Thông lệ quốc tế về sử dụng hợp lý hay quyền được dùng tài liệu có bản quyền tại các thư viện đại học và thư viện chuyên ngành

Bài viết đề cập đến mục tiêu cơ bản của luật sở hữu trí tuệ, cũng như vấn đề bản quyền - đảm bảo sự hài hòa, cân bằng lợi ích giữa tác giả và người sử dụng. Trình bày tám thông lệ phổ biến về quyền sử dụng hợp lý (Fair-use) hay quyền được dùng tài liệu có bản quyền có thể áp dụng tại các thư viện đại học và thư viện chuyên ngành theo hướng dẫn của hiệp hội các thư viện nghiên cứu (Hoa kỳ).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thông lệ quốc tế về sử dụng hợp lý hay quyền được dùng tài liệu có bản quyền tại các thư viện đại học và thư viện chuyên ngànhNghiïn cûáu - Trao àöíi THÖNG LÏÅ QUÖËC TÏË VÏÌ SÛÃ DUÅNG HÚÅP LYÁ HAY QUYÏÌN ÀÛÚÅC DUÂNG TAÂI LIÏÅU COÁ BAÃN QUYÏÌN TAÅI CAÁC THÛ VIÏÅN ÀAÅI HOÅC VAÂ THÛ VIÏÅN CHUYÏN NGAÂNH TS Taå Baá Hûng Cuåc Thöng tin KH&CN quöëc gia Toám tùæt: Baâi viïët àïì cêåp àïën muåc tiïu cú baãn cuãa luêåt súã hûäu trñ tuïå, cuäng nhû luêåt baãnquyïìn - vêën àïì àaãm baão sûå haâi hoâa, cên bùçng vïì lúåi ñch giûäa taác giaã vaâ ngûúâi sûã duång. Trònhbaây taám thöng lïå phöí biïën vïì quyïìn sûã duång húåp lyá (fair use) hay quyïìn àûúåc duâng taâi liïåucoá baãn quyïìn coá thïí aáp duång taåi caác thû viïån àaåi hoåc vaâ thû viïån chuyïn ngaânh theo hûúángdêîn cuãa Hiïåp höåi caác thû viïån nghiïn cûáu (Hoa Kyâ). Tûâ khoáa: Luêåt súã hûäu trñ tuïå; luêåt baãn quyïìn; thû viïån; sûã duång húåp lyá; nguyïn tùæc sûã duångtaâi liïåu. International common practice on fair use or right of using copyrighted materials at university and special libraries Summary: Mentions basic targets of the Law on intellectual property as well as Copyrightlaw which assure the harmony and balance of benefits between the author and user. Presents8 popular common practices on fair use or right of using copyrighted materials which can beapplied at university and special libraries according to the guidelines of the Association ofResearch Libraries (USA) Keywords: Law on intellectual property; Copyright law; library; fair use; principle ofusing materials. 1. Baãn quyïìn vaâ “sûã duång húåp lyá” hay raâng. Vïë thûá nhêët, chuáng ta, vúái tû caách laâ xaäquyïìn àûúåc duâng taâi liïåu coá baãn quyïìn höåi, cöng nhêån, baão höå vaâ daânh caác quyïìn súã Luêåt súã hûäu trñ tuïå hoùåc luêåt baãn quyïìn cuãa hûäu coá giúái haån cho nhûäng ngûúâi taåo ra taácàa söë caác nûúác, cuäng nhû caác cöng ûúác quöëc phêím àïí khuyïën khñch hoå tiïëp tuåc saáng taåotïë vïì súã hûäu trñ tuïå àïìu àïì cêåp úã caác mûác àöå khoa hoåc vaâ vùn hoáa nhiïìu hún nûäa; cuâng luáckhaác nhau, nhûng thöëng nhêët vïì sûå cêìn thiïët àoá, vïë thûá hai, xaä höåi baão àaãm rùçng têët caã caác taác phêím cuöëi cuâng cuäng seä trúã thaânh möåtphaãi baão àaãm sûå haâi hoâa, cên bùçng vïì lúåi ñch phêìn cuãa cöång àöìng (núi moåi ngûúâi coá quyïìngiûäa ngûúâi taåo ra thöng tin vaâ ngûúâi duâng sûã duång khöng phaãi xin pheáp, khöng phaãi traãthöng tin trong xaä höåi [1]. nhuêån buát, thuâ lao) vaâ àöìng thúâi chuáng ta Muåc tiïu cú baãn cuãa luêåt súã hûäu trñ tuïå hay cuäng daânh cho caác nhaâ saáng taåo vaâ diïîn giaãluêåt baãn quyïìn laâ àêíy maånh tiïën böå khoa hoåc, khaác cú höåi sûã duång taâi liïåu coá baãn quyïìnsaáng taåo vùn hoáa vaâ phöí biïën yá tûúãng. Àùåc khöng phaãi xin pheáp, khöng phaãitrûng quan troång nhêët cuãa luêåt baãn quyïìn laâ traã nhuêån buát, thuâ lao trong möåt söë tònhbaão höå quyïìn cuãa chuã súã hûäu taác phêím. Thïë huöëng [2, 3]. Phêìn cuöëi vïë thûá hai cuãa mùåc caãnhûng, viïåc sao cheáp, trñch dêîn vaâ taái sûã duång xaä höåi noái trïn chñnh laâ baãn chêët cuãa viïåc “sûãnoái chung caác taâi liïåu vùn hoáa vaâ khoa hoåc duång húåp lyá” caác taâi liïåu coá baãn quyïìn hay coáhiïån àang töìn taåi coá thïí laâ möåt phêìn cûåc kyâ thïí àûúåc goåi laâ quyïìn àûúåc duâng taâi liïåu coáquan troång cuãa viïåc khúãi taåo möåt nghiïn cûáu baãn quyïìn maâ khöng phaãi xin pheáp, khöngmúái, möåt saáng taác vùn hoáa múái vaâ thuác àêíy phaãi traã nhuêån buát, thuâ lao.trao àöíi trñ tuïå trong xaä höåi. Chñnh àiïìu naây àaä Sûå haâi hoâa, cên bùçng vïì lúåi ñch giûäa ngûúâithuác àêíy hònh thaânh vaâ töìn taåi möåt sûå mùåc caã taåo ra thöng tin vaâ ngûúâi duâng thöng tin trongxaä höåi trong loâng luêåt baãn quyïìn vúái hai vïë roä xaä höåi àûúåc baão àaãm bùçng luêåt baãn quyïìn,4 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 1/2015 Nghiïn cûáu - Trao àöíitrong àoá quy àõnh: baãn quyïìn baão vïå taác phêím Vïì nguyïn tùæc, thû viïån coá quyïìn taåo lêåpbùçng caách daânh cho chuã súã hûäu quyïìn taác giaã nöåi dung söë thñch húåp, liïn quan túái mön hoåcquyïìn àöåc quyïìn coá giúái haån vïì sao cheáp, giúái hoùåc chuã àïì nghiïn cûáu àïí phuåc vuå baån àoåcthiïåu/trònh diïîn, ...