Thành phần loài chi rong mơ (Sargassum) tại vịnh Nha Trang, Khánh Hoà và đặc điểm sinh sản hữu tính của loài Sargassum serratum dai

Rong mơ (Sargassum) ngoài vai trò sinh thái quan trọng còn có nhiều lợi ích trong lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, thực phẩm và y học… Bài viết trình bày thành phần loài chi rong mơ (Sargassum) tại vịnh Nha Trang, Khánh Ho và đặc điểm sinh sản hữu tính của loài Sargassum serratum dai.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thành phần loài chi rong mơ (Sargassum) tại vịnh Nha Trang, Khánh Hoà và đặc điểm sinh sản hữu tính của loài Sargassum serratum dai KHOA HỌC CÔNG NGHỆ THÀNH PHẦN LOÀI CHI RONG MƠ (Sargassum) TẠI VỊNH NHA TRANG, KHÁNH HOÀ VÀ ĐẶC ĐIỂM SINH SẢN HỮU TÍNH CỦA LOÀI Sargassum serratum DAI Nguyễn Thị Quế Chi1, *, Lê Hồng Tuấn1 TÓM TẮT Rong mơ (Sargassum) ngoài vai trò sinh thái quan trọng còn có nhiều lợi ích trong lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, thực phẩm và y học… Tuy nhiên, nguồn lợi tự nhiên đang suy giảm nghiêm trọng. Nghiên cứu này thực hiện khảo sát thành phần loài rong mơ tại 3 điểm thuộc khu vực vịnh Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà là Hòn Một, Hòn Đỏ, sông Lô và nghiên cứu đặc điểm sinh sản hữu tính bằng bào tử của loài đại diện là S. serratum. Kết quả định loại được 9 loài rong mơ: Sargassum aquifolium (Turn.) C.Ag., S. oligocystum Mont., S. polycystum C.Ag., S. ilicifolium (Turn.) C.Ag., S. mcclurei Setch., S. serratum Dai, S. denticarpum Ajisaka, S. swartzii (Turn.) C.Ag. và Sargassum sp. Nghiên cứu đã ghi nhận đặc điểm phát triển của hợp tử rong S. serratum là trứng thụ tinh và phát triển thành hợp tử một nhân sau 2 giờ và hợp tử phân cắt thành phôi đa bào sau 4 giờ; hợp tử bắt đầu xuất hiện rễ giả và phát triển rễ giả hình sợi sau 3 ngày; phát triển chồi đỉnh vào ngày thứ 6; rong mầm hình thành và phát triển các chồi bên sau khoảng 60 ngày. Sau 3 tháng nuôi ở điều kiện thí nghiệm, tản rong non đạt chiều dài khoảng 2,5 mm. Sau 6 tháng, kích thước chiều rộng của rong đạt khoảng 2,5 cm. Rong phát triển nhánh chính đầu tiên sau 10 tháng. Từ khoá: Hợp tử, rong mầm, rong mơ, Sargassum, Sargassum serratum, sinh sản hữu tính. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ 2 Rong mơ có vai trò sinh thái rất quan trọng. Rong mơ (Sargassum) là một chi thuộc họ Chúng tạo thành thảm rong ở nhiều vùng triều, Sargassaceae trong ngành rong nâu Phaecophyta. đây là nơi sinh sống và kiếm ăn cũng như là bãi đẻ Chúng phân bố rộng, từ vùng ôn đới đến nhiệt đới. và ương giống của nhiều loài động vật biển [4]. Ở Việt Nam có khoảng 50 loài rong mơ và riêng ở Rong mơ còn có vai trò quan trọng trong công vịnh Nha Trang có khoảng 20 loài. Trữ lượng rong nghiệp, nông nghiệp, thực phẩm, y học,… đặc điệt mơ tự nhiên ước tính khoảng 70.000 tấn tươi/năm, là nguồn nguyên liệu tạo ra các chất có hoạt tính tập trung nhiều nhất ở Khánh Hoà, Quảng Ngãi, sinh học cao, giúp hỗ trợ và điều trị ung thư ở Bình Định, Ninh Thuận, Đà Nẵng, Quảng Nam người [5], [6], [7]. Tuy nhiên, nguồn lợi rong mơ [1]. Mùa vụ chính để khai thác rong mơ là từ hiện nay chưa được quan tâm bảo vệ đúng mức. tháng 4 đến tháng 7 hàng năm. Vòng đời của Tình trạng khai thác ồ ạt và tận diệt dẫn đến rong Sargassum, tuỳ theo mỗi loài, được chia thành 4 mơ không còn khả năng tái sinh chồi, chưa kịp giai đoạn: tái sinh và tăng trưởng chậm, tăng sinh sản cho mùa vụ sau. Thậm chí, một số loài trưởng nhanh, sinh sản và tàn lụi [2], [3]. rong mơ ban đầu phân bố rộng rãi và có trữ lượng lớn cũng đã dần giảm sút đáng kể. Đánh giá được tầm quan trọng của rong mơ và 1 những vấn đề liên quan đến suy giảm nguồn lợi Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thuỷ sản III * Email: nguyenchidk@gmail.com của chúng, khảo sát thành phần rong mơ đang phổ 62 N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n - TH¸NG 12/2022 KHOA HỌC CÔNG NGHỆ biến tại khu vực vịnh Nha Trang và nghiên cứu đặc điểm sinh sản hữu tính của chúng là rất cần thiết. Đây sẽ là cơ sở dữ liệu cho việc chọn lựa loài rong mơ phù hợp để tiến hành nghiên cứu xây dựng quy trình công nghệ sản xuất giống nhân tạo, góp phần phục hồi sự hao hụt nguồn lợi rong mơ của khu vực vịnh Nha Trang nói riêng và hệ sinh thái biển nói chung. 2. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Vật liệu Các loài rong mơ được thu thập từ 3 địa điểm thuộc vịnh Nha Trang là Hòn Đỏ, Hòn Một và sông Lô. Thời gian thu mẫu và phân loại rong mơ từ tháng 01 đến tháng 12/2021. Mẫu thu yêu cầu Hình 1. Sơ đồ các giai đoạn của quá trình sinh sản phải tươi, đã trưởng thành hoặc đang ở giai đoạn hữu tính rong mơ thành thục và có cơ quan bám nguyên vẹn. Mẫu Các bước tiến hành như sau: được giữ tươi trong thùng xốp và vận chuyển - Bước 1: tuyển chọn rong bố mẹ đang ở giai nhanh về phòng thí nghiệm của Viện Nghiên cứu đoạn thành thục sinh dục. Chọn 5 nhánh đực Nuôi trồng Thuỷ sản III. mang nhiều đế đực phát triển đạt kích thước tối 2.2. Phương pháp nghiên cứu đa, thỏi đực trở nên sáng màu; 5 nhánh cái đang thành thục chín muồi, quan sát thỏi cái dưới kính Xác định thành phần loài: mô tả hình thái của hiển vi thấy rõ các bào tử cái đậm màu tập trung mẫu rong thu thập được; phân loại dựa vào tài liệu xung quanh lỗ huyệt (cửa của giao tử phòng cái) phân loại của Phạm Hoàng Hộ ...