Thập Tam Lăng (Trung Quốc): Di sản văn hóa thế giới

Thập Tam Lăng triều đại Nhà Minh nằm trên núi Yên Sơn vùng ngoại ô tây bắc Bắc Kinh, đây là nơi mai táng 13 vị hoàng đế, 23 hoàng hậu, 1 quý phi và 10 hoàng phi. Mười ba ngôi lăng mộ màu vàng chói lọi nằm giữa núi non, các kiến trúc lăng tẩm hòa nhập với phong cảnh thiên nhiên là nét điển hình của kiến trúc lăng tẩm của đế vương Trung Quốc. Khu lăng mộ này đã được UNESCO đưa vào danh mục di sản thế giới....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thập Tam Lăng (Trung Quốc): Di sản văn hóa thế giớiThập Tam Lăng (TrungQuốc): Di sản văn hóa thế giới Thập Tam Lăng triều đại Nhà Minh nằm trên núi Yên Sơn vùng ngoại ô tây bắc Bắc Kinh, đây là nơi mai táng 13 vị hoàng đế, 23 hoàng hậu, 1 quý phi và 10 hoàng phi. Mười ba ngôi lăng mộ màu vàng chói lọi nằm giữa núi non, các kiến trúc lăng tẩm hòa nhập với phong cảnh thiên nhiên là nét điển hình củakiến trúc lăng tẩm của đế vương Trung Quốc. Khu lăng mộ này đã được UNESCOđưa vào danh mục di sản thế giới.Triều đại Nhà Minh do Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương sáng lập, ông lên ngôinăm 1368, lăng mộ của ông là Minh Hiếu lăng, xây dựng tại Nam Kinh, khôngnằm trong Thập Tam Lăng. Người khởi đầu xây dựng Thập Tam Lăng là MinhThành Tổ Chu Đệ, vua thứ ba của triều Minh. Ông bắt đầu xây dựng lăng mộ chomình lớn nhất tại đây từ năm 1409 gọi là Trường Lăng, các đời vua kế tiếp cũngđều xây lăng mộ cho đến 1644, cả khu rộng trên 40 km2 với tường thành bao bọcdài 40 km. Mỗi lăng mộ tọa lạc trên một gò cao và nối với lăng mộ khác bằng lốiđi gọi là “thần đạo”. Hai bên thần đạo có hai hàng tượng lính gác, lạc đà, voi, vàquái thú bằng đá để canh giữ lăng. Cổng đá vào lăng xây năm 1540, cao 14 mét, vàrộng 19 mét.Kiến trúc của Trường Lăng mô phỏng theo kết cấu của Cố Cung, tường đỏ ngóivàng, lầu điện xen kẽ nhau, đã thể hiện được địa vị tôn quý của Chu Đệ và khí thếto tát của nhà vua trong thiên hạ. Ân Điện là kiến trúc chính trong lăng viên, khihoàng gia tế tổ, mọi hoạt động cúng tế đều được tổ chức trong ngôi điện lớn này.Điện lớn kết cấu bằng gỗ, gồm 60 cột gỗ lim cao 12 mét, đường kính 1 mét. Loạigỗ này quý hiếm, rắn chắc, không dễ mục nát và còn có mùi thơm kỳ lạ. Những gỗlim này được đưa từ vùng rừng sâu của Vân Nam và Tứ Xuyên lên. Sau khi chặtđẵn xong, phải đợi đến mùa lũ mới đưa gỗ trôi theo dòng nước ra khỏi rừng, rồi kếtthành bè theo sông đưa tới Bắc Kinh. Vận chuyển trên đường bộ lại phải đợi tớimùa đông, cứ cách một quãng lại đào một cái giếng, lấy nước đổ lên mặt đất chođóng băng, rồi dùng sức người kéo lê về Bắc Kinh. Vận chuyển được cac cột gỗnhư thế phải mất từ 3 đến 4 năm, dân công lên tới 20 nghìn người, nhân lực, vậtlực, tài lực là vô cùng tốn kém. Phía sau Ân Điện có một kiến trúc hình vuôngvươn cao sừng sững được gọi là Minh Lâu, đây là vật kiến trúc tiêu biểu của lăngmộ đế vương triều Minh, bên trong đặt bia mộ của mộ chủ, từ đây vươn thành dãytường vây hình tròn vây quanh ụ đất, ụ đất hình tròn này được gọi là Bảo Đỉnh,phía dưới là hầm mộ có đặt quan tài của vua và hoàng hậu. Thập kỷ 50 của thế kỷtrước, các nhà khảo cổ đã có kế hoạch khai quật hầm mộ Trường Lăng, nhưng lạikhông sao tìm được lối vào. Sau, qua điều tra tính toán, họ mới quyết định tiếnhành khai quật thử một ngôi lăng mộ khác trong Thập Tam Lăng, để tránh gây táchại đối với Trường Lăng. Định Lăng là ngôi lăng mộ lớn thứ ba trong quần thểlăng tẩm này, đây là nơi mai táng vua Minh Thần Tông Chu Dực Quân, nien hiệuVạn Lịch và hai vị hoàng hậu của ông, hình thức kiến trúc của nó rất giống TrườngLăng, nên các nhà khảo cổ mới chọn nó để khai quật thử. Ban đầu, người ta khôngtài nào tìm được lối vào hầm mộ, cho mãi tới khi tình cờ may mắn tìm thấy mộttấm bia đá nhỏ huyền bí, thì mới phát hiện đây chính là chiếc chìa khóa của hầmmộ, bên trên khắc rõ vị trí của cánh cửa đi vào hầm mộ Định Lăng. Căn cứ theotấm bia này, các nhà khảo cổ đã thuận lợi tiến vào tòa cung điện trong lòng đấtnày. Thông thường, cửa vào hầm mộ là hoàn toàn bí mật, tại sao ở đây lại có bảnđồ ? Lý do vì vua Vạn Lịch năm 22 tuổi bắt đầu xây dựng Định Lăng, mất 6 năm,tức khi nhà vua 28 tuổi mới hoàn thành. Nhưng nhà vua băng vào lúc 58 tuổi. Thếcó nghĩa là ngôi lăng mộ này bị phong kín trong suốt 30 năm, nên để đề phòngquên mất lối vào, người ta phải làm bản đồ chỉ dẫn cửa vào, và sau khi mai táng,không rõ vì lý do gì người ta không hủy nó đi.Hầm mộ Định Lăng nằm sâu dưới lòng đất 27 mét, gồm 5 ngôi điện lớn: Trước,giữa, sau và hai bên phải trái, toàn bộ đều xây bằng đá. Trong gian điện giữa có bangôi bảo tọa bằng Hán Bạch Ngọc, phía trước đặt một vại sứ to trong đựng dầuthơm, được gọi là Trường Minh Đăng. Còn ngôi điện sau là phần chủ yếu của hầmmộ, trong đặt áo quan của vua Vạn Lịch và hai vị hoàng hậu. Hầm mộ Định Lăngcó hơn 3.000 văn vật như: đồ thêu, trang phục và đồ trang sức, ngoài ra còn có khánhiều đồ vàng, ngọc và đồ sứ rất quý hiếm. ...