Thực trạng thu nộp quỹ Bảo hiểm xã hội và biện pháp nâng cao hiệu quả thu nộp - 2

2.3. Xác định đúng đắn mức tối thiểu của các chế độ BHXH Vấn đề này có quan hệ trực tiếp đến các khía cạnh có liên quan đến việc thiết kế các chính sách và nội dung cụ thể của từng chế độ BHXH. Mức tối thiểu của các chế độ BHXH là mức đóng định kỳ (hàng tháng), mức thời gian tối thiểu để tham gia và được hưởng các chế độ BHXH cụ thể. Các mức tối thiểu này, khi thiết kế thường dựa vào tiền lương tối thiểu, tiền lương bình quân, quảng đời lao động...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng thu nộp quỹ Bảo hiểm xã hội và biện pháp nâng cao hiệu quả thu nộp - 22.3. Xác định đúng đắn mức tối thiểu của các chế độ BHXHVấn đề này có quan hệ trực tiếp đến các khía cạnh có liên quan đến việc thiết kếcác chính sách và nội dung cụ thể của từng chế độ BHXH. Mức tối thiểu của cácchế độ BHXH là mức đóng định kỳ (hàng tháng), mức thời gian tối thiểu để thamgia và được hưởng các chế độ BHXH cụ thể. Các mức tối thiểu này, khi thiết kếthường dựa vào tiền lương tối thiểu, tiền lương bình quân, quảng đời lao độngv.v... Mặt khác, mức tối thiểu còn phải tính đến giá trị của các chế độ BHXH màngười tham gia được hưởng. Nguyên tắc này liên quan trức tiếp đến việc tạonguồn, xây dựng quỹ BHXH, và khuyến khích người lao động và các tầng lớp x•hội tham gia.2.4. BHXH phải đảm bảo sự thống nhất và liên tục cả về mức tham gia và thờigian thức hiện, đảm bảo quyền lợi của người lao độngNguyên tắc này đảm bảo sự thích hợp của BHXH trong cơ chế thị trường, trong đósự di chuyển và biến động lao động có thể xảy ra, thậm trí mang tính thườngxuyên. Sự thay đổi nơI làm việc và thay đổi hợp đồng lao động cả vể nội dungđối, tác v.v… tạo ra những giai đoạn có thể vệ thời gian và không gian của quátrình làm việc. Điều này có thể xảy ra trong cả các quan hệ về BHXH. Việc đảmbảo cho người tham gia BHXH có thể duy trì quan hệ một cách liên tục theo thờigian có tham gia và thống nhất về các chế độ sẽ tạo ra sự linh hoạt cần thiết vàthuận tiên cho người lao động tham gia vào các quan hệ BHXH tốt hơn, đầy đủ vàtích cực hơn. Do vậy, mức tham gia và thời gian thực tế tham gia là căn cứ chủyếu nhất đẻ duy trì quan hệ BHXH đối với người lao động.2.5. Công bằng trong BHXH Đây là nguyên tắc rất quan trọng songcũng rất phức tạp trong chính sáchBHXH. Quan hệ BHXH được thực hiên trong một thời gian dài, cả trong và ngoàiquá trình lao động. Trong quá trình đó có thể có sự thay đổi diễn ra. Mức và thờigian tham gia của từng người và mức hưởng lương của họ cũng có thể khônggiống nhau. Việc theo rõi và ghi nhận các vấn đề này không đơn giản nhất là trongđiều kiện một hệ thống BHXH đang c òn có những khác biệt về đối tượng thànhphần và khu vực tham gia ở nước ta hiện nay. Do vậy đảm bảo công bằng trongBHXH là rất cần thiết nhưng rất khó đảm bảo tính tuyệt đối .Sự công bằng, trước hết là phải đặt trong trong quan hệ giữa đóng góp và đượchưởng. Điều này được thể hiên trong nội dung và điều kiên tham gia trong từngchế độ về BHXH. Xét trên góc độ khác, công bằng còn đặt trongcác quan hệ x•hội giữa những người tham gia BHXH trong từng khu vực hay giữa các vùng, địabàn, ngành nghề khác nhau v.v… dựa trên nguyên tắc tính x• hội của bảo hiểm.Trên đây là những nguyên tắc phải tính đến khi thiết kếvà thực hiện các quan hệvà các chế độ về BHXH.3. Bản chất của BHXHBản chất của BHXH được thể hiện ở những nội dung chủ yếu sau đây:- BHXH là nhu cầu khách quan, đa dạng và phức tạp của x• hội, nhất là trong x•hội mà sản xuất hàng hoá hoạt động theo cơ chế thị trường, mối quan hệ thuêmướn lao động phát triển đến một mức độ nào đó. Kinh tế càng phát triển thìBHXH càng đa dạng và hoàn thiện. Vì thế có thể nói kinh tế là nền tảng củaBHXH hay BHXH không vượt quá trạng thái kinh tế của mỗi nước.- Mối quan hệ giữa các bên trong BHXH phát sinh trên cơ sở quan hệ lao động vàdiễn ra giữa 3 bên: Bên tham gia BHXH, bên BHXH và bên được BHXH. Bêntham gia BHXH có thể chỉ là người lao động hoặc cả người lao động và người sửdụng lao động. Bên BHXH (Bên nhận nhiệm vụ BHXH) thông thường là cơ quanchuyên trách do Nhà nước lập ra và bảo trợ. Bên được BHXH là người lao độngvà gia đình họ khi có đủ các điều kiện ràng buộc cần thiết.- Những biến cố làm giảm hoặc mất khả năng lao động, mất việc làm trong BHXHcó thể là những rủi ro ngẫu nhiên trái với ý muốn chủ quan của con người như: ốmđau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp... Hoặc cũng có thể l à những trường hợpxảy ra không hoàn toàn ngẫu nhiên như: Tuổi già, thai sản v.v.... Đồng thời nhữngbiến cố đó có thể diễn ra cả trong và ngoài quá trình lao động.- Phần thu nhập của người lao động bị giảm hoặc mất đi khi gặp phải những biếncố, rủi ro sẽ được bù đắp hoặc thay thế từ một nguồn quỹ tiền tệ tập trung đượctồn tích lại. Nguồn quỹ này do bên tham gia BHXH đóng góp là chủ yếu, ngoài racòn được sự hỗ trợ từ phía Nhà nước.- Mục tiêu của BHXH là nhằm thoả m•n những nhu cầu thiết yếu của người laođộng trong trường hợp bị giảm hoặc mất thu nhập, mất việc làm. Mục tiêu này đ•được tổ chức lao động quốc tế (ILO) cụ thể hoá như sau:+ Đền bù cho người lao động những khoản thu nhập bị mất để đảm bảo nhu cầusinh sống thiết yếu của họ.+ Chăm sóc sức khoản và chống bệnh tật.+ Xây dựng điều kiện sống đáp ứng các nhu cầu của dân c ư và các nhu cầu đặcbiệt của người già, người tàn tật và trẻ em.Với những mục tiêu trên, BHXH đ• trở thành một trong những quyền con ngườivà được Đại hội đồng Liên hợp quốc thừa nhận và ghi vào Tuyên ngôn Nhâ ...