Theo dõi diễn tiến của chu kỳ hoạt động Mặt Trời thứ 24

Bài báo nói về hoạt động Mặt Trời chu kỳ thứ 24 với những khác biệt trong dự báo và thực tế. Trong đó đưa ra một số kết quả theo dõi hoạt động Mặt trời (HĐMT) được tiến hành tại trường Đại học Sư phạm TP.HCM.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Theo dõi diễn tiến của chu kỳ hoạt động Mặt Trời thứ 24Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Trần Quốc Hà_____________________________________________________________________________________________________________ THEO DÕI DIỄN TIẾN CỦA CHU KỲ HOẠT ĐỘNG MẶT TRỜI THỨ 24 TRẦN QUỐC HÀ* TÓM TẮT Bài báo nói về hoạt động Mặt Trời chu kỳ thứ 24 với những khác biệt trong dự báovà thực tế. Trong đó đưa ra một số kết quả theo dõi hoạt động Mặt trời (HĐMT) được tiếnhành tại trường ĐHSP TPHCM. Từ khóa: Mặt Trời, hoạt động Mặt Trời, chu kỳ Mặt Trời, chu kỳ hoạt động Mặt trờithứ 24. ABSTRACT Studying the 24th solar cycle This article is about studying the 24th Solar Cycle, with differences betweenprediction and reality in which the results of Solar cycle observation are conducted atHCMC University of Pedagogy. Keywords: Sun, Solar Activity, Solar Cycle, The 24th Solar Cycle.1. Mở đầu từ thế kỷ XVII, tính đến nay đã qua 23 Mặt Trời (MT) là một ngôi sao bình chu kỳ, hiện đã vào chu kỳ thứ 24.thường, ổn định trong vũ trụ, nhưng là HĐMT gây nhiều ảnh hưởng đến TĐ vàmột thiên thể gần gũi nhất, có nhiều ảnh đời sống con người. Đặc biệt, chu kỳ thứhưởng nhất đối với Trái Đất (TĐ) và con 24 được nhiều người tin rằng sẽ có nhiềungười. Do đặc điểm cấu tạo và chuyển biến động, gây ảnh hưởng nghiêm trọngđộng của mình, MT thường xuyên xuất đến loài người, có thể dẫn đến sự hủy diệthiện những hiện tượng bất thường, gây ra TĐ, mà cụ thể là sẽ có ngày tận thế là 22-những biến động trong bức xạ, gọi là 12-2012 do bão MT gây nên.hoạt động Mặt trời (HĐMT - Solar Ngày nay khoa học đã có thể dựActivity). Các dạng chính của HĐMT lần đoán sự diễn ra của CKHĐMT. Tuylượt được biết đến trong lịch sử là vết đen nhiên, thực tế không phải bao giờ cũngmặt trời (VĐMT- Sunsport), bùng nổ mặt trùng khớp với dự đoán. Do vậy, việctrời (BNMT - Solar flare), sự phóng khí theo dõi diễn tiến của HĐMT là rất cầnvành Nhật hoa (CME - Coronal Mass thiết.Ejection). HĐMT thay đổi một cách tuần Bài báo này viết về việc theo dõihoàn, thường lặp lại sau mỗi 11 năm, gọi chu kỳ thứ 24 HĐMT được tiến hành tạilà chu kỳ Mặt Trời, hay chu kỳ hoạt động Khoa Vật lý, Trường ĐHSP TPHCMMặt Trời (CKHĐMT – Solar Cycle). trong năm 2010 - 2011 nhằm mục đíchNgười ta mới chỉ theo dõi được HĐMT tìm hiểu về HĐMT trong giai đoạn này * bằng các phương tiện hiện có tại trường. TS, Trường Đại học Sư phạm TPHCM 77Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Số 30 năm 2011_____________________________________________________________________________________________________________2. Các thông số và số liệu khác nhau. Theo đó, cực đại sẽ xảy ra Để đại diện cho mức độ HĐMT vào một trong các năm 2010-2011-2012,người ta thường sử dụng số VĐMT với số VĐMT cực đại dao động từ 70 đến(Sunsport Number) - ký hiệu là R. Hàng 185. Dường như các dự báo đều khôngngày, các đài quan trắc MT quan sát các tính đến việc khi nào thì chu kỳ này chấmVĐMT và tính toán R, sau đó tính số R dứt. Nếu cứ cho là chu kỳ bình thườngcho tháng, năm bằng cách làm trơn dài 11 năm thì chu kỳ này sẽ kết thúc vào(Smooth), do đó số vết đen này thường năm 2019 hoặc 2020.được ký hiệu là SSN (Smooth Sunsport Cơ quan Khí quyển và Đại dươngNumber). Mỗi đài thiên văn thường có quốc gia (NOAA) và được tài trợ bởicách làm trơn riêng, vậy nên phải sử NASA, đã đưa ra dự đoán về chu kỳ thứdụng số liệu nhất quán để tiện so sánh. 24 sát thực tế nhất: bắt đầu vào tháng 3Trong bài sử dụng số liệu của các trang năm 2008 ± 6 tháng, sẽ lên tới đỉnh vàoweb chuyên nghiên cứu về MT được tháng 5 năm 2013 với số VĐMT là 90.đăng tải miễn phí trên Internet. Theo đó, chu kỳ thứ 24 được xem là chu BNMT và CME được gọi chung là kỳ có số VĐMT thấp nhất kể từ chu kỳbão MT, là các dạng HĐMT gây nhiều thứ 17. Mặc dù vậy, nhưng nó cũng cótác động đến TĐ (ví dụ bão từ), được thể gây ra thời tiết vũ trụ khắc nghiệt.thống kê qua số trận và cường độ. Với Ngoài ra, trung tâm NOAA dự báoBNMT loại cường độ C là bình thường, về các thông số hoạt động Mặt trời khácloại X gây nhiều nguy hiểm. Các số liệu như: thông lượng F10,7 và chỉ số Ap. Sốvề các thông số này được lấy từ các trang BNMT và CME thường không dự báoweb trên Internet. được.3. Kết quả nghiên cứu Hathaway từ trung tâm Marshall Dự đoán về chu kỳ thứ 24 của Space Flight đưa ra những dự đoán lầnHĐMT sau cùng, khi chu kỳ 24 đã diễn ra được 2 Nhìn chung việc ...