Tết ăn cá của người Thái

Người Thái thường sống ở các vùng ven sông, ven suối nên không những giỏi về chài lưới, đánh cá trên sông suối mà ngày càng giỏi về nuôi thả cả trên đồng ruộng, ao hồ. Vì vậy, cá là món ăn phổ biến trong bữa ăn hàng ngày của người Thái, nhất là trong những ngày tết Nguyên đán, cá là món ăn chính không thể thiếu được. Cứ đến ngày 28, 29 tháng chạp âm lịch dân làng lại đổ ra sông, ra suối bắt cá. Tất cả những con cá họ bắt được, không kể to, nhỏ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tết ăn cá của người TháiTết ăn cá của người TháiNgười Thái thường sống ở các vùng ven sông, ven suối nên khôngnhững giỏi về chài lưới, đánh cá trên sông suối mà ngày càng giỏivề nuôi thả cả trên đồng ruộng, ao hồ. Vì vậy, cá là món ăn phổbiến trong bữa ăn hàng ngày của người Thái, nhất là trong nhữngngày tết Nguyên đán, cá là món ăn chính không thể thiếu được.Cứ đến ngày 28, 29 tháng chạp âm lịch dân làng lại đổ ra sông, ra suốibắt cá. Tất cả những con cá họ bắt được, không kể to, nhỏ đều đượccoi là Thần suối và được mang về làm cỗ cúng.Người ta chọn con cá to nhất để riêng. Đó là con cá đầu mâm cỗ nênđược nướng nguyên con. Số cá còn lại được chế biến theo cách riêngcủa vùng này như: cá đồ, cá sấy, cá nướng, cá sả, cá độn cơm, cá mọc,cá gói vùi tro bếp, lạp cá “pa lạp”… Đặc biệt món pa lạp là món ănthật độc đáo thường làm để thết đãi khách quý mỗi khi tết đến xuânvề. Từ một con cá, người phụ nữ Thái khéo tay chế biến thành 3 món:món lạp vừa béo vừa cay, vừa có vị chua chát của lá rừng, món chèogio nướng để chấm xôi nóng và bát canh chua cá để đưa cay.Còn món cá mọc lại được chế biến theo cách khác. Người ta lọc thịtcá băm nhỏ giống như mọc thịt. Mọc cá này dùng làm nhân bánh bộtgạo nếp. Bột nếp được chuẩn bị kỹ như dùng làm bánh dẻo. Mọc cáđược gói bên trong bột nếp nà. Sau đó người ta xếp từng lượt vào chõrồi đồ 30 đến 40 phút. Có loại mọc 3 cá, 5 cá, 7 cá, 9 cá. Đó là sốlượng cá dùng làm mọc nhân bánh, mọc 3 cá là dùng 3 con cá làmnhân.Cá nướng là cá được kẹp que tre thành từng kẹp rồi đem nướng trênthan củi từ gỗ rừng. Mỗi kẹp cá từ 3,5,7,9 con cá. Sau khi nướng xongthì cá được đem đồ lại. Khâu cuối cùng là bày mâm cỗ cúng. Con cánướng đầu mâm được bày ở giữa, chung quanh là cá mọc và cánướng. Hai loại này chia thành những cụm gần 3, 5, 7, 9 của từng loại.Đây là những con số nhắc nhở từng loại quà của Thần suối ban tặngcô gái xưa kia.Mâm cúng được kính cẩn dâng cúng gia tiên, thổ công, Thần suối…Đặc biệt, khi các thành viên trong gia đình và khi các thành viên tronggia đình và khách hưởng lộc bao giờ họ cũng chúc tụng nhau: “ối,Mết pí cáu khảu pi mãi, sai pha tốc piêng, sai chiêng tốc piêng, sauchiêng tốc lum, chôm hẩy tay hươm lẩy hảo hăn khăn khang, pi mấidệt không mẫi lảy mả; pha mất dệt chương mẫi hải pên nơ!”. Lời chúctrên có nghĩa là “Ôi! Hết năm cũ vào năm mới, dây trời rơi xuốngbằng mặt đất, dây tết rơi xuống khắp thế gian, chúc cho cả gia đìnhmạnh khỏe, may mắn, năm mới mở ra chân trời làm ra nhiêu của cải,phát đạt nhé!”