Thiết kế cảnh quan

Thiết kế cảnh quan là một thuật ngữ chuyên môn và là một ngành thiết kế mới xuất hiện chính thức trong khoảng sáu, bảy năm gần đây trong giới thiết kế và các công trình kiến trúc ở Việt Nam, mặc dù đây là một định nghĩa hoàn toàn không mới về nghề nghiệp và chuyên môn tại các nước phát triển ở châu Âu, Mỹ, Singapore, Úc. Sự quan tâm đến cảnh quan trong các công trình tại Việt Nam được chính thức dấy lên từ một trào lưu thiết kế và đầu tư đến từ các nước...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiết kế cảnh quan Thiết kế cảnh quan hay làm vườnThiết kế cảnh quan là một thuật ngữ chuyên môn và là một ngànhthiết kế mới xuất hiện chính thức trong khoảng sáu, bảy năm gầnđây trong giới thiết kế và các công trình kiến trúc ở Việt Nam, mặcdù đây là một định nghĩa hoàn toàn không mới về nghề nghiệp vàchuyên môn tại các nước phát triển ở châu Âu, Mỹ, Singapore, Úc.Sự quan tâm đến cảnh quan trong các công trình tại Việt Nam đượcchính thức dấy lên từ một trào lưu thiết kế và đầu tư đến từ các nướctrong khu vực, đặc biệt là các công trình đến từ Singapore. Kể từ đó, chủđầu tư có thêm mối quan tâm mới, để làm công trình đẹp và giá trị hơn.Các kiến trúc sư có thêm một lĩnh vực chuyên môn để học tập. Nhữngngười sử dụng công trình có thêm những góc không gian thú vị hơn đểchiêm nghiệm và thư giãn. Khi mua căn hộ chung cư, không chỉ mua căn hộ mà cần xem xét cả không gian cảnh quan và nhiều thứ khác.Nguồn gốc sâu xa của thiết kế cảnh quan xuất phát từ việc trang trí vườntược và công viên cho các cung điện, đền đài và các công trình tôn giáoở châu Âu khoảng thế kỷ 17 – 18. Các công trình ở thời điểm đó mangnặng tính chất phục vụ tôn giáo và giới quý tộc nên việc thiết kế cảnhquan và vườn tược cũng không thoát khỏi sự cứng nhắc và khuôn mẫutrong triết lý thiết kế và chủ yếu xoay quanh những không gian vườntược cho các cung điện. Khi đô thị bắt đầu phát triển và bùng nổ ra khỏisự kiểm soát của giáo hội thì thiết kế cảnh quan mới bắt đầu có điều kiệntiếp cận đến nhiều loại không gian với tính chất và tỷ lệ kích thước khácnhau như công viên đô thị, quãng trường, đường phố,v.v. Từ khoảnggiữa thế kỷ 20, thiết kế cảnh quan được chính thức nâng lên thành mộtđịnh nghĩa chuyên môn nghề nghiệp ở tầm toàn cầu cùng với ngành thiếtkế đô thị. Kể từ đó, thiết kế cảnh quan có nhiều cơ hội phát triển vượtbậc cùng với sự phát triển của các đô thị trên thế giới.Một cách ngắn gọn và dễ hiểu, thiết kế cảnh quan liên quan chủ yếu đếncác không gian mở còn lại giữa các công trình, làm cho các không gianđó đẹp hơn nhờ các giải pháp thiết kế, xử lý không gian, xử lý các tầmnhìn và sự phối hợp tinh tế giữa các bề mặt vật liệu khác nhau. Các giảipháp thiết kế bao gồm giải pháp về cây trồng, giải pháp về điêu khắc,giải pháp về ánh sáng, giải pháp về vật dụng ngoại thất (ghế đá, trụ đèn,thùng rác...).Do rất mới về góc độ chuyên môn nghề nghiệp một cách chính thống ởViệt Nam nên tôi muốn chia sẻ những quan điểm mà tôi đã gặp phảitrong quá trình làm nghề tư vấn thiết kế các dự án phát triển bất độngsản ở Tp.HCM.Thiết kế cảnh quan đồng nghĩa với làm vườn?Đây là một trong những ngộ nhận rất phổ biến. Thiết kế cảnh quan ngàynay không đồng nghĩa với “làm vườn”. Tuy ở một quy mô rất nhỏ, nó cóthể đồng nghĩa phần nào. Thiết kế cảnh quan hiện đại ngày nay là mộtnghề nghiệp chuyên môn cần sự phối hợp đa ngành trong đó giải phápvề cây trồng chỉ là một thành tố trong chuỗi cảnh quan. Như đã đề cập ởtrên, thiết kế cảnh quan cần đến chuyên môn của ngành kiến trúc với cácnhận thức phù hợp về không gian, thẩm mỹ, vật liệu; cần đến chuyênmôn của ngành nông lâm với kiến thức về cây trồng; cần đến sự phốihợp của điêu khắc gia, các chuyên gia thiết kế tạo dáng sản phẩm(industrial design); cần đến chuyên môn của các kỹ sư hệ thống (chiếusáng, cấp thoát nước...).Tôi nhận thấy khi cảnh quan của một dự án, đặc biệt là dự án các khudân cư, các khu chung cư được giao cho một “nhà vườn” nào đó, nóthường vấp phải những khuyết điểm sau:• Cây trồng không phù hợp không gian và không tạo ra sự đặc trưng củakhông gian đó.• Trồng quá nhiều loại cây theo một cách tuỳ tiện.• Không xử lý được tính kết nối giữa kiến trúc và không gian mở xungquanh.• Không xử lý và phối hợp thẩm mỹ được các bề mặt vật liệu khác nhau:bề mặt vật liệu cứng (lối đi, sân cứng) và bề mặt vật liều mềm.Thiết kế cảnh quan đồng nghĩa với thiết kế đô thị?Thiết kế cảnh quan và thiết kế đô thị có mối quan hệ rất gần với nhau vàtương đồng với nhau phần nào. Dù xét về thời điểm ra đời của chuyênmôn, thì thiết kế đô thị non trẻ hơn thiết kế cảnh quan, tuy nhiên thiết kếđô thị ngày ngay có tính chất bao trùm và với những góc nhìn vĩ môhơn. Những chuyên gia thiết kế đô thị hoàn toàn có khả năng làm tốt cácthiết kế cảnh quan trong sự phối hợp nhịp nhàng giữa các chuyên mônkhác nhau.Quy hoạch gia có thể làm thiết kế cảnh quan?Quy hoạch gia vẫn có thể làm thiết kế cảnh quan, tuy nhiên theo quanđiểm của tôi, có lẽ sẽ không bằng các chuyên gia thiết kế đô thị bởi vìcác quy hoạch gia thường được đào tạo trên một góc nhìn rất vĩ mô, hơntầm vĩ mô của chuyên ngành thiết kế đô thị.Kiến trúc sư có thể làm thiết kế cảnh quan?Kiến trúc sư hoàn toàn có thể làm thiết kế cảnh quan ở một chừng mựcvà quy mô nào đó. Cũng giống như các chuyên gia thiết kế đô thị, kiếntrúc sư làm thiết kế cảnh quan cũng cần có sự phối hợp giữa các chuyênngành khác nhau. Tôi nhận định theo lẽ tự nhiên của chuyên ngành đượcđào tạo, kiến trúc sư làm thiết kế cảnh quan sẽ không tốt bằng chuyêngia thiết kế đô thị làm cảnh quan.Thiết kế cảnh quan chưa từng tồn tại ở Việt Nam?Thiết kế cảnh quan từng tồn tại ở Việt Nam và bắt đầu vào thời kỳphong kiến. Thiết kế cảnh quan của ta lúc ấy đa phần gắn liền với thiếtkế vườn tược của cung điện và triều đình. Nó có một sự hấp dẫn và thuhút trong cách xử lý các không gian và tầm nhìn. Ngày nay, một phầncủa thiết kế cảnh quan hiện đại ở nước ta có xu hướng kế thừa các tưduy và mô típ thiết kế xa xưa nhưng thổi vào đấy một hơi thở đương đạicủa màu sắc, hình khối và vật liệu.Trong nghề nghiệp thiết kế chuyên nghiệp ngày nay (công trình, khu dâncư hay đô thị) đòi hỏi phải có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các chuyênngành thiết kế khác nhau. Trong đó có một số chuyên ngành rất mới nhưthiết kế cảnh quan và thiết kế đô thị.Khi đưa ra những tiêu đề trên tôi không có ý định rạch ròi hay phân biệtđúng sai giữa các chuyên ngành thiết kế với nhau mà ...