TÂY SƠN KHỞI NGHĨA

Quách Tấn, Quách Giao Nhà Tây Sơn TÂY SƠN KHỞI NGHĨACơ sở đã vững vàng, quân sĩ, vũ khí, lương thực tạm đầy đủ, Nguyễn Nhạc xuống An Thái thỉnh giáo thầy, Trương Văn Hiến đáp: - Khởi sự được rồi. Nguyễn Nhạc xin thầy lên nắm quyền chỉ đạo, Trương công nói: - Ông là người trí dũng có thừa. Huống nữa văn nhân võ sĩ về với ông đều là những anh hùng hào kiệt.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TÂY SƠN KHỞI NGHĨA Quách Tấn, Quách Giao Nhà Tây Sơn TÂY SƠN KHỞI NGHĨACơ sở đã vững vàng, quân sĩ, vũ khí, lương thực tạm đầy đủ, Nguyễn Nhạcxuống An Thái thỉnh giáo thầy, Trương Văn Hiến đáp:- Khởi sự được rồi. Nguyễn Nhạc xin thầy lên nắm quyền chỉ đạo, Trươngcông nói:- Ông là người trí dũng có thừa. Huống nữa văn nhân võ sĩ về với ông đều lànhững anh hùng hào kiệt. Tôi tuổi già sức yếu, chỉ mong được hưởng chữnhàn. Nhưng khi có việc cần, tôi sẵn sàng góp sức.Công lại dặn:- Ba yếu tố cần thiết để thành công, ông đã có đủ. Nhưng luôn luôn phải giữvững nhân tâm. Ðược đất không bằng được thành, được thành không bằngđược lòng người.Nguyễn Nhạc bái tạ về, lo chỉnh đốn quân ngũ, sắm kỳ hiệu, đặt quan chức.Quân chia làm ba đạo:- Một đạo lo canh phòng chiến khu, tiếp tục tuyển mộ và huấn luyện binh sĩ,đô đốc việc sản xuất và giữ an ninh trật tự ở vùng Tây Sơn.- Một đạo xuống đánh chiếm huyện lỵ Tuy Viễn.- Một đạo ra chiếm giữ vùng núi hai huyện Phù Ly, Bồng Sơn sau khi huyệnlỵ Tuy Viễn bị hạ.Ðạo thứ nhất giao cho Nguyễn Huệ, Bùi Thị Xuân, Võ Ðình Tú, Võ XuânHoài.Ðạo thứ nhì do Nguyễn Nhạc thống lãnh, có Nguyễn Văn Tuyết, NguyễnVăn Lộc bên võ, Trương Mỹ Ngọc, Triệu Ðình Tiệp bên văn phò tá.Ðạo thứ ba do Trần Quang Diệu chỉ huy, có Võ Văn Dũng, Lê Văn Hưngbên võ, La Xuân Kiều, Cao Tắc Tựu bên văn cộng tác.Kỳ hiệu hình vuông, nền đỏ, chữ vàng, viền ngoài và tua xanh.Ðại kỳ thêu kim tuyến ba chữ Tây Sơn Vương.Quân kỳ nhỏ thua đại kỳ một mười một tám, thêu chỉ vàng họ và chức vị cấpchỉ huy.Quan chức, đại loại gồm có: Bên võ: Ðại Tổng Quản, Ðại Ðô Ðốc, Ðô Ðốc,Ðề Ðốc. Bên văn: Ðại Học Sĩ, Hiệp Biện Ðại Học Sĩ.Nguyễn Huệ được phong Ðại Tổng Quản.Bùi Thị Xuân, Võ Ðình Tú được phong Ðại Tổng lý.Võ Xuân Hoài được phong Ðại Học Sĩ.Phong Trần Quang Diệu làm Ðô Ðốc, Võ Văn Dũng là Phó Ðô Ðốc, Lê VănHưng làm đề đốc.Nguyễn Văn Tuyết, Nguyễn Văn Lộc làm Tả Hữu Ðô Ðốc.Các quan văn đều được phong Hiệp Biện Ðại Học Sĩ.Việc vận tải lương thực giao cho Nguyễn Lữ và Nguyễn Thung với chức tántương quân vụ. Nguyễn Thung lo mặt Bắc, Nguyễn Lữ lo mặt Nam.Việc sơn phòng giao trọn cho chúa Xà Ðàng Bok Kiơm. Các sắc tộc vùngAn Khê, Pleiku, Kon Tum đều thuộc quyền quản lý của Bok Kiơm, NguyễnNhạc tặng Bok Kiơm một nón lông đen chớp bạc quai tua điều, một conchiến mã và một cây mác bạc.Còn bà họ Trần và Cô Hầu vẫn tiếp tục việc buôn trầu, làm ruộng, với sự trợlực của Bùi Thị Xuân.Mọi việc an bài, Nguyễn Nhạc lập đàn cáo Trời Ðất, hợp thức hóa danh vịchức chưởng của chúa tôi và tế cờ xuất quân.Ðàn lập trên đèo An Khê, nơi nghẹo Cây Khế, dưới bóng hai cây đại thọ:Cây ké, cây cầy. Binh tướng của ba đạo quân tập trung về phía đông đèo AnKhê từ chân đèo đến đỉnh đèo.Khi đại quân đến gần tế đàn thì từ trên cây ké một con rắn bò xuống. Conrắn này thân lớn bằng cột nhà. Sắc đen nhánh như hạt huyền, người đươngthời gọi là Ô Long, nằm chận ngang đường đi. Quân không dám tiến,Nguyễn Nhạc liền tuốt gươm chém chết. Nhớ chuyện Hán Cao Tổ chém rắnkhởi nghĩa, tướng sĩ tin là điềm lành, ai nấy đều nức lòng phấn chí.Lễ tổ chức đơn giản nhưng long trọng.Bóng cờ đào chen bóng cây xanh, tiếng chuông trống lẫn tiếng hô của tướngsĩ, tràn ngập, vang dội cả suối rừng. Hùng khí ngút ngàn.Lễ tất, Tây Sơn Vương ban bố quân luật, gồm ba điều:* Không được xâm phạm tánh mạng và tài sản của đồng bào.* Không được tiết lộ bí mật quân sự.* Không được gây xáo trộn, chia rẽ trong hàng ngũ.Ai phạm phải một trong ba điều, sẽ bị chém tức khắc.Tiếng hoan hô vangrừng.Rồi lệnh truyền xuất phát.Ðạo quân Nguyễn Huệ kéo về chiến khu.Ðạo quân Trần Quang Diệu theo đường núi ra hướng bắc.Ðạo quân Tây Sơn Vương kéo thẳng xuống hướng đông.Ðó là ngày rằm tháng tám năm Quý Tỵ (1773).Ðạo quân của Tây Sơn Vương xuống đến núi Bà Phù thì trời xẩm tối.Vương truyền quân dừng lại nghỉ. Ðêm đến mở yến tiệc đãi tướng sĩ tạithung lũng dưới chân núi Bà Phù. Sáng hôm sau mới tiếp tiến phát.Nhân đồn binh được yên ổn và yến ẩm được vui vầy. Vương đặt tên hòn BàPhù là Tâm Phúc, và người địa phương gọi thung lũng Bà Phù là Hóc Yến.Sáng ngày 16, gà vừa cất tiếng gáy, đạo quân của Tây Sơn Vương đã thứcdậy lên đường.Nguyễn Lữ đã chuẩn bị sẵn sàng tại chân núi Ðồng Phong để đón tiếp.Ðến Ðồng Phong tướng sĩ dừng lại ăn uống và lãnh lương thực, rồi đi thẳngmột mạch đến huyện lỵ Tuy Viễn. Binh đi như gió. Mặt trời vừa mọc thìhuyện lỵ đã bị bao vây. Tiếng quân hò hét dậy đất. Viên tri huyện hết hồn bỏtrốn. Nhân viên trong huyện và tất cả lính huyện đều xin đầu hàng.Tây Sơn Vương ban lời phủ dụ. Trong công phủ ngoài nhân dân, mọi ngườiđều hoan hỉ. Những nhà khá giả đem bò heo gạo trái đến đãi nghĩa quân.Nghe Tây Sơn Vương chiếm đóng Tuy Viễn, một phú thương ở Cửa Giã[17] là Huyền Khê đem gia nhân trên mười người đến xin gia nhập nghĩaquân và cúng tất cả tài sản để làm lương thực. Tiếp theo đó, hai thủ lãnh lụclâm ở nguồn An Tượng [18] là Nhưng Huy và Tứ Linh đem lâu la đến xinquy thuận.Tây Sơn Vương thu nạp và trọng dụng.Vương giao Tuy Viễn cho Nguyễn Văn Tuyết và Huyền Khê đóng giữ, rồikéo đại binh ra đánh thành Quy Nhơn.Ðược tin Tuy Viễn đã vào tay nghĩa quân rồi. Trần Quang Diệu liền chia đạibinh mình chỉ huy ra làm ba đội. Một đội giao cho Lê Văn Hưng ở lại hậuphương. Một giao cho Võ Văn Dũng cùng Cao Tắc Tựu đi đánh Bồng Sơn,còn mình lãnh một đạo đi đánh Phù Ly cùng La Xuân Kiều.Bồng Sơn và Phù Ly, nghĩa quân kéo đến, chưa đánh đã lấy được.Quân cũng như dân của hai huyện đều hân hoan đón tiếp nghĩa binh.Trần Quang Diệu để Võ Văn Dũng cùng hai học sĩ Cao, La ở lại giữ huyệnlỵ hai nơi, còn mình thì đem quân vào hợp với Tây Sơn Vương đánh thànhQuy Nhơn.Thành Quy Nhơn là thành cũ Ðồ Bàn của Chiêm Thành.Sau khi đất Ðồ Bàn thuộc về Việt Nam thì đặt thành phủ và chia làm bahuyện. Phủ gọi là Quy Nhơn thuộc dinh Quảng Nam, huyện là Bồng Sơn,Phù Ly, Tuy Viễn. Phủ lỵ, đóng tại thà ...