Thực trạng công tác xúc tiến thương mại của Việt Nam sang thị trường liên minh kinh tế Á Âu (EAEU)

Bài viết trình bày những đánh giá về công tác xúc tiến thương mại của Việt Nam tại thị trường này. Nhìn chung, công tác xúc tiến thương mại sang thị trường EAEU đã được quan tâm triển khai, tuy nhiên vẫn còn được tổ chức nhỏ lẻ, rời rạc chưa mang tính hệ thống và có chiến lược bài bản.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng công tác xúc tiến thương mại của Việt Nam sang thị trường liên minh kinh tế Á Âu (EAEU) CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11/2016 KINH TẾ - XÃ HỘI THỰC TRẠNG CÔNG TÁC XÚC TIẾN THƯƠNG MẠI CỦA VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG LIÊN MINH KINH TẾ Á ÂU (EAEU) ACTUAL STATE OF VIETNAM TRADE PROMOTION ACTIVITIES IN EURASIAN ECONOMIC UNION MARKET (EAEU) HÀN HUYỀN HƯƠNG Khoa Kinh tế, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam Tóm tắt Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh kinh tế Á Âu chính thức có hiệu lực từ ngày 05/10/2016 được hy vọng sẽ mở ra cơ hội lớn cho việc xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam vào thị trường gồm hơn 182 triệu dân. Mục tiêu nghiên cứu thực trạng các hoạt động xúc tiến thương mại của Việt Nam sang thị trường các quốc gia thuộc Liên minh kinh tế Á Âu trong giai đoạn 2010 - 2016. Trên cơ sở đó, đưa ra những đánh giá về công tác xúc tiến thương mại của Việt Nam tại thị trường này. Nhìn chung, công tác xúc tiến thương mại sang thị trường EAEU đã được quan tâm triển khai, tuy nhiên vẫn còn được tổ chức nhỏ lẻ, rời rạc chưa mang tính hệ thống và có chiến lược bài bản. Từ khóa: Xúc tiến thương mại, thị trường Liên minh kinh tế Á Âu, thực trạng xúc tiến thương mại, FTA Việt Nam - EAEU. Abstract The Free Trade Agreement (FTA) between the Eurasian Economic Union (EAEU) and Vietnam has officially taken effect since 5th October, 2016. The effective implementation of the trade agreement is expected to boost Vietnam’s exports to the huge market of 182 million people. The aim of this paper is to study actual state of Vietnam trade promotion activities in EAEU’s members between the year of 2010 and 2016. According to the fact, evaluation of trade promotion activities will be given. In general, although activities of trade promotion in EAEU market have been implemented recently, they have been taken place in small, scattered scale and lacked of systematization and methodical strategy. Keywords: Trade promotion activities, Eurasian Economic Union market, actual state of trade promotion activites, FTA Vietnam - EAEU. 1. Đặt vấn đề Ngày 05/10/2016, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh kinh tế Á Âu chính thức có hiệu lực. Đây là dấu mốc quan trọng trong quan hệ thương mại giữa Việt Nam và các quốc gia đã từng là những đối tác thương mại chính của Việt Nam những năm chiến tranh. Liên minh kinh tế Á Âu gồm 5 quốc gia thành viên là Nga, Belarus, Kazakhstan, Armenia và Kyrgyzstan chính thức đi vào hoạt động từ 01/01/2015. Đối với Việt Nam, đây là Hiệp định thương mại tự do đầu tiên chúng ta ký với những quố c gia SNG có tính bao quát, chất lượng cao và bao gồm hầu như toàn bộ các lĩnh vực. Còn đối với Liên minh kinh tế Á Âu, Việt Nam là nước đầu tiên ngoài khối mà Liên minh này đàm phán, ký kết hiệp đinh ̣ thương mại tự do. Riêng điề u này đã nói lên tầm quan trọng của FTA Việt Nam - EAEU. Vì vậy, công tác xúc tiến thương mại để tạo thuận lợi cho đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa sang thị trường này là rất cần thiết. 2. Nội dung 2.1. Cơ sở lý luận của xúc tiến thương mại Việc mở rộng thị trường cho hàng xuất khẩu của quốc gia là vô cùng quan trọng. Chính phủ hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc mở rộng thị trường xuất khẩu bằng các biện pháp ở tầm vĩ mô như sử dụng biện pháp ngoại giao và kí kết các Hiệp định thương mại tự do với nhiều đối tác khác nhau trên thế giới. Ngoài ra, Chính phủ còn hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động xúc tiến xuất khẩu thông qua các trung tâm xúc tiến xuất khẩu, các phòng xúc tiến xuất khẩu, các thương vụ và đại diện thương mại ở nước ngoài. Trong bối cảnh Việt Nam đã là thành viên của WTO thì các công cụ hỗ trợ xuất khẩu trực tiếp như hỗ trợ tài chính, thưởng xuất khẩu đã không còn phù hợp, thay vào đó công tác xúc tiến thương mại chính là công cụ tốt nhất và phổ biến nhất để đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường mục tiêu. Tạp chí Khoa học Công nghệ Hàng hải Số 48 - 11/2016 63  CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11/2016 2.2. Đặc điểm thị trường Liên minh kinh tế Á Âu và cơ hội cho hàng hóa Việt Nam khi xuất khẩu vào thị trường này EAEU là một thị trường được đánh giá là rộng lớn và có sức tiêu thụ tốt với dân số khoảng 182,7 triệu dân, GDP đạt khoảng 2500 tỷ USD và yêu cầu không quá khắt khe. Trước khi hình thành một Liên minh thống nhất, mối quan hệ giữa 5 quốc gia thành viên EAEU đã rất khăng khít, trong đó, quốc gia giữ vai trò chủ đạo là Nga. Nền kinh tế của các quốc gia còn lại trong Liên minh có sự phụ thuộc lớn vào nền kinh tế Nga. Thị trường EAEU có nhu cầu lớn đối với các sản phẩm nông sản nhiệt đới và thủy sản do điều kiện về tự nhiên và khí hậu không thuận lợi để tổ chức sản xuất các sản phẩm này. Năm 2015, EAEU nhập khẩu hơn 2 tỷ USD hàng thủy sản các loại, gần 8,7 tỷ USD hàng rau, củ, quả và hơn 5 tỷ USD sản phẩm lương thực, ngũ cốc. Mặt khác, nền công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng của EAEU chưa phát triển nên nhu cầu về các mặt hàng dệt may, giầy dép cũng lớn. Năm 2015, giá trị nhập khẩu sản phẩm dệt may của EAEU khoảng 6,1 tỷ USD và giầy dép các loại gần 3 tỷ USD1. Đây cũng chính là những nhóm hàng mà Việt Nam có lợi thế khi xuất khẩu sang EAEU. Các mặt hàng nông sản của Việt Nam có khả năng mở rộng và thâm nhập sâu hơn vào thị trường EAEU, đặc biệt là thị trường Nga so với thị trường các nước khác bởi thị hiếu tiêu dùng của người Nga đối với các mặt hàng nông nghiệp từ vùng nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Thị hiếu này không chỉ do tính bổ sung về mặt khí hậu, thời tiết mà còn do thói quen tiêu dùng đối với hàng nông sản Việt Nam do có mối quan hệ truyền thống gắn bó nhiều năm giữa hai bên. Ngoài ra, cơ cấu hàng xuất khẩu của hai bên ...