Thang đo tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ trong các tổ chức

Mục tiêu của bài viết này, là trình bày cách thức đo lường tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) trong một tổ chức. Bài viết trình bày khái niệm hệ thống KSNB, tính hữu hiệu của hệ thống KSNB và cách thức đo lường tính hữu hiệu của hệ thống KSNB hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thang đo tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ trong các tổ chứcThang đo tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ trong các tổ chứcThe effectiveness of internal control system in organizations Th.S. Trần Thị Bích Duyên* *Trường Đại học Quy Nhơn PGS. TS Đường Nguyễn Hưng** **Đại học Kinh tế Đà NẵngTóm tắtMục tiêu của bài viết này, là trình bày cách thức đo lường tính hữu hiệu của hệ thống kiểmsoát nội bộ (KSNB) trong một tổ chức. Bài viết trình bày khái niệm hệ thống KSNB, tính hữuhiệu của hệ thống KSNB và cách thức đo lường tính hữu hiệu của hệ thống KSNB hiện nay.Từ đó, đề xuất một cách thức xây dựng thang đo hệ thống KSNB phù hợp. Theo đó, nhàquản lý và các nhà nghiên cứu có thể tiến hành đo lường tính hữu hiệu của hệ thống KSNBtheo cách thức tối ưu nhất.Từ khóa: hệ thống kiểm soát nội bộ, tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ, cách thứcđo lường tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội bộ.AbstractThe objective of this article is to present how to measure the effectiveness of internal controlsystem in an organization. The article presents the concept of internal control system, theeffectiveness of the internal control system, how to measure the effectiveness of currentinternal control system, thereby proposing a way to build scale appropriate internal controlsystem. Accordingly, managers and researchers can measure the effectiveness of internalcontrol system in the most optimal way.Keywords: internal control system, the effectiveness of internal control system, how tomeasure the effectiveness of internal control system.JEL Classification: M40, M49, M00.DOI: https://doi.org/10.59006/vnfa-jaa.03202323 1. Tổng quan về hệ thống KSNB Hiện nay có nhiều định nghĩa khác nhau về KSNB, trong đó định nghĩa theo Khuôn khổCOSO (2013) được xem là đầy đủ và toàn diện nhất: “KSNB là một tiến trình được thiết lậpvà vận hành bởi hội đồng quản trị, ban quản lý và các nhân sự khác, được thiết kế để đem lạimột sự bảo đảm hợp lý đối với việc đạt được các mục tiêu hoạt động, mục tiêu báo cáo và sựtuân thủ với các luật và quy định liên quan”. Định nghĩa của COSO (2013) về KSNB được nhìn nhận, KSNB khá toàn diện, đây cũnglà khái niệm được chấp nhận rộng rãi trên thế giới và được IFAC (Liên đoàn Kế toán quốctế) thừa nhận, bởi nó đáp ứng được yêu cầu minh bạch thông tin của các công ty. 2. Tổng quan về tính hữu hiệu của hệ thống KSNB Theo Từ điển Tiếng Việt, tính hữu hiệu có nghĩa là có hiệu lực, có hiệu quả trái với vôhiệu (theo Từ điển Tiếng Việt, 2012). Hữu hiệu (Effectiveness) là mức độ hoàn thành nhiệm vụ hay mục tiêu, còn hiệu quả(efficiency), được tính bằng cách so sánh giữa kết quả đạt được với chi phí đã bỏ ra (theo Từđiển Tiếng Anh Thương mại Cambridge (Combley, (2011). Tính hữu hiệu là một khái niệm được xác định hướng đến việc đánh giá mức độ thựchiện các mục tiêu, mục đích đã được định trước cho một hoạt động hoặc một chương trìnhđã được thực hiện, hay nói cách khác là đạt được kết quả thỏa đáng từ việc sử dụng cácnguồn lực và các hoạt động của tổ chức. Vì vậy, điều quan trọng trong việc đánh giá tínhhữu hiệu là phải xem xét giữa kết quả mong đợi trong kế hoạch so với kết quả thực tế quacác hoạt động. Mỗi nhà nghiên cứu khác nhau với những hệ thống đánh giá khác nhau thì sẽcó những quan điểm riêng của mình về sự hữu hiệu, nhưng điểm chung trong các quan điểmđó chính là việc hoàn thành mục tiêu đã đặt ra ban đầu. Hệ thống KSNB của các tổ chức khác nhau được vận hành với các mức độ hữu hiệukhác nhau. Tương tự như thế, một hệ thống KSNB cụ thể của một tổ chức sẽ vận hành vớimức độ hữu hiệu khác nhau, với những thời điểm khác nhau. Theo định nghĩa của COSO về hệ thống KSNB, thì một hệ thống KSNB hữu hiệu nếuhội đồng quản trị và nhà quản lý đảm bảo hợp lý đạt được 03 mục tiêu, sau đây: mục tiêu hiệuquả và hữu hiệu trong hoạt động của tổ chức; mục tiêu các báo cáo được lập và trình bàymột cách đáng tin cậy; mục tiêu pháp luật và các quy định hiện hành được tuân thủ. Như vậy, trong khi KSNB là một quá trình thì tính hữu hiệu của hệ thống KSNB lại làmột trạng thái của quá trình đó, ở một thời điểm nhất định. Do đó, việc đánh giá tính hữuhiệu của hệ thống KSNB là mang tính xét đoán. Cách tiếp cận về tính hữu hiệu của hệ thống KSNB Với quy mô, đặc điểm, cách thức thiết kế và vận hành hệ thống KSNB khác nhau ở từngđơn vị, các tiêu chí, thang đo đánh giá tính hữu hiệu cũng sẽ khác nhau. Sau khi tổng hợpcác nghiên cứu trước đây, nhóm tác giả nhận thấy có 02 cách tiếp cận đo lường tính hữuhiệu của hệ thống KSNB, là đo lường theo các yếu tố đầu vào và đo lường theo các yếu tốđầu ra. Đo lường theo các yếu tố đầu vào: là cách thứ ...