Tạp chí khoa học và công nghệ: Bàn về áp dụng nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả trong chính sách môi trường

Trong bài báo này, tác giả đã nghiên cứu về vai trò phân bổ chi phí môi trường và đưa ra một số ý kiến bàn luận nhằm làm rõ bản chất và ý nghĩa của nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả”. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tạp chí khoa học và công nghệ: Bàn về áp dụng nguyên tắc "người gây ô nhiễm phải trả" trong chính sách môi trường TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 4(39).2010BÀN VỀ ÁP DỤNG NGUYÊN TẮC “NGƯỜI GÂY Ô NHIỄM PHẢI TRẢ” TRONG CHÍNH SÁCH MÔI TRƯỜNG CRITICAL DISCUSSIONS ON THE APPLICATION OF THE “POLLUTER PAYS PRINCIPLE” IN THE ENVIRONMENTAL POLICY Lê Thị Kim Oanh Trường Đại học Bách khoa, Đại học Đà Nẵng TÓM TẮT Nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả” (PPP) tuy thường xuyên được đề cập và sửdụng như là nguyên tắc nền tảng phổ biến trong quá trình xây dựng chính sách và triển khaivận dụng các công cụ quản lý môi trường vào thực tiễn, nhưng không phải trong mọi trườnghợp, PPP đều được áp dụng một cách hoàn toàn chính xác theo đúng với ý nghĩa và bản chấtcủa chính nó. Trong bài báo này, tác giả đã nghiên cứu về vai trò phân bổ chi phí môi trường vàđưa ra một số ý kiến bàn luận nhằm làm rõ bản chất và ý nghĩa của nguyên tắc “người gây ônhiễm phải trả”. Bên cạnh đó, tác giả cũng phân tích rõ những nội dung chi phí môi trường baohàm trong phạm vi của PPP để việc sử dụng nguyên tắc này trong quá trình xây dựng và thựchiện các công cụ chính sách quản lý môi trường được hiệu quả hơn. ABSTRACT Although the Polluter Pays Principle (PPP) is frequently quoted and used as the mostpopular fundamental principle in the development and deployment of designed policyinstruments and implementation and enforcement of environmental policies in practice, thisprinciple is far from obvious to everyone and there are controversies about its exact meaningand what this concept actually encompasses and what it does not. In this paper, a research onthe environemtal cost allocation role will be studied and the clarification of the nature andmeanings of the PPP will be discussed. In addition, the article also deals with environmentalcosts related to the true concept of the PPP so that its application to the processes of buildingand implementing environmental policy instruments may become more efficient in practice.1. Đặt vấn đề Kể từ thập niên 1970 đến nay, thế giới chứng kiến những bước phát triển vượtbậc trong việc xây dựng và áp dụng các chính sách môi trường nhằm kiểm soát các vấnđề môi trường một cách hiệu lực và hiệu quả hơn tại các quốc gia cũng như trên toàncầu. Sự tiến triển mạnh mẽ của các chính sách môi trường trong suốt thời gian này thểhiện qua hai điểm rất đặc trưng: thứ nhất, đó là sự phát triển của một số các nguyên tắcđể tạo cơ sở cho việc xây dựng chính sách môi trường dựa trên nền tảng vững chắc,được thừa nhận rộng rãi trên phạm vi quốc tế, mà trong số các nguyên tắc này, nguyêntắc “người gây ô nhiễm phải trả” được xem là nguyên tắc quan trọng nhất; và thứ hai làsự phát triển và vận dụng của các công cụ chính sách hết sức phong phú và đa dạng baogồm các quy định pháp lý và tiêu chuẩn, thuế và phí môi trường, các thỏa thuận tự186 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ, ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG - SỐ 4(39).2010nguyện, giấy phép xả thải có thể mua bán trao đổi, và các công cụ khác, nhằm triển khaivà thực thi các chính sách môi trường. Nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả” (polluter pays principle, viết tắt làPPP) tuy thường xuyên được đề cập đến và được sử dụng như là nguyên tắc nền tảngphổ biến trong quá trình xây dựng chính sách và triển khai vận dụng các công cụ quảnlý môi trường vào thực tiễn, nhưng không phải hiển nhiên trong mọi trường hợp, PPPđều được áp dụng một cách hoàn toàn chính xác theo đúng với ý nghĩa và bản chất củachính nó. Trong phạm vi bài báo này, trên cơ sở khảo cứu các tài liệu của Tổ chức Hợptác Phát triển Kinh tế (OECD) - nơi khởi xướng PPP – tác giả sẽ đưa ra một số các ýkiến bàn luận nhằm làm rõ bản chất và ý nghĩa của nguyên tắc “người gây ô nhiễm phảitrả”. Bên cạnh đó, tác giả cũng sẽ phân tích rõ những nội dung chi phí môi trường baohàm trong phạm vi của PPP để việc sử dụng nguyên tắc này được hiệu quả hơn trongquá trình xây dựng và thực hiện các công cụ chính sách quản lý môi trường, đặc biệt làkhi triển khai thực hiện việc thu thuế và phí môi trường mà Nhà nước và các cơ quanquản lý môi trường các cấp hiện đang quan tâm.2. Nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả” trong chính sách môi trường2.1. Các nguyên tắc phân bổ chi phí môi trường Liên quan tới vấn đề nội hóa các chi phí môi trường, có một vấn đề được coinhư là nguyên tắc cho việc xây dựng các chính sách quản lý môi trường là làm thế nàođể phân bổ các chi phí môi trường một cách hợp lý, nghĩa là phân bổ vào giai đoạn nào(khai thác, sản xuất, hay tiêu thụ) và ai sẽ là người chịu các chi phí này. Trên thực tế,chi phí môi trường bao gồm nhiều khoản khác nhau cùng bắt nguồn từ các thiệt hại vềmôi trường từ chi phí phục h ...