Thở oxy nguyên chất, hại hơn lợi

Oxy nguyên chất được xem là một dạng thuốc, ngoài tác dụng tốt, nó cũng có mặt trái, nên cũng có chỉ định và chống chỉ định.Lợi thì có lợi… Nhiều gia đình ở thành phố lớn sinh “mốt” mua bình oxy (túi oxy) nguyên chất về nhà thở, với quan niệm thở oxy nguyên chất rất tốt cho sức khỏe. Thời gian đầu khi thở oxy nguyên chất, hầu hết người dùng đều thấy dễ chịu, da hồng hào, tinh thần phấn chấn, giảm mệt mỏi…Tất cả những thay đổi trên, một phần do tác dụng của oxy,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thở oxy nguyên chất, hại hơn lợi Thở oxy nguyên chất, hại hơn lợiOxy nguyên chất được xem là một dạngthuốc, ngoài tác dụng tốt, nó cũng có mặttrái, nên cũng có chỉ định và chống chỉ định.Lợi thì có lợi…Nhiều gia đình ở thành phố lớn sinh “mốt” muabình oxy (túi oxy) nguyên chất về nhà thở, vớiquan niệm thở oxy nguyên chất rất tốt cho sứckhỏe. Thời gian đầu khi thở oxy nguyên chất,hầu hết người dùng đều thấy dễ chịu, da hồnghào, tinh thần phấn chấn, giảm mệt mỏi…Tất cả những thay đổi trên, một phần do tácdụng của oxy, một phần do tâm lý của ngườidùng. Thực tế thì hiện chưa có nghiên cứu nàokhẳng định dùng bình oxy nguyên chất là sẽ tốthơn cho sức khỏe.Trong y tế, những đối tượng sử dụng oxynguyên chất và liều lượng đều phải do bác sĩ chỉđịnh dựa trên các xét nghiệm lâm sàng. Đối vớinhững người không bị suy hô hấp thì không cóchỉ định dùng oxy.Nhiều ảnh hưởngBình thường trong không khí có 21,6% là oxy,còn lại là khí ni tơ (78%) và một số khí khác.Người bình thường thở oxy nguyên chất với lưulượng thấp (vài lít/phút) thì không có ảnh hưởnggì đáng kể. Nhưng nếu thở oxy nguyên chất vớihàm lượng cao kéo dài thì sẽ gây biến chứngsau:- Ở những trẻ sơ sinh thiếu tháng, bị suy hô hấpcấp nặng nên phải thở oxy nguyên chất tronglồng kính. Việc phải thở oxy nguyên chất liềucao kéo dài này ảnh hưởng đến mắt, làm tổnthương thần kinh thị giác, có thể dẫn tới bị mùdo sau khi ngừng oxy sẽ có hiện tượng tăng sinhmạch máu để lấy thêm oxy, các mạch máu nàyvề sau hóa sợi gây mù.- Nồng độ oxy bình thường trong máu sẽ kíchthích các trung khu hô hấp ở hành tủy, não. Cònnồng độ cao sẽ ức chế các trung khu nói trên,gây ngừng thở. Chẳng hạn, ở người mắc bệnhphổi mạn tính, cơ thể đã quen với tình trạngthiếu oxy; và chính tình trạng này luôn kíchthích phản xạ hô hấp. Nếu thở oxy nồng độ cao,cơ thể mất yếu tố kích thích và bệnh nhân sẽkhông thở được nữa. Vì thế, những bệnh nhânnày chỉ được thở oxy với hàm lượng không quá40% (trong 3 giờ đầu: 2-3 lít/phút, cứ 12 giờ sautăng 0,5 lít, đến tối đa là 4 lít/phút).- Các gốc oxy tự do có trong oxy nồng độ caogây tổn thương màng tế bào và ty lạp thể, nhiềuenzym trong nguyên sinh chất bị ức chế hoạtđộng dẫn tới tổn thương tế bào và càng đẩynhanh quá trình lão hóa hơn.Bên cạnh là một số hội chứng lâm sàng do thởoxy nồng độ cao:- Loạn sản phế nang cấp: Là kết quả cuối cùngcủa hội chứng suy hô hấp cấp ở trẻ mới sinh,nguyên nhân là do trẻ được thở oxy quá thừasau khi sinh (trẻ bị ngạt, đẻ non, cuộc đẻ diễn ralâu).- Viêm phế quản: Xảy ra sau 6 giờ thở oxy 90-95%, do hoạt động của thảm lông rụng và chấtnhầy phế quản giảm.- Xẹp phổi hấp thụ: Xảy ra sau 6-24 giờ thở oxy90-95%. Các biến đổi tùy thuộc vào liều lượngoxy, thời gian thở hít.Ngoài ra, nguy cơ cháy nổ khi sử dụng bình oxycũng luôn tiềm ẩn và gây nguy hiểm.Oxy nguyên chất được sử dụng cho nhữngđối tượng sau:- Thứ nhất là những người bị suy hô hấp cấp donhiều lý do, như bị cơn hen phế quản cấp, đợtcấp bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, viêm phổi,sặc dị vật đường thở..., hoặc một số trường hợpkhác như tai biến mạch máu não dẫn đến trungtâm hô hấp hoạt động không bình thường, hoặckhi gây mê để mổ, hay một số trường hợp ngộđộc cấp làm giảm khả năng vận chuyển oxycủa máu...- Thứ hai là một số trường hợp mãn tính (nhưbệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, xơ phổi), phảidùng oxy lâu dài tại nhà sau khi được điều trịqua đợt cấp. Thời gian dùng ít nhất là 15giờ/ngày, hoặc 24/24 giờ trong những trườnghợp suy hô hấp mãn tính nặng