Thanh long: hoa đẹp - trái ngon - thuốc quý

Sau khi đọc bài “Quỳnh hoa” số 180 vừa qua, nay ta nghiên cứu một loài Quỳnh nữa, vừa dùng làm cây cảnh, vừa dùng làm thuốc và thực phẩm mà người Á đông rất thích loại trái Xương rồng xanh này. Đó chính là cây Thanh Long. Thanh long (Hylocereus undatus), cùng họ Cactaceae với Quỳnh hoa, thuộc nhóm Quỳnh cho hoa nở về đêm (night blooming Cereus mà người Mỹ gọi là Lê dâu - Strawberry Pear). Thanh long có nguồn gốc từ Trung Mỹ. Cây đến với Hawaii vào năm 1830 trong một chuyến tàu chở...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thanh long: hoa đẹp - trái ngon - thuốc quý Thanh long: hoa đẹp - trái ngon - thuốc quý Sau khi đọc bài “Quỳnh hoa” số 180 vừa qua, nay ta nghiên cứu mộtloài Quỳnh nữa, vừa dùng làm cây cảnh, vừa dùng làm thuốc và thực phẩmmà người Á đông rất thích loại trái Xương rồng xanh này. Đó chính là câyThanh Long. Thanh long (Hylocereus undatus), cùng họ Cactaceae với Quỳnh hoa, thuộcnhóm Quỳnh cho hoa nở về đêm (night blooming Cereus mà người Mỹ gọi là Lêdâu - Strawberry Pear). Thanh long có nguồn gốc từ Trung Mỹ. Câyđến với Hawaii vào năm 1830 trong một chuyến tàuchở nhiều loại cây chất lên từ một hải cảng Mexico,trong một chuyến hải hành từ Boston sang QuảngĐông. Khi ghé Hawaii, đa số cây cối bị vứt bỏ vì hư hại, chỉ có Thanh long làchưa chết hẳn nên được cắt thành từng đoạn và thử trồng tại Hawaii. Cây pháttriển mạnh và loại xương rồng này trở thành một cây cảnh khắp đảo… mặc dầu tạiHawaii Thanh long cho hoa rất đẹp nhưng ít khi cho trái. Thanh long thuộc loại thân leo trườn, dài đến 10 m, phân nhánh nhiều, bámvào các giá thể nhờ các rễ phụ rất phát triển. Thân và cành đều màu xanh lục, có 3cạnh dẹp, mép có gai nhỏ, ngắn (2 - 4 gai ở mỗi mắt thân). Hoa rất to, mọc đơnđộc trên cành, đường kính có thể đến 30 cm, màu trắng hay trắng ngà. Hoa cónhiều lá đài và cánh, dính với nhau tạo thành ống. Hoa có rất nhiều nhị. Muốnthấy cái đẹp của hoa Thanh long thì ghé thăm các vườn Thanh long Ninh Thuận,Bình Thuận lúc 19 giờ, nhất là vào các ngày tháng 6 - 7 dương lịch (xem bìa 1).Trái màu đỏ tươi, hồng hay vàng vàng, mọng nước, có nhiều gai mềm do những láhoa còn lại, đường kính khoảng 10 cm. Vỏ trái rất dễ bóc. Phần thịt màu trắnghồng chứa nhiều hột nhỏ li ti màu đen. Tại nước ta, Thanh long được trồng thành những khu vực sản xuất lớn đểlấy trái tại các tỉnh miền Trung như Ninh Thuận, Bình Thuận, Khánh Hòa… Thuhoạch trong những tháng hè - thu. Thanh long cũng như Quỳnh hoa, là cây chịuhạn và cần có chu kỳ quang dài của những ngày mà bà con ta hay nói “tháng nămchưa nằm đã sáng” mới ra nhiều hoa. Do đó, muốn cho Thanh long ra trái quanhnăm thì phải chiếu đèn thêm mỗi ngày vài giờ khi trời sắp tắt nắng. Thành phần dinh dưỡng: 100 gram phần ăn được của trái chứa:- Chất đạm 0,159 - 0,229 g- Chất béo 0,21 - 0,61 g- Chất xơ 0,7 - 0,9 g- Bột đường 7 - 11,5 g- Năng lượng 30 - 51 Cal- Calci 6,3 - 8,8 mg- Sắt 0,55 - 0,65 mg- Kali 200 - 215 mg- Phosphor 30,2 - 36,1 mg- Beta-caroten (A) 0,005 - 0,012 mg- Thiamin (B1) 0,028 - 0,043 mg- Riboflavin (B2) 0,043 - 0,045 mg- Niacin (PP) 0,297 - 0,430 mg- Ascorbic acid (C) 8,0 - 9,0 mg Vài phương thức sử dụng: - Khi dùng làm thực phẩm: nạc trái Thanh long màu trắng, có vị ngọt,chứa nhiều nước và rất nhiều hột nhỏ màu đen. Thanh long thường được ướp lạnh,bổ làm đôi và dùng muỗng để xúc ăn để tránh chạm tay hay vật dụng bẩn. Nướcép được dùng làm nước giải khát. Từ cả trái, các nhà chế tạo thực phẩm đã làm ramột loại xi rô dùng tạo màu cho bánh và kẹo. Nụ hoa chưa nở có thể nấu ăn nhưrau. - Theo đông y: trái Thanh long có vị ngọt, nhạt, tính mát; có tác dụng“thanh nhiệt”, “nhuận phế” chỉ khái, hóa đàm; tác dụng vào các kinh mạch thuộcphế và vị. Thận, có tác dụng “thư cân”, “hoạt lạc” và giải độc. Do đó trái Thanhlong được dùng để giải nhiệt và giúp nhuận trường, trị táo bón. Hoa Thanh longdùng trị ho, sưng cuống phổi, sưng hạch bạch huyết. Thân Thanh long dùng đắp trịphỏng, ung nhọt… - DS. Phan Đức Bình đã có nghiên cứu, cho thấy hoa Thanh long có tácdụng hạ đường huyết rất tốt. Cách dùng: hái 1 - 2 hoa sắp nở (vào lúc 6 giờ chiều),xắt nhỏ, giã nát, chế nước sôi vào hãm 30 phút để uống mỗi ngày. Có thể chế nướcnhì uống vào lúc 9 giờ tối. - Thanh long là trái cây có sinh khối lớn mà nghèo năng lượng, do đó rấtthích hợp cho người muốn giảm cân, chống béo phì. Trước bữa ăn, hãy ăn 1 tráiThanh long (250 - 750 g) sẽ làm đầy bụng bớt khiến không ăn được nhiều, nhờ đógiảm cân. Để chống thèm ăn, đói bụng (vì người thừa cân, người bệnh tiểu đườnghay đói bụng) thì ăn 1/2 - 1 trái Thanh long sẽ hết đói bụng mà không hại sứckhỏe. DS. PHAN ĐỨC BÌNH DS. TRẦN VIỆT HƯNG ...