Thải ghép sau ghép giác mạc điều trị viêm loét giác mạc nhiễm trùng nặng

Nghiên cứu được thực hiện với mục tiêu nhằm đánh giá tỷ lệ, yếu tố nguy cơ và kết quả điều trị thải loại ghép sau ghép giác mạc điều trị viêm loét giác mạc nặng. Nghiên cứu tiến hành trên 127 mắt được ghép GM điều trị viêm loét GM nhiễm trùng nặng, (GM thủng, còn áp xe quanh lỗ thủng) được theo dõi từ 12-42 tháng sau ghép...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thải ghép sau ghép giác mạc điều trị viêm loét giác mạc nhiễm trùng nặngNGHIÊN CỨU KHOA HỌCTHẢI GHÉP SAU GHÉP GIÁC MẠCĐIỀU TRỊ viêm loét GIÁC MẠC NHIỄM TRÙNG NẶNG*Phạm Ngọc Đông*, Hoàng Thị Minh Châu*TÓM TẮTMục tiêu: đánh giá tỷ lệ, yếu tố nguy cơ và kết quả điều trị thải loại ghép sau ghép giác mạc điều trịviêm loét giác mạc nặng.Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 127 mắt được ghép GM điều trị viêm loét GM nhiễm trùngnặng, (GM thủng, còn áp xe quanh lỗ thủng) được theo dõi từ 12-42 tháng sau ghép. Các chỉ số được ghinhận: vị trí và đường kính ghép, thời điểm có triệu chứng và điều trị thải ghép, tình trạng mảnh ghép sauđiều trị.Kết quả: tỷ lệ tăng nhãn áp là 18,9% với thời gian theo dõi sau mổ trung bình 24,7 tháng. Đườngkính ghép lớn và ghép lệch tâm là yếu tố nguy cơ gây thải ghép. Sau điều trị, mảnh ghép trong phục hồi ở45,8% số mắt có thải ghép.Kết luận: thải ghép xảy ra ở 18,9% số bệnh nhân được ghép giác mạc điều trị. Phát hiện và điều trịsớm thải ghép là điều kiện cơ bản cho thành công điều trị.Từ khóa: ghép GM điều trị, thải ghép giác mạc.I. ĐẶT VẤN ĐỀGhép giác mạc là một phẫu thuật ghép đượcthực hiện sớm nhất và có kết quả thành công caonhất trong nhóm ghép mô tạng. Sở dĩ có tỷ lệ thànhcông cao là nhờ giác mạc (GM) có đặc quyền miễndịch đặc biệt. Tuy vậy, thải ghép vẫn là một trongnhững nguyên nhân chính gây thất bại sau thảighép giác mạc [3, 4]. Trong vài năm gần đây, nhờcó nguồn giác mạc trong và ngoài nước, tại Bệnhviện Mắt Trung ương, số lượng các ca phẫu thuậtghép giác mạc điều trị viêm loét giác mạc (VLGM)nặng tăng lên đáng kể. Chúng tôi thực hiện nghiêncứu này nhằm: đánh giá tỷ lệ, các yếu tố nguy cơvà kết quả điều trị thải ghép sau ghép GM điều trịVLGM nhiễm trùng nặng.II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨUNghiên cứu tiến cứu thực hiện tại khoa KếtGiác mạc, Bệnh viện Mắt Trung ương từ 5/2005 đến12/2007 trên 127 mắt của 127 bệnh nhân VLGMthủng do vi khuẩn, nấm, amip và herpes. Đườngkính lỗ thủng lớn hơn 2mm, xung quanh GM cònáp xe. Độ tuổi trung bình của bệnh nhân là 46,5.1. Kỹ thuật mổ: Ghép GM xuyên, mảnh ghéplấy từ mắt tử thi theo tiêu chuẩn của Hiệp hộingân hàng Mắt Mỹ. Đường kính mảnh ghép lớnhơn đường kính nền ghép 0,5mm. Với các trườnghợp có thể thủy tinh (TTT) đục trương hoặc vỡbao TTT, sẽ kết hợp lấy TTT và đặt TTT nhân tạocùng 1 thì với ghép GM.*Bệnh viện Mắt Trung ươngNhãn khoa Việt Nam (Số 18 - 6/2010)27NGHIÊN CỨU KHOA HỌC2. Các chỉ số ghi nhận: tiêu chuẩn chẩn đoán thảighép giác mạc: xuất hiện tủa mặt ở sau giác mạc,đường thải ghép nội mô hoặc đường thải ghép biểumô, nhu mô phù trên bệnh nhân được ghép giácmạc mà mảnh ghép còn trong suốt sau mổ ít nhất là2 tuần. Các chỉ số ghi nhận: đường kính ghép, tìnhtrạng TTT, thời điểm phát hiện thải ghép, thời gianchậm điều trị thải ghép, kết quả mảnh ghép sau điềutrị thải ghép.toàn thân dạng uống và tiêm cạnh nhãn cầu.3. Điều trị: bệnh nhân bị thải loại ghép đượcđiều trị bằng corticosteroid 1 giọt/lần/1giờ. Khimắt đỡ cương tụ, kích thích, liều dùng giảmxuống 4-6 lần/ngày. Những trường hợp có phảnứng thải ghép nặng, dùng thêm corticosteroidtrung bình là 5,8 tháng (SD=4,8). Thải ghép xảyIII. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU*Thải loại ghép:1. Tần suất gặp và thời điểm xảy ra thải ghépPhản ứng thải ghép gặp trong 24/127 mắt(18,9%). Trường hợp thải ghép xảy ra sớm nhất ởtháng đầu sau mổ (sau mổ 34 ngày), muộn nhất làsau mổ 22 tháng. Thời gian xảy ra thải ghép sau mổra chủ yếu trong 9 tháng đầu sau mổ: 81,5%. Sốmắt bị thải ghép xảy ra nhiều nhất vào tháng thứ3. Những tháng sau đó, tỷ lệ thải ghép thấp hơn rấtnhiều (biểu đồ).Biểu đồ thời điểm xảy ra phản ứng thải ghép giác mạc*Yếu tố nguy cơ gây thải loại ghép:- Vị trí mảnh ghép: với các trường hợp ghép lệchtâm, tỷ lệ phản ứng mảnh ghép là 39,1% (9/23 mắt),trong khi đó tỷ lệ này chỉ là 14,4% (15/104 mắt) ởnhóm bệnh nhân ghép đúng tâm. Sự khác biệt nàycó ý nghĩa thống kê, p=0,014.đường kính ghép nhỏ hơn (19/23 mắt, chiếm tỷlệ 16,1%). Sự khác biệt này có ý nghĩa thốngkê, p=0,011.2. Kết quả điều trị thải loại ghép giác mạcSau khi điều trị tích cực bằng corticosteroit tra- Đường kính ghép: tỷ lệ phản ứng thải loại ghépmắt, tiêm cạnh nhãn cầu, nếu sau 3 tuần, độ trongở những mắt có đường kính ghép bằng hoặcmảnh ghép không hồi phục thì được coi như thấtlớn hơn 9mm là 55,6% (5/9 mắt), cao hơn sobại. Sau điều trị, chỉ có 11/24 (45,8%) bệnh nhânvới tỷ lệ phản ứng thải ghép ở những mắt cócó mảnh ghép hồi phục.28 Nhãn khoa Việt Nam (Số 18 - 6/2010)NGHIÊN CỨU KHOA HỌCTrong số 127 mắt được theo dõi, 65 mắt có mảnh ghép đục, được coi là thất bại ghép về mặt quanghọc. Thải loại ghép là nguyên nhân gây đục mảnh ghép trong 13 mắt, chiếm tỷ lệ 20,6% trong tổng số cácnguyên nhân gây thất bại ghép.IV. BÀN LUẬNGiác mạc là một mô đặc biệt trong cơ thể vìđây là tổ chức trong suốt, không có mạch máu. Vìvậy, giác mạc có “đặc quyền” về miễn dịch. M ...