Thiết kế các mô đun giáo dục môi trường vì sự phát triển bền vững

Sau khi thiết kế mô-đun, cần phải làm những phương pháp tích cực. Trong bài này chúng tôi thiết kế 2 mô đun trong 5 mô đun của giáo dục môi trường. Nếu chúng ta đang giảng dạy nội dung của ESD bằng lời nói và từ ngữ, thì nó (mô-đun) có hiệu quả thấp hơn bằng cách sử dụng giáo cụ trực quan. Đó là kết quả của các mô-đun chúng tôi đang theo dõi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiết kế các mô đun giáo dục môi trường vì sự phát triển bền vững JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Educational Sci. 2010, Vol. 55, No. 4, pp. 145-151 THIẾT KẾ CÁC MÔ ĐUN GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG VÌ SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG Nguyễn Thị Thu Hằng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội1. Mở đầu Giáo dục vì sự phát triển bền vững (GDPTBV) trong Thập kỉ GDPTBV củaLiên Hợp Quốc, từ năm 2005 đến năm 2014 [1] đề cập đến lịch sử hình thành giáodục vì sự phát triển bền vững, 15 nội dung cơ bản của GDPTBV về văn hóa - xãhội, môi trường và kinh tế; tầm nhìn và bẩy chiến lược; các thành viên tham giaGDPTBV, từ địa phương đến quốc tế,. . . Mỗi vấn đề trong 15 nội dung đó đều có tầm quan trọng của nó. Tuy nhiên,ở Việt Nam, môi trường là vấn đề cộm nhất: ô nhiễm môi trường xảy ra ở nhiềutỉnh, thành của Việt Nam; biến đổi khí hậu xảy ra trên toàn cầu, trong đó có ViệtNam. Thiên tai xảy ra ở nhiều nơi, đặc biệt là các tỉnh thuộc miền Trung của ViệtNam, gây tổn thất về người và của. Vì thế, trong bài báo này, chúng tôi tập trungvào việc thiết kế các mô đun giáo dục môi trường trong 15 nội dung của GDPTBV.2. Nội dung nghiên cứu Nội dung bài báo tập trung vào một số vấn đề sau: - Quy trình thiết kế các mô đun dạy học nói chung và thiết kế các mô đun vềgiáo dục môi trường nói riêng. - Nội dung các mô đun đề cập đến những vấn đề về môi trường. - Cách thiết kế các mô đun dạy học có hiệu quả.2.1. Quy trình thiết kế các mô đun Mô đun dạy học là một đơn vị trong chương trình dạy học mang tính độclập tương đối. Nó thường có cấu trúc đặc biệt, chứa đựng cả mục tiêu, nội dungvà phương pháp dạy học cũng như phương pháp đánh giá kết quả gắn bó với nhautrong một chỉnh thể (Lưu Xuân Mới, 2000; Stapp W.B and Cox D.A, 1979). Mộtmô đun gồm có bốn đặc trưng cơ bản sau: - Chứa đựng một tập hợp những tình huống dạy học, cấu trúc xung quanhmột chủ đề cụ thể, có tính độc lập tương đối. 145 Nguyễn Thị Thu Hằng - Có mục tiêu rõ ràng, dễ đánh giá và giám sát. - Có sự đồng nhất trong các hoạt động dạy học và kiểm tra đánh giá (liên hệngược). - Có tính mềm dẻo, thích ứng với nhiều con đường lĩnh hội, theo những cáchthức khác nhau nhưng đều đi đến mục tiêu chung. Như vậy, để thiết kế các mô đun khai thác nội dung môi trường cần phải tuântheo quy trình sau: - Tên của mô đun: phải thể hiện rõ nội dung của mô đun, chủ đề gì được tậptrung trong năm nội dung của môi trường. - Mục tiêu của mô đun: xác định và biểu đạt một cách chính xác mục tiêu cụthể của mô đun. Mục tiêu gồm ba thành phần: kiến thức, kĩ năng, thái độ, hành vicủa người học sau khi họ học xong mô đun (chủ đề) này. Các mục tiêu đó cần phảithể hiện bằng động từ và có thể đo lường được mức độ thực hiện mục tiêu đặt ra. - Phương tiện dạy học: bảng đen, phấn trắng hoặc sử dụng máy tính và sử dụngcác phần mềm khác nhau: PowerPoint, Encarta 2008, 2009, phần mềm Violet. . . - Hoạt động dạy học gồm các hoạt động học tập với các hình thức làm việckhác nhau: làm việc cá nhân, theo cặp, theo nhóm nhỏ, làm việc chung cả lớp. - Củng cố, đánh giá: theo câu hỏi tự luận hay câu hỏi trắc nghiệm khách quan.Để kiểm tra kết quả học tập của người học, thường sử dụng câu hỏi trắc nghiệmkhách quan với nhiều dạng câu hỏi khác nhau: đúng/ sai; điền khuyết, câu lựa chọn,câu ghép đôi dựa theo phần mềm Violet. - Gợi ý cho giáo viên và sinh viên: - Đối với giáo viên: giáo viên dựa vào nội dung nào, tài liệu nào trong cácsách, báo, trên trang mạng Internet để lấy tư liệu thiết kế các mô đun. - Đối với sinh viên: sưu tầm, tìm hiểu điều tra ngoài thực địa. Những tài liệunày là các phương pháp dạy học giúp cho người học khai thác kiến thức, rèn luyệnkĩ năng học tập và nghiên cứu môi trường.2.2. Các nội dung của GDPTBV Tất cả các mô đun mà chúng tôi thiết kế đều dựa trên 15 nội dung củaGDPTBV: văn hoá – xã hội, môi trường và kinh tế. - Các nội dung về văn hoá – xã hội: quyền con người, hoà bình và an ninh, bìnhđẳng giới, đa dạng văn hoá và hiểu biết về giao thoa văn hoá, sức khoẻ, HIV/AIDS,thể chế. - Các nội dung về môi trường: nguồn tài nguyên thiên nhiên (nước, năng lượng,nông nghiệp và đa dạng sinh học), thay đổi khí hậu, phát triển nông thôn, đô thịhoá bền vững, phòng chống và giảm nhẹ thiên tai. - Các nội dung về kinh tế: giảm nghèo, tinh thần và trách nhiệm tập thể, kinhtế thị trường. Các nội dung về môi trường gắn bó với các nội dung văn hoá – xã hội và phát146 Thiết kế các mô đun giáo dục môi trường vì sự phát triển bền vữngtriển kinh tế. Tuy nhiên chúng tôi tập trung vào nội dung môi trường vì sự biến đổikhí hậu không chỉ xảy ra trên toàn cầu mà cả ở Việt Nam. Thiên tai xảy ra thườngxuyên ở Việt Nam, đặc biệt ở một số tỉnh ở Nam Trung Bộ. Các nội dung về môi trường ở Việt Nam là nỗi lo lắng của thế hệ hiện tại vàtương lai: nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên bị khai thác đến mức cạn kiệt, rừngtự nhiên vào năm 1943 có độ che phủ chiếm 43,0% nhưng đến năm 2005 chỉ chiếm38,0%, trong đó diện tích rừng trồng chiếm 2,5%; sự suy giảm nghiêm trọng đa dạngsinh học về thành phần loài, các kiểu hệ sinh thái và nguồn gen quý hiếm [2] ; đất,nước, không khí bị ô nhiễm; biến đổi khí hậu toàn cầu (Việt Nam là một trongnăm quốc gia ở châu Á bị ảnh hưởng mạnh nhất bởi biến đổi khí hậu: lũ lụt, khôhạn, triều cường,. . . ). Trong lịch sử, thập kỉ đầu tiên của thế kỉ XXI là thời điểmViệt Nam gánh chịu hậu quả thiên tai nặng nề nhất. Chỉ trong tháng 10/2009 miềnTrung (Quảng Nam, Phú Yên) phải gánh 2 cơn bão lịch sử số 9 và số 11. Hai cơnbão này làm chết và mất tích 298 người (bão số 9: 174 người, bão số 11: 124 người),thiệt hại về vật chất ước tính hơn 19 ngh ...