng tinh, tim đ ập nhanh, tăng huy ết áp, h ồi h ộp, ho ảnghốt, mất ngủ, mỗi ngày dùng 1 – 3g.Tuy vậy trong tim sen lại có chứa độc tính vì vậy muốn sử dụng làm thuốc tr ước tiên ph ải kh ử đ ộc cótrong nó rồi mới dùng vào thang thuốc, có nghĩa là ng ười ta ph ải sao tâm sen, n ếu không sao s ẽ khôngkhử được độc tố có trong tim sen.Do đó khi tim sen phối hợp với lạc tiên thì kết quả lại tăng cao nh ưng ch ỉ nên dùng v ới ng ười l ớn khôngnên sử dụng cho trẻ. Bởi vì tim sen có độc tính, m ặt khác ngay cả ng ười l ớn khi dùng tâm sen có v ịđắng, tính lạnh nên những người thực nhiệt uống vào thì hạ hỏa, trong ng ười s ảng khoái, ng ủ đ ược.Ngược lại, trường hợp người hư nhiệt uống vào cũng ngủ được nh ưng về lâu dài sẽ bị mệt m ỏi, m ất trínhớ, tim đập thất thường. Nếu sử dụng tâm sen lâu dài có thể ảnh h ưởng đến ch ức năng sinh lý là làmgiảm ham muốn tình dục. Do hàm lượng alkaloid cao nên tâm sen cho tác đ ộng d ược l ực m ạnh và ảnhhưởng trên tim, do đó cần chú ý liều dùng và không nên dùng lâu dài.Những người bị âm hư (không nên dùng) uống vào cũng ngủ được, nhưng ít lâu sau s ẽ b ị m ệt m ỏi, m ấttrí nhớ, tim đập thất thường, tắc tĩnh động mạch. Nam thì b ất l ực sinh lý (Dysfonction Érectille), n ữ thìkinh nguyệt xáo trộn. Ngoài ra tim sen nếu không sao đúng sẽ có độc tố. Độc tố này làm hủy hoại tếbào óc, thận và tim.Còn việc dùng tim sen sao vàng nghĩa là sao để không còn màu xanh và không cháy đen (sao t ồn tính)hoặc không sao thì như người ta dùng dao 2 lưỡi (bởi không sao sẽ không khử đ ộc t ố trong có trong timsen).Y học cổ truyền cũng như dân gian có những món ăn bài thuốc chữa mất ng ủ rất đ ơn gi ản, không đ ộc,dễ làm như ăn canh bí đỏ khoai lang, chè hạt sen long nhãn, lá vông nem ho ặc lá dâu t ằm non xào v ớitrứng, nước sắc dây nhãn lồng, mắc cỡ cũng giúp giảm các chứng mất ngủ, tim hồi h ộp, ...