Thư viện số và cán bộ thư viện số

Bài viết trình bày tổng quan về thư viện số (khái niệm, thành phần cấu thành, vai trò, lịch sử phát triển,…) và cán bộ thư viện số (khái niệm, vai trò của cán bộ thư viện trong môi trường số,…). Xác định các kiến thức và kỹ năng cơ bản cần phải có của cán bộ thư viện số và đưa ra một số định hướng cho việc phát triển thư viện số trong thời gian tới.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thư viện số và cán bộ thư viện sốNghiïn cûáu - Trao àöíi THÛ VIÏÅN SÖË VAÂ CAÁN BÖÅ THÛ VIÏÅN SÖË ThS Àöî Vùn Huâng Trûúâng Àaåi hoåc KHXH&NV Haâ Nöåi Toám tùæt: Trònh baây töíng quan vïì thû viïån söë (khaái niïåm, thaânh phêìn cêëu thaânh, vai troâ, lõch sûã phaát triïín,…) vaâ caán böå thû viïån söë (khaái niïåm, vai troâ cuãa caán böå thû viïån trong möi trûúâng söë,…). Xaác àõnh caác kiïën thûác vaâ kyä nùng cú baãn cêìn phaãi coá cuãa caán böå thû viïån söë vaâ àûa ra möåt söë àõnh hûúáng cho viïåc phaát triïín thû viïån söë trong thúâi gian túái. Tûâ khoáa: Thû viïån söë; caán böå thû viïån söë; nöåi dung söë; cöng nghïå thöng tin; thöng tin-thû viïån. Digital library and Digital librarians Summary: Presents a review on digital library (concepts, components, role and development history,) and digital librarians (concept, role of librarians in digital environment,); identifies basic knowledge and skills necessary for digital librarians and sets forth some orientations for DL development in the coming time. Keywords: Digital library; digital librarians; digital content; information technology; information - library. 1. Töíng quan vïì thû viïån söë thöng tin söë [1, 2, 13], söë khaác laåi àïì cêåp àïën 1.1. Khaái niïåm thû viïån söë vêën àïì con ngûúâi vaâ tñnh xaä höåi cuãa thû viïån söë. Nhòn chung, thû viïån söë khöng àún thuêìn Àöëi vúái viïåc phaát triïín thû viïån söë, coá leä laâ möåt nguöìn tin trûåc tuyïën trïn Internet àiïìu àêìu tiïn vaâ quan troång laâ àõnh nghôa roä (chûa àûúåc töí chûác), hay möåt thû viïån truyïìn thïë naâo laâ thû viïån söë. Rêët tiïëc, trong thûåc tïë thöëng àûúåc söë hoáa. Thû viïån söë coá nguöìn dûä vêîn chûa coá sûå thöëng nhêët trong viïåc àûa ra liïåu àûúåc lûåa choån kyä caâng, àûúåc töí chûác vaâ möåt àõnh nghôa hay cêëu truác chung vïì thû cêëu truác chùåt cheä hún Internet. Thû viïån söë viïån söë trïn thïë giúái. Möîi möåt töí chûác àïìu coá giuáp chuáng ta töí chûác vaâ chia seã tri thûác nhên caách tiïëp cêån vaâ àûa ra àõnh nghôa riïng vïì loaåi thöng qua möi trûúâng söë vaâ maång [22, 23]. thû viïån söë. Thû viïån söë (digital library) Böå sûu têåp söë seä laâ linh höìn cuãa thû viïån söë. thûúâng àûúåc goåi laâ “thû viïån cuãa tûúng lai” Thû viïån söë giuáp böå sûu têåp söë àûúåc trûåc vúái nhiïìu thuêåt ngûä hiïån àaåi khaác nhû: thû tuyïën cuäng nhû cung cêëp caác phûúng thûác àïí viïån àiïån tûã (electronic library), thû viïån aão truy cêåp vaâ khai thaác nguöìn tin àoá [29]. Vaâ (virtual library), hay thû viïån khöng tûúâng quan troång, thû viïån söë phaãi phuåc vuå nhu cêìu (library without walls). Thuêåt ngûä thû viïån söë tin cho möåt nhoám ngûúâi duâng tin, hay cho coá nhiïìu àõnh nghôa vaâ caách hiïíu khaác nhau möåt cöång àöìng cuå thïí naâo àoá [2]. tûâ chuyïn gia cöng nghïå thöng tin (CNTT), Tiïëp cêån theo caách phuåc vuå cöång àöìng, nhaâ nghiïn cûáu vaâ nhûäng chuyïn gia thöng Choi vaâ Rasmussen àûa ra mö hònh töíng tin-thû viïån (TT-TV). Coá möåt àiïìu khùèng quan vïì thû viïån söë (Hònh 1) vúái caác thaânh töë àõnh rùçng, thû viïån söë khöng thïí àõnh nghôa cú baãn: cú súã haå têìng/cú cêëu töí chûác, böå sûu bùçng möåt khaái niïåm àún giaãn [11]. Möåt söë têåp söë/nöåi dung, hïå thöëng phên phöëi, caác dõch àõnh nghôa têåp trung vaâo khña caånh cöng vuå thöng tin, caác ûáng duång cuãa thû viïån söë, nghïå, möåt söë nhêën maånh àïën vêën àïì lûu trûä vaâ cöång àöìng/ngûúâi duâng tin. THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 4/2014 3 Nghiïn cûáu - Trao àöíi Hònh 1. Mö hònh vïì thû viïån söë [5] Trong mö hònh trïn, thû viïån söë àûúåc chia ngûúâi coá kiïën thûác vaâ kyä nùng laâm viïåc trong laâm ba cêëp. ÚÃ cêëp thûá nhêët, möåt thû viïån söë möi trûúâng söë), àïí lûåa choån thöng tin, cêëu phaãi phuåc vuå möåt cöång àöìng cuå thïí, trong àoá truác hoáa, àûa ra caác phûúng thûác truy cêåp vaâ ngûúâi duâng tin coá thïí truy cêåp vaâ sûã duång phên phöëi thöng tin hiïåu quaã, cuäng nhû àaãm nguöìn thöng tin söë cho muåc àñch riïng cuãa baão sûå toaân veån cuãa böå sûu têåp söë, sao cho mònh - àêy chñnh laâ àùåc tñnh hûúáng àöëi tûúång chuáng luön sùén saâng vaâ kinh tïë nhêët àïí phuåc cuãa thû viïån söë. Cêëp thûá hai têåp trung vaâo vuå möåt cöång àöìng cuå thïí hoùåc möåt nhoám phêìn ûáng duång cuãa thû viïån söë àïí phuåc vuå cöång àöìng [7]. ngûúâi duâng tin nhû böå sûu têåp söë, hïå thöëng Tûâ àõnh nghôa trïn coá thïí thêëy, caác àùåc phên phöëi thöng tin, caác dõch vuå thöng tin, trûng cú baãn cuãa möåt thû viïån söë: trûúác hïët quaãn trõ nöåi dung vaâ hïå thöëng truy cêåp. ÚÃ cêëp àoá laâ möåt töí chûác cung cêëp nguöìn lûåc thöng nïìn taãng cuöëi cuâng laâ cú súã haå têìng. Cêëp naây tin, töí chûác vaâ quaãn lyá caác böå sûu têåp söë dûúái chuã yïëu têåp trung vaâo caác vêën àïì nöåi taåi cuãa nhiïìu àõnh daång khaác nhau; coá caác chuyïn thû viïån söë nhû: quaãn lyá thöng tin, cöng gia laâm viïåc trong thû viïån söë àïí lûåa choån, nghïå, möi trûúâng hoaåt àöång, con ngûúâi vaâ cêëu truác, taåo àiïím tru ...