Tập tục sinh hoạt trong những ngôi nhà truyền thống của người Mông, Hà Giang

Văn hoá truyền thống người Mông, Hà Giang là một kho tàng hết sức phong phú với những phong tục tập quán, lễ nghi, tín ngưỡng, lễ hội… Trong số đó, phải kể đến Tập tục sinh hoạt trong những ngôi nhà truyền thống - nét văn hóa điển hình của người Mông nơi đây.Mỗi bản thường có từ vài ba nóc nhà trở lên Ảnh internet) Nếu có dịp lên Hà Giang du khách sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của Cao nguyên hùng vĩ và những ngôi nhà người Mông xinh xắn. Người Mông làm nhà dựa lưng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tập tục sinh hoạt trong những ngôi nhà truyền thống của người Mông, Hà Giang Tập tục sinh hoạt trongnhững ngôi nhà truyền thốngcủa người Mông, Hà GiangVăn hoá truyền thống người Mông, Hà Giang là một kho tàng hết sức phong phúvới những phong tục tập quán, lễ nghi, tín ngưỡng, lễ hội… Trong số đó, phải kểđến Tập tục sinh hoạt trong những ngôi nhà truyền thống - nét văn hóa điển hìnhcủa người Mông nơi đây. Mỗi bản thường có từ vài ba nóc nhà trở lênẢnh internet)Nếu có dịp lên Hà Giang du khách sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của Cao nguyênhùng vĩ và những ngôi nhà người Mông xinh xắn. Người Mông làm nhà dựa lưngvào núi; mỗi bản thường có từ vài ba nóc nhà trở lên, có bản chỉ có một dòng họhoặc nhiều dòng họ chung sống quây quần bên nhau trên một sườn núi. Đặc biệt,đối với người Mông, hầu như nhà nào cũng trồng một vài cây đào, cây mận, cây lê.Trong văn hóa truyền thống của dân tộc Mông, các ngôi nhà không được dính sátvào nhau, kể cả anh em ruột thịt. Quan niệm làm nhà của họ cũng rất khắt khe.Trước khi chặt cây để dựng nhà, phải thắp 3 nén hương; tiếp đó, cắm 3 tờ giấy bảnvào gốc cây khấn thần rừng, thần cây cho xin cây gỗ về làm nhà. Họ quan niệmrằng làm như thế thần cây, thần rừng không quở mắng và nhà cửa mới yên vui, mọingười khỏe mạnh, ăn nên làm ra, gia đình hạnh phúc. Chọn được ngày chặt cây,cây cột cái được gia chủ chặt xong đem thẳng từ rừng về, không được đặt xuốngđất mà phải đưa lên nóc ngay. Đối với 2 cây cột cái ở gian giữa và cây cái nóc (haycòn gọi là đòn nóc), người Mông coi 2 cây cột cái là cột chủ đạo trong nhà thể hiệnsự ngay thẳng, cứng cáp, vững vàng của chủ nhà, nên cây cột phải là một cây rừngkhông bị sâu, thối, cụt ngọn. Hai cây cột này còn có một vị trí rất quan trọng trongđời sống tâm linh của người Mông.Cửa chính ra vào nhà của người Mông cũng phải chọn gỗ tốt để làm. Cửa bao giờcũng được mở vào phía trong. Cửa không cài bằng then sắt mà phải cài bằng thengỗ. Người Mông quan niệm không sử dụng bản lề, then cửa bằng sắt là vì cửa mởra đóng vào được xem là lòng bụng con người, nếu dùng các vật dụng bằng sắt thìsẽ lạnh, nên tất cả các ngôi nhà của người Mông luôn sử dụng sự mềm mại của câyrừng.Tập tục sinh hoạt trong những ngôi nhà truyền thống của người Mông (Hà Giang)rất khắt khe, nơi ngủ của con, em dâu thì bố, anh chồng không được vào và ngượclại con, em dâu không được phép vào nơi ngủ của bố chồng, anh chồng. Nhà củangười Mông bao giờ cũng có sàn gác để cất giữ đồ đạc, lương thực, thực phẩm;ngô, lúa, đậu tương khi thu hoạch về được cất lên gác, khói bếp sẽ hạn chế đượcsâu mọt, ẩm mốc. Ngoài ra, sàn gác còn có thể làm nơi ngủ mỗi khi nhà đôngkhách.Có điều cấm kị là đàn bà, con gái không được phép ngủ trên gác. Bởi thế kể cả khicha mẹ chồng, con trai trong nhà đi vắng thì con dâu cũng không được lên gác; nếumuốn lấy vật gì trên gác cũng không được trèo thẳng lên mà chỉ được phép dứng ởbậc thang rồi lấy que khều.Người Mông quan niệm khi làm ma tươi cho người chết, người ta có tục lệ thổikhèn, kèn, tù và, vác nỏ đi vòng quanh nhà 3 lần đi, 5 lượt về (đối với nam giới), 5lượt đi và 7 lượt về (đối với nữ giới) để xua đuổi các loại ma đói, ma yểu khỏi vềquấy rầy người chết. Chính vì vậy, người Mông cho rằng nếu làm nhà dính vàonhau, khi nhà có tang ma sẽ không tiến hành được nghi lễ trên thì coi như đám maấy không làm đúng luật lệ tổ tiên đã quy định, không đảm bảo cho người chết đượcyên ổn trong cõi vĩnh hằng.Làm nhà được coi là một việc hệ trọng trong đời người Mông, do vậy ngày về nhàmới là ngày đại sự của gia chủ. Ngày hôm ấy, người ta tổ chức ăn uống vui vẻ,chúc nhau mọi sự tốt lành.Các dòng họ người Mông có cách thờ cúng tổ tiên không giống nhau. Một số lễcúng chính như cúng ma cửa (xia mình), ma lớn mụ (đa trung) với số lượng, nộidung các bài cúng, bài trí, sắp xếp nơi cúng, nơi ăn uống đa dạng và phức tạp. Tấtcả là những tài sản vô giá của cộng đồng người Mông, Hà Giang được lưu giữ từlâu đời, tạo nên một bức tranh văn hóa độc đáo trong cộng đồng các dân tộc ViệtNam. ...