Thổ phục linh (Smilax glabra Roxb)

Thổ phục linh (Smilax glabra Roxb).Thổ phục linh là vị thuốc quen thuộc, đa tác dụng. Đó là thân rễ cây Thổ phục linh (Smilax glabra Roxb), còn gọi là củ Khúc khắc có vị ngọt, tính bình, vào hai kinh can, vị nó có tác dụng lợi thấp, giải độc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thổ phục linh (Smilax glabra Roxb)Thổ phục linh (Smilax glabra Roxb)Thổ phục linh là vị thuốc quen thuộc, đa tác dụng. Đó là thân rễ cây Thổ phục linh(Smilax glabra Roxb), còn gọi là củ Khúc khắc có vị ngọt, tính bình, vào hai kinhcan, vị nó có tác dụng lợi thấp, giải độc.Gần đây, một số cơ sở nghiên cứu y học cổ truyền (YHCT) của Trung Quốc đã cónhững bài thuốc dùng Thổ phục linh là chính để chữa nhiều bệnh đạt hiệu quả tốt.Thổ phục linh chữa viêm tĩnh mạch nông huyết khốiĐây là loại viêm cấp tính tĩnh mạch nông ở tay chân, không gây mủ, có kèm theocục máu đông nội mạch thứ pháp. Chữa trị chủ yếu bằng Thổ phục linh, mỗi ngàymột thang 20-30g sắc nước uống một lần. Đồng thời, tuỳ tình hình bệnh mà phốihợp thêm bài thuốc khác. Nếu ở giai đoạn cấp tính sưng đỏ nhiều thì phải thanhnhiệt lợi thấp, hoà dinh lương huyết bằng bài thuốc Ngũ vị tiêu độc ẩm gồm Kimngân hoa, Dã cúc hoa, Bồ công anh, Tử hoa địa đinh, Tử bối thiên quỳ và bài Tamdiệu hoàn gia giảm gồm Hoàng bá, Thương truật, Ngưu tất. Nếu người bệnh đaunhiều thì ngoài Thổ phục linh, uống thêm Chích nhũ hương, Chích một dược đểhoạt huyết khư ứ, hành khí thư cân. Nếu bệnh đã lâu ngày, chỗ đau có đường cứngnổi lên, trên da xuất hiện mảng sắc tố màu nâu thì thêm Tam lăng, Nga truật để pháhuyết, phá khí giảm đau, tán ứ tán kết. Ngoài việc dùng Thổ phục linh sắc uống,hàng ngày trước khi đi ngủ, lấy 50-100g Thổ phục linh thêm 500ml nước, sắc còn100-200ml, dùng gạc tẩm nước thuốc ấm, đắp 30 phút, đồng thời chú ý nằm nghỉ,gác cao chỗ đau, tránh đứng lâu, ngồi lâu.Theo quan điểm YHCT, viêm tĩnh mạch huyết khối nông thuộc phạm trù “mạchtý”, “hoàng thu ung”, phần lớn do ngoại tà thấp nhiệt xâm nhập, làm cho khí huyếtứ trệ, mạch lạc trệ tắc không thông, chữa trị bằng cách thanh nhiệt lợi thấp, hoạthuyết thông lạc giảm đau. Nghiên cứu dược lý hiện đại chứng minh Thổ phục linhcó tác dụng kháng ngưng tụ tiểu cầu, giảm bớt tính đông máu tăng cao, giảm độnhớt của máu, ngăn ngừa hình thành huyết khối tĩnh mạch, đồng thời cải thiện vituần hoàn, chống viêm, tiêu sưng. Do đó mà Thổ phục linh chữa được viêm tĩnhmạch huyết khối nông.Thổ phục linh chữa đau bụng kinhBài thuốc: Thổ phục linh 30g, Thương truật 15g, Tiểu hồi hương 10g, Đương qui10g, Xuyên khung 10g, Ngũ linh chi 10g, Xích thược 10g, Một dược 10g, ích mẫuthảo 15g, sắc nước uống trước kỳ kinh 3 ngày, uống liên tiếp 7 thang. Thường sau4 kỳ kinh thì khỏi.Theo YHCT, hàn thấp tà nhập bào cung, gây khí huyết ứ trệ. Thổ phục linh có tácdụng trừ thấp, phối hợp với Thương truật, Tiểu hồi hương ôn kinh tán hàn, cùngcác vị thuốc hoạt huyết trục ứ phá trệ, toàn bài thuốc có tác dụng khư thấp, tán hàn,hoạt huyết mà khỏi đau bụng kinh.Thổ phục linh chữa u nang buồng trứngBài thuốc: Thổ phục linh 30g, Hoàng bá 15g, Hạ khô thảo 15g, Bào sơn xuyêngiáp 10g, Hải tảo 15g, Mẫu lệ 30g, Hương phụ 15g, Đương qui 15g, Đan sâm 15g,Trạch tả 190g, Ngưu tất 10g. Sắc nước uống, mỗi ngày 1 thang chia làm 2 lần.Theo YHCT, u nang buồng trứng thuộc phạm trù “chứng tích”, do phụ nữ bụngdưới can kinh khí trệ, thấp nhiệt uẩn kết, khí trệ huyết ứ, thuỷ ẩm đình tụ mà sinhra. Trong bài thuốc, Thổ phục linh, Xuyên sơn giáp, Hạ khô thảo, Hoàng bá có tácdụng thanh nhiệt lợi thấp giải độc; Hải tảo, Mẫu lệ có tác dụng nhuyễn kiên tánkết; Hương phụ lý khí giải uất; Đương qui, Đan sâm hoạt huyết hoá ứ; Trạch tả trợgiúp Thổ phục linh lợi thuỷ tiêu tích; Ngưu tất vừa hoạt huyết, vừa dẫn các thuốcđi xuống, toàn bài thuốc phối hợp có tác dụng giải độc, hoạt huyết, hoá ứ, lợi thuỷtiêu tích, do đó mà khỏi được bệnh.Thổ phục linh trị bệnh ngoài da trẻ emTrị rôm mùa hè: Lấy 30g Thổ phục linh, sắc lấy nước, để ấm, lấy khăn sạch thấmnước thuốc bôi lên chỗ rôm, mỗi ngày 3 - 5 lần. Lại lấy lượng nước thuốc vừa đủ,thêm vào nước uống mà tắm, mỗi ngày một lần, liên tục 3 - 5 ngày.Trị eczema: Nghiền Thổ phục linh thành bột mịn, đắp lên chỗ đau, mỗi ngày 3-5lần, liên tục 5 ngày.Theo YHCT, trẻ em là “thuần dương chi thể”, ý nói ở trẻ em dương khí thịnh, hoảnhiệt nội uẩn phát tán ra ngoài. Cho nên, bệnh ngoài da ở trẻ em thường là do tàđộc thấp nhiệt kết ở da. Thổ phục linh trị được bệnh do có tác dụng giải độc, lợithấp. ...