Thành phần hóa học tinh dầu gỗ loài sa mộc dầu (Cunninghamia konishii Hayata) ở Hà Giang

Thành phần hóa học tinh dầu trong gỗ của loài Sa mộc dầu C. konishii ở Hà Giang đã được nghiên cứu. Hàm lượng tinh dầu đạt 0,8% (theo nguyên liệu khô không khí). Có 34 hợp chất đã được xác định (chiếm 97,3% tổng lượng tinh dầu). Thành phần chính của tinh dầu gồm α-terpineol (36,6%), αcedrol (29,8%), cis-α-dehydro terpineol (5,6%), borneol (4,6%), camphor (4,4%) và α-cedren (3,4%). Đây là nguồn α-terpineol và α-cedrol có thể khai thác trong tự nhiên. So sánh với thành phần chính trong tinh dầu của cùng loài Sa mộc dầu C. Konishii, có phân bố ở Pù Mát và Xuân Nha thì đây có thể là một chemotyp mới (chemotyp α-terpineol) của loài loài Sa mộc dầu C. konishii ở Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thành phần hóa học tinh dầu gỗ loài sa mộc dầu (Cunninghamia konishii Hayata) ở Hà GiangTẠP CHÍ SINH HỌC, 2012, 34(4): 469-472 THÀNH PHẦN HÓA HỌC TINH DẦU GỖ LOÀI SA MỘC DẦU (Cunninghamia konishii Hayata) Ở HÀ GIANG Đỗ Ngọc Đài1, Nguyễn Quang Hưng2 1 Đại học Vinh, daidn23@gmail.com 2 Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật TÓM TẮT: Thành phần hóa học tinh dầu trong gỗ của loài Sa mộc dầu C. konishii ở Hà Giang đã được nghiên cứu. Hàm lượng tinh dầu đạt 0,8% (theo nguyên liệu khô không khí). Có 34 hợp chất đã được xác định (chiếm 97,3% tổng lượng tinh dầu). Thành phần chính của tinh dầu gồm α-terpineol (36,6%), α- cedrol (29,8%), cis-α-dehydro terpineol (5,6%), borneol (4,6%), camphor (4,4%) và α-cedren (3,4%). Đây là nguồn α-terpineol và α-cedrol có thể khai thác trong tự nhiên. So sánh với thành phần chính trong tinh dầu của cùng loài Sa mộc dầu C. Konishii, có phân bố ở Pù Mát và Xuân Nha thì đây có thể là một chemotyp mới (chemotyp α-terpineol) của loài loài Sa mộc dầu C. konishii ở Việt Nam. Từ khóa: Cupressaceae, Cunninghamia konishii, α-terpineol, α-cedrol, tinh dầu, Hà Giang.MỞ ĐẦU (2007) [10] cho thấy từ gỗ thu ở Pù Mát và Sa mộc dầu (Cunninghamia konishii Hayata) Xuân Nha với các thành phần chính của tinhphân bố chủ yếu ở khu vực núi cao từ 1200-1600 dầu là -cedrol (30,0-37,0%), -fenchy alcoholm hỗn giao với pơ mu và cây lá rộng thường (16,1-27,5%), cedren (4,5-5,3%), borneol (4,2-xanh ở trên các giông núi tạo thành tầng nhô. Ở 8,3%) và camphor (3,3-5,5%).Việt Nam, Sa mộc dầu phân bố ở Hà Giang (Tây Bài báo này trình bày kết quả phân tíchCôn Lĩnh), Sơn La (Xuân Nha), Nghệ An (Quế thành phần hóa học trong tinh dầu từ loài SaPhong; Quỳ Hợp: Con Cuông), Thanh Hóa mộc dầu (Cunninghamia konishii Hayata) phân(Xuân Liên). Trên thế giới loài này có ở Đài bố ở Hà Giang.Loan, Trung Quốc (Phúc Kiến), Lào (Hủa Phăn)[5]. Đây là nguồn gen quý và độc đáo của Việt VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUNam. Loài thuộc yếu tố Đông Á. Gỗ nhẹ, có thớ Gỗ của loài Sa mộc dầu (C. konishii) đượcmịn và mùi thơm, bền, có giá trị sử dụng lớn để thu hái ở khu Bảo tồn thiên nhiên Tây Cônđóng đồ dùng gia đình, lợp nhà [2]. Lĩnh, Vị Xuyên, Hà Giang vào tháng 10 năm Chưa có nhiều công trình nghiên cứu về hóa 2009. Tiêu bản của loài này đã được so mẫu vàhọc của loài Sa mộc dầu (C. konishii). Từ gỗ đã lưu giữ ở Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật,phân lập được các diterpenoit mới như: 12b,19- Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam.dihydroxymanoyl oxit, 8(17),13-labdadien-12,15- Gỗ khô (0,5 kg) được cắt nhỏ và chưng cấtolid-19-oic axit, 12,15-epoxy-8(17),13-labdadien- bằng phương pháp lôi cuốn hơi nước, trong thời18-oic axit, 8a-hydroxy-11E,13Z-labdadien-15-al, gian 3 giờ ở áp suất thường theo tiêu chuẩn Dược(13R)-13-hydroxy-8(17), 11E,14-labdatrien-18-oic điển Việt Nam [3]. Hàm lượng tinh dầu trong gỗaxit, manool [7]. 3 hợp chất sesquiterpenes là tính theo nguyên liệu khô không khí 0,8%. Hòakonishiol, cadalenol, 3-cedranol và 1 hợp chất tan 1,5 mg tinh dầu đã được làm khô bằnglignan là (+)-tsugacetal [4]. natrisunfat khan trong 1 ml hexan tinh khiết dùng Nghiên cứu về thành phần hóa học tinh dầu cho sắc ký và dùng cho phân tích phổ.lá của loài Sa mộc dầu (C. konishii) ở Đài Loan Sắc ký khí-khối phổ (GC/MS): việc phânđã xác định 68 hợp chất với các thành phần tích định tính được thực hiện trên hệ thống thiếtchính là -pinen (36,4%), -thujen (11,4%), - bị sắc ký khí và phổ ký liên hợp GC/MS củaeudesmol (8,1%), elemol (5,8%), -elemen hãng Agilent Technologies HP 6890N. Agilent(3,5%), -eudesmol (2,8%) và -himachalen Technologies HP 6890N ghép nối với Mass(2,7%) [8]. Ở Việt Nam, Trần Huy Thái và nnk. Selective Detector Agilent HP 5973 MSD. Cột 469 Do Ngoc Dai, Nguyen Quang HungHP-5MS có kích thước 0,25 m × 30 m × 0,25 răng cưa ở 2 mép và 2 tai tròn ở giữa, mang 3mm và HP1 có kích thước 0,25 m × 30 m × hạt trong mỗi vẩy. Hạt có cánh bên khá rộng,0,32 mm. Chương trình nhiệt độ với điều kiện dài 5 mm rộng 4 mm.60oC/2 phút; tăng nhiệt độ 4oC/1 phút cho đến Thành phần hóa học220oC, sau đó lại tăng nhiệt độ 20oC/phút cho Hàm ...