Tăng Mộc để giảm Hỏa

Chuyện nhà cửa oi bức nóng nực không chỉ đơn thuần do thời tiết, khí hậu và không thể hạ nhiệt cho ngôi nhà chỉ bằng cách bật máy lạnh. Có nhiều cách làm mát cho ngôi nhà thuận với phong thủy. Hỏa (sức nóng) tại nơi cư ngụ phát sinh từ ngoài vào trong, từ trong ra ngoài bởi nhiều căn nguyên: dịch lý, vật lý và cả tâm lý. Lẽ thường theo ngũ hành thì “Mộc sinh Hỏa”, nhưng thực ra trong giải pháp phong thủy nếu biết tăng Mộc thì hoàn toàn có thể giảm Hỏa cho...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tăng Mộc để giảm HỏaTăng Mộc để giảm HỏaChuyện nhà cửa oi bức nóng nực không chỉ đơn thuần dothời tiết, khí hậu và không thể hạ nhiệt cho ngôi nhà chỉbằng cách bật máy lạnh. Có nhiều cách làm mát cho ngôinhà thuận với phong thủy.Hỏa (sức nóng) tại nơi cư ngụ phát sinh từ ngoài vào trong,từ trong ra ngoài bởi nhiều căn nguyên: dịch lý, vật lý và cảtâm lý. Lẽ thường theo ngũ hành thì “Mộc sinh Hỏa”, nhưngthực ra trong giải pháp phong thủy nếu biết tăng Mộc thìhoàn toàn có thể giảm Hỏa cho ngôi nhà.Mộc ở đây cần hiểu theo nghĩa rộng – đó là cách thức cư xửtrong xây cất và bài trí biết tôn trọng thiên nhiên, cũng lànguyên tắc cơ bản của trào lưu kiến trúc xanh đang thịnhhành hiện nay.Học theo cách nhà xưaKhông phải là học kiểu dáng hay sao chép lại chi tiết củangôi nhà truyền thống, cũng không phải mô phỏng, bắt chướcnhững biệt thự kiểu “Tây”, mà cần đúc kết tinh thần thíchứng với khí hậu, thổ nhưỡng của dân Việt trên đất Việt vốn ởtrong vùng nhiệt đới gió mùa nóng ẩm.Khoảng trống quanh nhà được “mềm hóa” bởi cây cỏ và mặtnước – để cho “đất thở” cũng là giúp con người dễ thở hơnTinh thần đó thực ra được ứng dụng khá phổ biến cách naychưa xa, ví dụ như những kiến trúc hiện đại ở Sài Gòn thậpniên 1960-1970 với các nguyên tắc chọn hướng nhà, vật liệu,cách thức che nắng, thông gió… tới giờ vẫn không hề lỗi thờivề giải pháp cũng như hình thức của hệ lam chắn nắng, lọcbớt sự chói chang, cản được oi bức mà vẫn cho gió vào ra đủđầy.Hình nào thì tạo ra thế ấy, khoa học phong thủy luôn nhắcnhở người làm nhà và người cư ngụ quan tâm đến việc tạothế trước khi tạo hình. “Vợ hiền hòa – nhà hướng Nam”, nếpnhà xưa tạo thế rất khôn khéo nhờ biết mở cửa, xoay mặt nhàdài về hướng Nam để các mảng tường đầu hồi và công trìnhphụ sang trục Đông – Tây.Nhờ vậy, các phòng ốc sinh hoạt chính trong nhà luôn đượchưởng đủ nắng gió cần thiết nhưng không bị quá nóng hayquá lạnh. Mái nhà và hàng hiên kiểu Việt cũng là nét đặctrưng trong cách ứng đối uyển chuyển với cái nóng gay gắt:vươn rộng nhẹ nhàng, ngăn bức xạ trực tiếp, tạo bóng đổxuống thấp và thoát khí nóng lên cao.Nội thất được bài trí gọn ghẽ, ít “trưng bày” tạo cảm giác“dịu mắt” hơnSau nhà mượn chuối lá to thân xốp che gió lạnh, trước ngõnhờ cau thân thẳng dáng xinh đón nắng lành. Cha ông tatrong cái khó ló cái khôn, chỉ với hàng hiên giản dị, mấy tấmliếp đóng mở linh hoạt là đã tạo được vùng đệm giảm nhiệthữu hiệu.Nhiều công trình hiện đại như Thư viện Khoa học Tổng hợp,Bệnh viện Thống Nhất, Dinh Độc Lập (nay là Dinh ThốngNhất)… đã biết kế thừa khá hiệu quả kinh nghiệm này.Nhưng hình như việc thiết kế nhà ở tư nhân hay chung cư caotầng hiện nay lại hay bị “quên”, khi khá nhiều mặt ngoài nhàhướng Tây chói chang nắng chiều cũng cứ mở cửa sổ rộng,hoặc việc dùng mấy mảng lam chỉ để thuần trang trí, khôngquan tâm mỗi hướng khác nhau cần có hình thức lam đứng,lam ngang, hay lam xiên khác nhau.Do tính chất Mộc sinh Hỏa nên nếu lạm dụng vật liệu gỗtrong nhà sẽ khiến tăng thêm cảm giác nóng nực, nhất làtrong nhà phố hẹp. Nên học tập mô hình nhà vườn truyềnthống: Mộc bên trong thì phải có Mộc bên ngoài làm xiêm áoche chở.Nhà đứng trong vườn, vườn che chở nhà, đó là trường hợp cóđất rộng, chứ nếu vào nhà ống hun hút không có vườn thìphải khéo mở những khoảng rỗng để đan cài cây xanh vàotrong những khoảng giếng trời ít ỏi không thể thiếu.Dùng Thủy để khắc Hỏa cũng là cách hiệu quả, từ việc bố tríhồ nước, quan hệ nhà – ao – vườn theo mô hình sinh tháikhép kín truyền thống cho đến đặt hòn non bộ, làm thác nướcnhân tạo… trong điều kiện đất đai phố thị chật hẹp.Bớt cứng, tăng mềm, nhà sạch thì mátKhoa học đã chứng minh các bề mặt bê tông hay kim loạiluôn tích nhiệt và nhả nhiệt nhiều hơn là các bề mặt “mềm”,rỗng, xốp, có khoảng đối lưu khí bên trong và chung quanh.Vì thế, thay vì lát gạch kín mít, hãy dành chỗ để đất thở vàthấm nước, để cỏ cây len lỏi, tỏa bóng.Thay vì làm những mảng tường mảng kính bít bùng, tại saokhông tăng cường các mảng đặc đan xen với rỗng, đặt lamđúng chỗ, đóng mở tùy theo công năng?Nguyên tắc thông gió tốt cho nhà là phải có lối cho gió vàogió ra, luân chuyển đối lưu, nếu thấy nhà nóng bức khó chịuthì cần kiểm tra lại các giải pháp nội ngoại thất để nhận diệnnguyên nhân làm cản trở sự lưu thông không khí, như một sốtrường hợp cần tránh dưới đây:- Nhà dùng nhiều mảng kính cố định, gây ra hiện tượng bẫynhiệt tích tụ bên trong. Việc chia nhiều phòng cũng góp phầncản gió, đồng thời gây cảm giác chật chội và ngăn cách, tạothêm nhiều bề mặt tỏa nhiệt.- Trồng cây dĩ nhiên góp phần làm dịu mát, che nắng tốt,nhưng nếu trồng quá nhiều thì cũng gây ra cản gió, lưu bụitrên bề mặt lá. Cần chọn lọc loại cây trồng theo hướng nhà cụthể, ưu tiên cho những chỗ bị nắng gắt, có phối hợp cây xanhvà mặt nước.- Bố trí vật dụng lộn xộn thiếu quang đãng, nhất là các thiếtbị máy móc tỏa nhiệt nhiều. Ngay cả rèm cửa bằng vải dày,bàn ghế nệm cũng đều là các vật tích bụi và cản gió.Vật liệu che nắng dù là cừ tràm, tre nứa… giản dị, giá rẻnhưng dùng đúng chỗ vẫn đem lại hiệu quả caoMỗi khi dọn dẹp nhà cửa, bụi bặm sẽ được… tung lên mù mịtrồi tiếp tục lưu lại trên các bề mặt đồ vật gây nên nhiều nguycơ mầm bệnh. “Nhà sạch thì mát” cần hiểu theo nghĩa đencũng như nghĩa bóng để môi trường ở trong lành hơn.- Thiếu các bề mặt “mềm” như thảm cỏ, mặt nước… cũngkhiến ngôi nhà dù có gió vẫn bị nóng do các bề mặt cứng nhưsân gạch, vỉa hè, đường sá… hấp thu nhiệt rồi phản xạ vàonhà. Do vậy, ngôi nhà “sạch” về vệ sinh và thẩm mỹ đồngnghĩa với việc chủ nhân biết chắt lọc các vật liệu, kết cấu, bốtrí đồ đạc… sao cho hợp với điều kiện khí hậu chung quanh.Chủ nghĩa tối thiểu (minimalism) hay phong cách Thiền(Zen) trong kiến trúc gần đây đang phát triển mạnh chính làxuất phát từ thực tế mong muốn giảm thiểu vật dụng trang trírườm rà, tạo nhiều kh ...