Thiếu máu não cục bộ thoáng qua (Transient ischemic attack - TIA)

Cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA, ICD-10: G45.9) là rối loạn tạm thời sự cung cấp máu tới một khu vực hạn chế của não, gây giảm chức năng ở não ngắn và đột ngột (không quá 24 giờ, thường dưới 1 giờ). Còn gọi là mini stroke hoặc little stroke (đột quỵ nhỏ). b, Lưu lượng máu qua não Bình thường lưu lượng máu qua não khoảng 750 ml - 1000 ml trong một phút tức là 14% - 20% lưu lượng của tim. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thiếu máu não cục bộ thoáng qua (Transient ischemic attack - TIA) Thiếu máu não cục bộ thoáng qua (Transient ischemic attack - TIA)1 Tổng quana, Định nghĩaCơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA, ICD-10: G45.9) là rối loạn tạmthời sự cung cấp máu tới một khu vực hạn chế của não, gây giảm chức năngở não ngắn và đột ngột (không quá 24 giờ, thường dưới 1 giờ).Còn gọi là mini stroke hoặc little stroke (đột quỵ nhỏ).b, Lưu lượng máu qua nãoBình thường lưu lượng máu qua não khoảng 750 ml - 1000 ml trong mộtphút tức là 14% - 20% lưu lượng của tim.+Hoặc b.thường 50 - 52 ml/100g não/phút+Dưới 30ml/100g/phút (thiếu máu não cục bộ)+Từ 20-25ml/100g/phút: vùng tranh tối ánh sáng+Từ 18-20ml/100g/phút: thiếu máu não cục bộ nặng+Từ 10-15ml/100g/phút: nhũn não, hoại tử mô nãoc, Cơ chế bệnh sinh của thiếu máu não cục bộ+Cơ chế lưu lượng thấp (khi < 70% CO, giải thích hiện tượng hay gặp nửađêm rạng sáng, khi nhịp sinh học có HA và nhịp tim giảm nhất trong ngày)+Cơ chế tắc nghẽn mạch (bệnh van, rung nhĩ, mảnh xơ vữa-thường x.hiệnđột ngột)+Cơ chế co thắt mạch máu não (cho là do thuốc lá ~ còn bàn cãi)+Cơ chế xuất huyết trong mảng xơ vữad, Liên quan về tuổi+ Xơ vữa động mạch thực sự đã diễn ra từ những năm 20 tuổi và có biểuhiện bệnh lý vào những năm 40, 60 tuổi.+ Xơ vữa động mạch là nguyên nhân chính gây thiếu máu não cục bộ ởngười cao tuổi, được biểu hiện bởi:- Giảm lưu lượng máu lên não với các dấu hiệu thần kinh như giảm trí nhớ,lẫn...- Thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA)- Tai biến mạch máu não dạng TMNCB (ischemic stroke)e, Phân loại-tỷ lệ mắc+Lọai nghẽn mạch máu gây ra thiếu máu đến não; tiếng Anh gọi là ischemicstroke có thể do máu đông tại chỗ (thrombotic stroke) hay mạch bị nghẽn v ìcục tắc chuyển di từ nơi khác trong thân thể (embolic stroke).+Stroke hay cerebrovascular accident - CVA:- 53% thuộc loại thrombotic stroke- 31% thuộc loại embolic stroke- 13% do chảy máu trong sọ- 6% do chảy máu dứơi màng nhện (phình động mạch - aneurysm và tậtđộng tĩnh mạch bẩm sinh - arteriovenous malformations)2 Nguyên nhân+ Hay gặp nhất là do một vật làm tắc huyết (mảnh xơ vữa bong ra từ đ.m cổ)bít một động mạch trong não; hay từ một cục huyết khối (cục máu đông)trong tim vì rung tâm nhĩ...+ Những lý do khác bao gồm hẹp quá mức mạch lớn vì một tấm xơ vữa(atherosclerotic) và vì tính nhớt của máu gia tăng ở một số bệnh máu.+ Có liên quan với chứng tăng huyết áp, giảm huyết áp, bệnh tim (đặc biệt làrung tâm nhĩ), chứng đau nửa đầu, viêm động mạch, co thắt tiểu đ.mạch nãodo hút thuốc lá, hypercholesteremia, và bệnh đái đường...3 Triệu chứnga, Đặc điểm chung+Các triệu chứng bắt đầu đột ngột, kéo dài trong thời gian ngắn (vài phút -- Co giật, liệt mặt, đau ở mắt...d, Triệu chứng điển hình.+ Đa số thường là:- mất tạm thời thị giác (điển hình là chứng thoáng mù);- khó khăn khi nói (mất khả năng ngôn ngữ);- yếu một bên thân (liệt nhẹ một bên người);- tê cóng hay dị cảm, thường trên một bên của thân thể.+ Khi suy giảm ý thức khác thường, hoặc nếu dài hơn 24 giờ, được phân loạinhư một tai biến mạch não, hay đột quỵ thực thụ.4, XN chẩn đoán:* Xét nghiệm thường quy- Xét nghiệm đường, lipid máu...- PT test, Test chẩn đoán giang mai* Các p.pháp XN mớiTrong bệnh TBMMN, định bệnh sớm và chính xác rất quan trọng. Cácphương cách định bệnh hiện đại sau đây đựơc dùng để định bệnh TBMMN:- Hình cắt lát CT scan: là phương cách đầu tiên cho ngừơi bệnh ở phọ̀ng cấpcứu. Có thể giúp phân biệt nhanh chóng lọai TBMMN do nghẽn mạch haydo chảy máu.- Hình MRI giúp xác định chính xác vị trí hư hại trong bệnh TBMMN. Hìnhrất nhạy cho nên thừơng dùng trong bệnh TBMMN do các mạch nhỏ.- Hình MRA (Magnetic Resonance Angiography)- Transcranial Doppler (siêu âm xuyên so)- Xenon CT scanning dùng để đo lưu lựơng máu trong nãọ- Carotid Duplex Scanninng dùng siêu âm để xác định xem động mạch cổ cóbị nghẽn không.- Radionuclide SPECT scanning dùng chất phóng xạ để đo lưu lựơng máutrong nãọ- PET scanning dùng dễ xác định sự biến dữơng của các vùng trong nãọ- Hình chụp mạch máu não (Cerebral angiography) cho thấy tình trạng cácmạch máu não.5. Dự đoán-Tiên lượnga, Khi chẩn đoán TIA, là có một cảnh báo tai biến mạch não sắp đến.+ 1/3 người bị TIA sẽ có cơn tái phát và+ 1/3 sẽ bị đột quỵ vì sự mất tế bào thần kinh bền vững.b, Điểm ABCD có thể dự đoán đúng tại biến đột quỵ kế tiếp.* Điểm được tính toán như sau:+ Tuổi > 60 tuổi= 1 điểm+ Huyết áp >140/ 90 mmHg= 1 điểm+ Những đặc tính Lâm sàng - yếu một bên= 2 điểm - rối loạn nói nhưng không yếu= 1 điểm+ Khoảng thời gian tấn công - > 60 phút= 2 điểm - 10-59 phút= 1 điểm+ Bệnh đái đường= 1 điểm* Giải thích về điểm, (tương quan với nguy cơ sẽ bị đột quỵ trong các ngàytiếp theo):+ Điểm 0-3 (thấp)- nguy cơ trong 2 ngày= 1.0%- nguy cơ trong 7 ngày= 1.2%+ Điểm 4-5 (vua)- nguy cơ trong 2 ngày= 4.1%- nguy cơ tr ...