Thời tiết và khí hậu - Phần 5 Hoạt động con người - Chương 13

Tài liệu tham khảo Giáo trình Thời tiết và khí hậu của Edward Aguado và James E. Burt, nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội do Đặng Thị Hồng Thủy và Nguyễn Lan Anh biên dịch - Thời tiết và khí hậu - Phần 5 Hoạt động con người - Chương 13 Dự báo và phân tích thời tiết
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thời tiết và khí hậu - Phần 5 Hoạt động con người - Chương 13 PhÇn 5 - Ho¹t ®éng cña con ng êi Ch ¬ng 13 Dù b¸o v ph©n tÝch thêi tiÕt C¸c nh©n viªn dù b¸o cña C¬ quan Thêi tiÕt Quèc gia (NWS) ®· bá ra métphÇn lín thêi gian l m viÖc mçi ng y ®Ó tr¶ lêi ®iÖn tho¹i víi nh÷ng c©u hái vÒ thêitiÕt s¾p tíi. §«i khi ng êi ta muèn biÕt v¸n golf cña m×nh cã bÞ m a kh«ng hoÆc lnh÷ng c©y c¶nh ngo i trêi cña hä cã thÓ bÞ tæn th ¬ng do s ¬ng muèi ban ®ªm haykh«ng. Nh ng nh÷ng khÝa c¹nh quan träng nhÊt cña c«ng viÖc cña mét nh©n viªndù b¸o kh«ng can dù ®Õn nh÷ng chuyÖn tiÖn nghi hay kh«ng ®¬n thuÇn, m lnh÷ng c©u hái liªn quan tíi nh÷ng vÊn ®Ò sèng sãt hay chÕt. §ã l tr êng hîp ®èi víi Mark Moede, nh khÝ t îng häc víi Phßng dù b¸o cñaNWS ë San Diego. Cuèi th¸ng 8 n¨m 1998, phÇn lín miÒn nam California ®· bÞ ®edäa bëi nh÷ng vô ch¸y do ho¹t ®éng d«ng sÐt nÆng bÊt th êng ph¸t sinh. C¸c nh©nviªn cøu háa chiÕn ®Êu víi löa ®· nhËn ® îc nh÷ng tin cËp nhËt liªn tôc vÒ ®iÒukiÖn thêi tiÕt cã thÓ ng¨n chÆn hoÆc l khÝch lÖ sù l©y lan cña ®¸m ch¸y. V o ng y 2th¸ng 9 t×nh huèng ®· ®¹t tíi giai do¹n ®Ønh ®iÓm cña nã. Pete Curran, nh©n viªncña Côc phßng háa quËn Orange, ®· duy tr× liªn l¹c trùc tiÕp víi Moede nh»m cËpnhËt liªn tôc vÒ mét lo¹t c¸c trËn lèc tè ®ang tíi. VÊn ®Ò l liÖu lèc tè cã tiÕp tôcm¹nh lªn hay kh«ng, hoÆc l liÖu lèc tè cã ®i qua nh÷ng khu vùc n¬i nh÷ng ng êich÷a ch¸y ®ang t¸c nghiÖp hay kh«ng. NÕu giã b·o ®i theo ® êng ®ã, th× giã m¹nh,sÊm sÐt nguy hiÓm v m a r o mï mÞt sÏ ® a c¸c ®éi cøu háa cña Curran v o thÕnguy hiÓm. Nhê trî gióp cña ra®a Doppler v th«ng tin tõ c¸c tr¹m thêi tiÕt tù®éng, Moede ®· cã mét có th«ng b¸o ®iÖn tho¹i ®óng ®¾n. ¤ng ®· khuyªn Curranrót c¸c ®éi cña m×nh khái tuyÕn ®i x¸c suÊt cao cña c¬n b·o, n¬i giã trªn 95 km/ht¹o nªn mét trËn b·o löa kh«ng thÓ kiÓm so¸t næi. VÒ sau, nh÷ng ng êi ch÷a ch¸y®· b¸o c¸o l¹i r»ng tuyÕn h o ng¨n löa m hä s¬ t¸n khái ®· bÞ thiªu trôi ho nto n. NÕu nh cuéc gäi yªu cÇu s¬ t¸n kh«ng ® îc thùc hiÖn, th× rÊt cã thÓ l mét sèlÝnh chèng ch¸y ®· bÞ giÕt chÕt. Ch ¬ng n y th¶o luËn nh÷ng ph ¬ng ph¸p m c¸c nh dù b¸o sö dông ®Ó thùchiÖn nhiÖm vô cña hä. §Çu tiªn chóng ta xem xÐt mét sè vÊn ®Ò quan träng liªnquan tíi kh¸i niÖm chung vÒ dù b¸o thêi tiÕt v sau ®ã b n luËn nh÷ng ph ¬ngthøc thu nhËn v xö lý c¸c d÷ liÖu cÇn thiÕt. Sau n÷a, chóng ta nghiªn cøu c¸c lo¹ib¶n ®å thêi tiÕt kh¸c nhau v chóng ® îc dïng nh thÕ n o trong khi ph©n tÝchthêi tiÕt. http://www.ebook.edu.vnV× sao dù b¸o thêi tiÕt ch a ho n thiÖn TÊt c¶ chóng ta ®· tõng cã nh÷ng kÕ ho¹ch tØ mØ bÞ ph¸ vì bëi mét dù b¸o thêitiÕt xÊu v còng rÊt nhanh nh¹y t×m ra lçi khi nh÷ng ®iÒu kiÖn thùc kh¸c víi dùb¸o. Nh vËy, ®iÒu Èn chøa bªn trong th¸i ®é phª ph¸n nh vËy chÝnh l ph¶i nhËnthøc ® îc r»ng c¸c dù b¸o cÇn ph¶i ®óng ®¾n v r»ng kh«ng cã chuyÖn xin lçi ®èivíi mét sai lÇm. VËy t¹i sao c¸c dù b¸o th êng hay sai? MÆc dï, víi nh÷ng m¸ytÝnh rÊt m¹nh, vÖ tinh, ra®a v m¹ng l íi th«ng tin to n cÇu, cã vÎ nh l m mét dùb¸o tèt ph¶i rÊt dÔ. Tuy nhiªn, dï ®a sè c«ng chóng cã thÓ nghÜ nh thÕ, song ho nto n kh«ng ph¶i nh vËy - thËt ra, viÖc dù b¸o thêi tiÕt ®óng l cùc kú khã. §Ó thÊy t¹i sao, h·y h×nh dung b¹n muèn dù b¸o nhiÖt ®é ng y mai v suyngÉm vÒ mét sè nh©n tè m b¹n ph¶i c©n nh¾c. Thø nhÊt, h·y nhí r»ng cÊu trócnhiÖt ®é cña khÝ quyÓn phô thuéc mét phÇn v o qu¸ tr×nh hÊp thô v ph¸t x¹ bøcx¹ (sãng ng¾n v sãng d i), tù chóng l¹i phô thuéc v o ph©n bè th¼ng ®øng vngang cña c¸c chÊt khÝ khÝ quyÓn, m©y v nhiÒu thø kh¸c. Cho nªn, ®Ó tÝnh nhiÖt®é t¹i mét ®iÓm, b¹n ph¶i b¾t ®Çu víi th«ng tin chi tiÕt vÒ th nh phÇn cña khÝquyÓn trong ba chiÒu ®o. DÜ nhiªn, víi sù chuyÓn ®æi kh«ng ngõng gi÷a c¸c pha r¾n, láng v h¬i, th nhphÇn khÝ quyÓn khã m kh«ng ®æi, cho nªn b¹n sÏ ph¶i dù b¸o nh÷ng biÕn ®æi ®ãtrong thêi gian. H·y nhí thªm r»ng khi n íc thay ®æi pha, nhiÖt Èn ® îc thªm v ohoÆc mÊt ®i tõ khÝ quyÓn; do ®ã, b¹n sÏ ph¶i lu«n theo dâi chuyÖn ®ã v qu¸ tr×nhvËn chuyÓn bøc x¹. Nh ng nh÷ng biÕn ®æi pha bÞ ¶nh h ëng bëi c¸c dßng th¨ng vdßng gi¸ng quy m« nhá, cho nªn b¹n sÏ ph¶i dù b¸o nh thÕ n o ®ã vÒ c¸c chuyÓn®éng th¼ng ®øng nh mét phÇn cña tÊt c¶ nh÷ng nç lùc cña b¹n. Ngo i ra, chuyÓn®éng ngang kh«ng thÓ kh«ng tÝnh tíi - b¹n sÏ ph¶i chÊp nhËn sù b×nh l u kh«ngkhÝ nãng hay kh«ng khÝ l¹nh (ch ¬ng 10). VÒ ph ¬ng diÖn giã, ë gÇn bÒ mÆt, b¹n ®èi mÆt víi nh÷ng vÊn ®Ò dßng giã l©ncËn mÆt ®Êt phøc t¹p v ®¸nh gi¸ nh thÕ n o ®ã vÒ c¸c hiÖu øng ma s¸t gi÷a khÝquyÓn v bÒ mÆt. Bªn trªn líp ma s¸t th× sù viÖc ®ì r¾m rèi h¬n, nh ng còng kh«ngl bao. B i to¸n c¬ b¶n l b i to¸n vÒ sù t ¬ng t¸c liªn tôc: c¸c chuyÓn ®éng cña khÝquyÓn l m thay ®æi nh÷ng chuyÓn ®éng ph¸t triÓn tiÕp sau ®ã. Nãi kh¸c ®i, sau métthêi gian ng¾n, giã l m thay ®æi giã. Cho nªn, thËm chÝ dï b¹n chØ quan t©m tíinhiÖt ®é, b¹n kh«ng thÓ b¶o l giã kh«ng ®æi, tr¸i l¹i, b¹n buéc ph¶i can dù v ochuyÖn dù b¸o chuyÓn ®éng khÝ quyÓn. Kh«ng may, ®ã l mét viÖc rÊt khã kh¨n, bëiv× khÝ quyÓn bÊt æn ®Þnh ®éng lùc. Nãi nh thÕ chóng ta ¸m chØ r»ng nh÷ng nhiÔu®éng bÐ nhá th êng lín lªn th nh c¸c th nh t¹o lín dÇn dÇn ¸p ®¶o tr êng chuyÓn®éng. Do ®ã, cho dï b¹n cã thÓ chØ quan t©m vÒ chuyÓn ®éng ë quy m« lín nh»m®¸p øng c¸c môc ®Ých vÒ b×nh l u nhiÖt, nh ng b¹n ph¶i c©n nh¾c c¸c chuyÓn ®éngcì nhá ®Ó m biÕt c¸c h×nh thÕ quy m« lín sÏ tiÕn hãa ra sao. Râ r ng, dù b¸o thêi tiÕt can dù v o mét tËp nh÷ng b i to¸n liªn kÕt víi nhau,mçi b i to¸n khã m gi¶i ® îc mét c¸ch biÖt lËp, t¸ch ra khái tËp hîp. Trong bèic¶nh tÊt c¶ nh÷ng khã kh¨n nh vËy, thËt l ®¸ng chó ý l dï sao th× c¸c dù b¸o®ang cho thÊy mét sù ®óng ®¾n n o ®ã. Chóng ta ch¾c ch¾n sÏ ng¹c nhiªn l m thÕ http://www.ebook.edu.vn466n o m c¸c dù b¸o cã thÓ th nh c«ng, thay v× ph©n v©n t¹i sao c¸c dù b¸o bÞ sai! C«ng t¸c dù b¸o thêi tiÕt do chÝnh phñ Mü thùc hiÖn ® ...