TĂNG THÂN NHIỆT (HYPERTHERMIA)

I/ ĐỊNH NGHĨATăng thân nhiệt (hyperthermie) xảy ra khi khả năng điều hòa nhiệt của cơ thể biến mất và khi nhiệt độ trung ương vượt quá nhiệt độ bình thường được duy trì bởi những cơ chế hằng nội môi (mécanismes d’ homéostasie). Tăng thân nhiệt có thể ngoại tại, được gây nên bởi những điều kiện môi trường hay thứ phát một sự sản xuất nhiệt nội tại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TĂNG THÂN NHIỆT (HYPERTHERMIA) TĂNG THÂN NHIỆT (HYPERTHERMIA)I/ Đ ỊNH NGHĨATăng thân nhiệt (hyperthermie) xảy ra khi khả năng điều hòa nhiệt của cơthể biến mất và khi nhiệt độ trung ương vượt quá nhiệt độ bình thườngđược duy trì b ởi những cơ chế hằng nội môi (mécanismes d’homéostasie). Tăng thân nhiệt có thể ngoại tại, được gây nên b ởi nhữngđiều kiện môi trường hay thứ phát một sự sản xuất nhiệt nội tại.Tăng thân nhiệt liên kết với môi trường xảy ra khi nhiệt, thường dướidạng năng lượng bức xạ (énergie radiante), được hấp thụ bởi cơ thể vớimột tốc độ nhanh hơn là có thể đ ược làm mất đi bởi những cơ chế điềuhòa nhiệt độ.Tăng thân nhiệt xảy ra trong một quá trình liên tục của nhiều vấn đề khácnhau liên quan với nhiệt, bắt đầu với trúng nắng hay say nắng (coup desoleil), tiến triển dần dần thành kiệt sức do nhiệt (épuisement à la chaleur,heat exhaustion), say nóng (heatstroke) và đạt cao điểm với loạn năngnhiều cơ quan (dysfonction multiorganique) và đôi khi đưa đến ngừngtim.Tăng thân nhiệt ác tính (hyperthermie maligne) là một rối loạn hiếm củahằng nội môi (homéostasie) của calcium trong các cơ vân, được đặc trưngbởi một sự co thắt cơ và các cơn tăng chuyển hóa (criseshypermétaboliques) đe dọa tính mạng, tất cả điều này xảy ra sau khinhững bệnh nhân có tố bẩm di truyền tiếp xúc với các thuốc gây mêhalogéné và những thuốc khử cực cơ (dépolarisants musculaires).II/ SAY NÓNG (HEATSTROKE, COUP DE CHALEUR)Say nóng (heatstroke) là một phản ứng viêm toàn thể với một nhiệt độtrung tâm trên 40,6 độ, kèm theo bởi sự biến đổi tình trạng tri giác vànhững mức độ loạn năng thực thể khác. Có hai dạng say nóng (coup dechaleur) : say nóng cổ điển (coup de chaleur classique), độc lập với cáchoạt động vật lý, xảy ra khi nhiệt độ môi trường lên cao và thường liênquan đến người già trong những đợt nóng bức ; say nóng lúc hoạt độngvật lý (coup de chaleur à l’exercice), xảy ra lúc thể dục với cường độquan trọng, trong những nhiệt độ môi trường cao và/hoặc rất ẩm ướt vàthường liên quan đến những người trưởng thành trẻ tuổi có sức khoẻ tốt.Tỷ lệ tử vong của một say nóng là từ 10% đến 50%.1/ NH ỮNG YẾU TỐ MỞ ĐƯỜNG.Những người già có nguy cơ gia tăng mắc phải những bệnh liên kết vớitiết trời nóng vì họ vốn đang mắc phải nhiều bệnh, đang sử dụng nhiềuloại thuốc, mất cơ chế điều hòa nhiệt độ và thiếu những người thân cận.Có vài yếu tố nguy cơ : thiếu máy điều hòa không khí, mất nước, béo phì,rượu, các bệnh tim mạch, các bệnh lý ngoài da (vẩy nến, chàm,sclérodermie, bỏng, hóa sợi nang), tăng năng tuyến giáp,phéochromocytome và vài loại thuốc (anti[*]cholinergiques,diamorphine, cocaine, amphétamines, phénothiazine,sympathomimétques, anti[*]calciques, bêta[*]bloquants).2/ TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNGSay nóng cũng giống như sốc nhiễm khuẩn và có thể được gây nên bởinhững cơ chế tương tự. Những đặc điểm gồm có : nhiệt độ trung ương 40,6 độ hay lớn hơn.  da nóng và khô (toát mồ hôi hiện diện trong một nửa các trường  hợp của say nóng lúc hoạt động vật lý). các dấu hiệu sớm và các triệu chứng gồm có : mệt cực kỳ, đau đầu,  khó ở, đỏ m ặt, mửa và ỉa chảy. bệnh tim mạch với loạn nhịp tim và hạ huyết áp.  loạn năng hô hấp với hội chứng suy hô hấp cấp ở người lớn (ARDS  : Adult Respiratory Distress Syndrome). các rối loạn thần kinh trung ương với các cơn động kinh và hôn  mê. suy gan và thận.  các rối loạn đông máu.  tan cơ vân (rhabdomyolyse) Những tình trạng lâm sàng khác phải được nghĩ đến và loại trừ : ngộ độc thuốc.  hội chứng cai thuốc (syndrome de sevrage médicamenteux)  syndrome sérotoninergique  hội chứng thần kinh ác tính của các thuốc hướng thần (syndrome  malin des neuroleptiques) nhiễm trùng huyết (sepsis)  nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương III/ ĐIỀU TRỊCơ sở của điều trị là một điều trị hỗ trợ (traitement de support), dựa trênsự tối ưu hóa của ABCDE và sự làm lạnh bệnh nhân. Bắt đầu làm mát (cooling) ngay khi bệnh nhân đến bệnh viện.  Những bệnh nhân bị say nóng nặng phải được đưa vào ICU. Hãy sử dụng monitoring huyết động để thích nghi sự làm đ ầy thể  tích (remplissage volémique). Có thể cần đến những thể tích dịch quan trọng. Hãy điều chỉnh những bất thường điện giải. Nếu ngừng tim xảy ra, hãy theo những thủ thuật hồi sức căn bản và  cao cấp chuẩn và làm lạnh bệnh nhân. Hãy khử rung (défibrillation) theo các guideline cổ điển nếu cần thiết, đồng thời tiếp tục làm lạnh bệnh nhân.IV / NH ỮNG KỸ THUẬT LÀM LẠNHNhiều phương pháp làm lạnh (techniques de cooling) khác nhau đã đượcmô tả nhưng ít thử nghiệm đ ã cho phép chứng tỏ phương pháp tốt nhất làphương pháp nào. Những kỹ thuật đơn ...