THỎ TY TỬ (Kỳ 2)

Tìm hiểu thêmTên khoa học:Cuscuta hygrophilae Pears - Họ Bìm bìm (Convolvulaceae). Mô Tả: Thỏ ty tửDây ký sinh, mọc leo và cuốn trên các cây khác. Thân hình sợi màu vàng hay đỏ nâu nhạt, lá biến thành vẩy. Có rễ mút để hút thức ăn ở cây chủ. Hoa hình cầu màu trắng nhạt, gần như không cuống, tụ lại 10-30 hoa. Quả gần như hình trứng có kẽ nứt, trong chứa 2-4 hạt hình trứng, đỉnh dẹt, hạt dài chừng 2mm. Mọc hoang khắp nơi, hay gặp trên cây Cúc tần (Pluchea indica) loại họ Cúc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
THỎ TY TỬ (Kỳ 2) THỎ TY TỬ (Kỳ 2)Tìm hiểu thêm Tên khoa học:Cuscuta hygrophilae Pears - Họ Bìm bìm (Convolvulaceae). Mô Tả: Thỏ ty tử Dây ký sinh, mọc leo và cuốn trên các cây khác. Thân hình sợi màu vànghay đỏ nâu nhạt, lá biến thành vẩy. Có rễ mút để hút thức ăn ở cây chủ. Hoa hìnhcầu màu trắng nhạt, gần như không cuống, tụ lại 10-30 hoa. Quả gần như hìnhtrứng có kẽ nứt, trong chứa 2-4 hạt hình trứng, đỉnh dẹt, hạt dài chừng 2mm. Mọc hoang khắp nơi, hay gặp trên cây Cúc tần (Pluchea indica) loại họ Cúc(Asteraceae). Thu hoạch: Mùa thu, khi hạt chín, cắt dây Tơ hồng về, phơi khô, đập lấy hột. Phần dùng làm thuốc: Hạt (Semen Cuscutae Chinensis). Loại hạt chắc, mập là tốt. Mô tả dược liệu: Thỏ ty tử hình tròn, đường kính nhỏ dưới 0,1cm. Vỏ ngoài mầu nâu đỏhoặc vàng nâu, hơi xù xì, dùng kính lúp soi, có thể thấy những nếp vân nhăn nhỏ,một đầu có chấm nhỏ mầu trắng. Chắc, nấu với nước sôi thì dễ vỡ tách, để lộ nhânhình tròn mầu trắng. Không mùi, vị nhạt (Dược Tài Học). Bào chế: Thỏ ty tử + Rửa sạch, phơi khô, tẩm nước muối sao để dùng hoặc đun vơi nước làmthành bánh [thỏ ty bính] (Đông Dược Học Thiết Yếu). + Thỏ ty tử bính: Lấy Thỏ ty tử sạch, cho vào nước đun cho đến khi nở hoavà đặc như cháo hoa, mầu xám nâu, gĩa nát ra làm thành bánh (bính). Hoặc lại chorượu nếp với bột mì vào làm bánh, cắt thành miếng, phơi khô là được (Dược TàiHọc). Thành phần hóa học: + Quercetin, Astragalin, Hyperin, Quercetin -3-O-b-D-Galactoside-7-O-b-Glucoside (Kim Hiểu, Trung Quốc Trung Dược Tạp Chí 1992, 17 (5): 292). + Lecithin, Cephalin (Hứa Ích Dân, Trung Thảo Dược 1989, 20 (7): 303). + b-Carotene, g- Carotene, a-Carotene-5-6-Eposide, Lutein, Taraxathin(Baccarini A và cộng sự, Phytochemistry 1965, 4 (2): 349). + Vitamin A, Glycoside (Chinese Herbal Medicine). Tác dụng dược lý: . Trên thực nghiệm thuốc có tác dụng tăng lực co bóp của tim Cóc cô lập,làm hạ huyết áp Cóc đã gây mê, hưng phấn cổ tử cung (Trung Dược Học). . Tăng công năng miễn dịch: Chích dịch chiết Thỏ ty tử vào ổ bụng thỏ,thấy tăng tác dụng thực bào, hoạt tính E – Mai côi hoá hình thành hợp với khángthể tạo nên (Lý Liên Quá, Trung Quốc Dược Lý Thông Báo 1984, (3-4): 73). . Cho thỏ uống dung dịch Thỏ ty tử với l ượng 1g/kg, mỗi tuần 3 lần, liêntục 36 tuần, cho thấy thuốc có tác dụng ức chế sự phát triển tế b ào ung thư da đầuvú (Nisa M và cộng sự J Ethnopharmacol 1986, 18 (1): 21). . Nước sắc Thỏ ty tử có tác dụng phòng trị tứ khí hóa than dẫn đến tổnthương Glucose gan ở chuột (Nisa M và cộng sự J Ethnopharmacol 1985, 102:143164s). . Nước sắc Thỏ ty tử có tác dụng tốt đối với chứng mắt có màng do đụcthủy tinh thể (Dương Thọ, Bắc Kinh Y Khoa Đại Học Học Báo 1991, 23 (2): 97). Tính vị: + Vị cay, tính bình (Bản Kinh). + Vị ngọt, không độc (Biệt Lục). + Vị ngọt, cay, tính hơi ôn (Cảnh Nhạc Toàn Thư). + Vị ngọt, tính bình, không độc (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển). + Vị ngọt, cay, tính hơi ấm (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược ThủSách). Quy kinh: . Vào kinh Tỳ, Thận, Can (Bản Thảo Kinh Thư). . Vào kinh Tâm, Can, Thận (Bản Thảo Tân Biên). . Vào kinh Can, Thận (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách). Tham khảo: + Thỏ ty tử bẩm tính xung hòa, khí chính dương đông lại, không có gốc,nhờ khí để hình thành, vì vậy tiếp tục bổ được nguyên khí của tiên thiên. Chuyêntrị tạng Thận suy yếu, tinh lạnh tự tiết ra, tiểu nhỏ giọt, ôn mà không táo, bổ màkhông trệ, lại có khả năng bổ cho mẹ đẻ của hành Thổ, vì vậy giúp cho ăn ngonhơn, bổ tả cũng đều có kết quả. Bài Hy Đậu Đơn dùng Thỏ ty tử theo ý bồi bổ ti ênthiên bất túc, nhưng nếu uống độc vị thì thiên về bổ vệ khí, cho nên người xưadùng Thỏ ty tử chung với Thục địa gọi là Song Bổ Hoàn. Dùng chung với Huyềnsâm gọi là Huyền Thỏ Đơn là theo ý đó (Dược Phẩm Vậng Yếu). + Xét trong các thứ hạt, không có loại nào có chất nhựa tốt như Thỏ ty tử,vì khí nấu chín, hơi thơm man mác, đượm nhiều tính chất nhuận mầu. Khi sống,nó khô cứng lạ thường, khi nấu chín lại không trơn chảy nên nó thường bổ, giữđược tinh tủy, lại giúp tiêu hóa, vì vậy, ăn Thỏ ty tử lâu dài làm cho cơ thể mậpmạp, khỏe mạnh. Nhưng tác dụng của nó chậm, uống lâu ngày mới có kết quả(Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển). + Thỏ ty tử là vị thuốc có tính mềm nhuận, nhiều chất dịch, đặc, nh ưngkhông dính, giống như Bổ cốt chỉ, dịch nhiều và đặc. Tuy nhiên Bổ cốt chỉ dịchđặc mà như mỡ, khí vị lại cay, ôn, thích hợp với người Thận dương hư. Còn Thỏty tử dịch đặc mà giống như tinh, vị ngọt, tính bình, thích hợp với người Can Thậnhư, là vị thuốc bổ, tư nhuận rất hay (Đông Dược Học Thiế ...