Thực trạng xử lý nợ xấu gắn với tái cơ cấu các tổ chức tín dụng ở Việt Nam và một số đề xuất

Bài viết đánh giá những kết quả đạt được trong xử lý nợ xấu, gắn với quá trình cơ cấu lại các TCTD ở Việt Nam. Đồng thời, tìm ra những hạn chế, vướng mắc cần được tháo gỡ để có giải pháp phù hợp nhằm xử lý nợ xấu, đạt được lộ trình trong Đề án tái cơ cấu các TCTD.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thực trạng xử lý nợ xấu gắn với tái cơ cấu các tổ chức tín dụng ở Việt Nam và một số đề xuất CHÚC MỪNG NĂM MỚI 2019- XUÂN KỶ HỢI Thực trạng xử lý nợ xấu gắn với tái cơ cấu các tổ chức tín dụng ở Việt Nam và một số đề xuất Nguyễn Lê Nguyên Dung Ngày nhận: 10/01/2019 Ngày nhận bản sửa: 14/01/2019 Ngày duyệt đăng: 29/01/2019 Thời gian qua, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), các tổ chức tín dụng (TCTD) đã tích cực nâng cao chất lượng tài sản, kiểm soát chất lượng tín dụng, nỗ lực xử lý nợ xấu bằng các biện pháp đôn đốc thu hồi nợ, phát mại tài sản, thu hồi nợ từ thi hành án, sử dụng dự phòng rủi ro… Tuy nhiên, nợ xấu luôn phát sinh hàng ngày, song hành với hoạt động của các TCTD. Do đó, xử lý nợ xấu, lành mạnh hóa tình hình tài chính của các TCTD là một trong ba vấn đề trọng tâm trong tái cơ cấu hệ thống các TCTD. Bài viết đánh giá những kết quả đạt được trong xử lý nợ xấu, gắn với quá trình cơ cấu lại các TCTD ở Việt Nam. Đồng thời, tìm ra những hạn chế, vướng mắc cần được tháo gỡ để có giải pháp phù hợp nhằm xử lý nợ xấu, đạt được lộ trình trong Đề án tái cơ cấu các TCTD. Từ khóa: Nợ xấu, tái cơ cấu, xử lý 1. Kết quả xử lý nợ xấu gắn với tái cơ cấu các tổ chức tín dụng trong thời gian qua cầu các TCTD đẩy mạnh triển khai giải pháp tự xử lý nợ xấu như đánh giá lại nợ, cơ cấu lại nợ, sử dụng dự phòng rủi ro để xử lý nợ xấu, hạn chế nợ xấu phát sinh trong tương lai, nâng cao chất lượng đánh giá giá trị thị trường các khoản nợ xấu, hỗ trợ hoàn thành các hồ sơ pháp lý liên quan đến tài sản đảm bảo tiền vay để sớm xử lý được nợ xấu. Đồng thời để hỗ trợ các TCTD trong việc xử lý nợ xấu, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 53/2013/NĐ - CP ngày 18/5/2013 về thành lập, tổ chức và hoạt động của Công ty quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC) nhằm tập trung xử lý nợ xấu của các TCTD có tỷ lệ nợ xấu trên 3%. Từ khi hoạt động, VAMC đã gày 01/3/2012, Chính phủ phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011- 2015” theo Quyết định số 254/QĐ-TTg, trong đó xử lý nợ xấu là mục tiêu cơ bản hàng đầu. Để đạt được mục tiêu đó, Chính phủ và NHNN đã đưa ra một số giải pháp cần thiết để giảm tỷ lệ nợ xấu như ban hành Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 07/02/2013 về một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường và giải quyết nợ xấu. Trong đó, có yêu © Học viện Ngân hàng ISSN 1859 - 011X 21 Tạp chí Khoa học & Đào tạo Ngân hàng Số 200+ 201- Tháng 1&2. 2019 CHÚC MỪNG NĂM MỚI Bảng 1. Kết quả mua nợ bằng trái phiếu đặc biệt 2013 - 2017 STT Chỉ tiêu Đơn vị: tỷ đồng, số lượng 2017 2013-2017 2013 2014 2015 2016 963 5.304 9.772 832 569 17.440 1.568 8.618 14.310 1.240 848 26.584 1 Số lượng khách hàng 2 Số khoản nợ 4 Dư nợ gốc nội bảng 36.257 92.448 109.264 42.183 32.411 312.563 5 Giá mua 30.947 77.705 100.458 40.035 31.831 280.976 Nguồn: Báo cáo hoạt động của VAMC các năm 2013-2017 phát huy vai trò của mình, tích cực mua nợ và xử lý nợ từ các TCTD, bao gồm mua nợ theo trái phiếu đặc biệt (TPĐB), mua nợ theo giá thị trường. Đến năm 2017 VAMC đã mua 31.831 tỷ đồng nợ xấu bằng TPĐB, vượt 27,2% kế hoạch được phê duyệt từ đầu năm. Việc TCTD bán nợ xấu bằng TPĐB cho VAMC giảm từ 100,4 ngàn tỷ đồng năm 2015 xuống 31,8 ngàn tỷ đồng năm 2017 phản ánh áp lực cấp bách đối với các TCTD trong xử lý nợ xấu theo hình thức này đã thuyên giảm. Từ năm 2017 VAMC cũng chuyển mạnh sang mua bán nợ theo giá thị trường và tích cực phân loại nợ, xử lý nợ đã mua theo hình thức phát hành TPĐB. Do vướng mắc về cơ chế cũng như nguồn lực, nên NHNN giao chỉ tiêu mua nợ theo giá thị trường cho VAMC năm 2017 là 1.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, với quyết tâm và nhờ được tháo gỡ khó khăn về cơ chế bằng Nghị quyết số 42/2017/QH14 của Quốc hội “Về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD” ban hành ngày 21/6/2017, theo đó Chính phủ đã tăng và cấp bổ sung vốn điều lệ cho VAMC từ 500 tỷ đồng lên 2.000 tỷ đồng, nên đến 31/12/2017 VAMC đã mua được 3.141 tỷ đồng nợ theo giá thị trường, bằng 3,1 lần kế hoạch được giao từ đầu năm. Trong điều kiện vốn điều lệ thấp, VAMC xác định gắn việc mua nợ với tìm kiếm thị trường đầu ra để tăng vòng quay vốn. Với định hướng này, 83% nợ mua theo giá thị trường đã được Công ty bán thành công ngay trong năm 2017. Hoạt động mua bán nợ theo giá thị trường đạt kết quả tốt đã khẳng định được sự phát triển đúng hướng của VAMC, góp phần đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu của ngành Ngân hàng. 22 Số 200+201- Tháng 1&2. 2019 Ngoài ra, Nghị quyết 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD là một bước tiền đề để xử lý các khó khăn, vướng mắc, tạo lập cơ sở pháp lý thuận lợi cho việc xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm của các TCTD, VAMC và các tổ chức mua bán nợ xấu. Qua đó góp phần kiểm soát và xử lý nhanh nợ xấu của hệ thống TCTD. Tính từ khi Đề án cơ cấu lại các TCTD được triển khai (năm 2012) đến tháng 7/2018, toàn hệ thống Ngân hàng đã xử lý được 794.200 tỉ đồng nợ xấu. Riêng đối với kết quả xử lý nợ xấu tính từ khi Nghị quyết 42 có hiệu lực, hệ thống TCTD đã xử lý được 138,29 nghìn tỷ đồng. Bênh cạnh đó, trong bối cảnh, yêu cầu cấp bách là phải cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với trọng tâm là xử lý căn bản, triệt để nợ xấu và các TCTD yếu kém bằng các hình thức phù hợp với cơ chế thị trường trên nguyên tắc thận trọng, bảo đảm quyền lợi người gửi tiền và giữ vững ổn định, an toàn hệ thống, bảo đảm các TCTD tiếp tục phát huy tốt vai trò là kênh dẫn vốn chủ đạo và đáp ứng nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế, ngày 19/7/2017, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 1058/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016 - 2020”. Cụ thể, từ năm 20162018 tập trung vào việc xây dựng, triển khai phương án cơ cấu các TCTD; sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế, chính sách tiền tệ và xử lý nợ xấu. Giai đoạn 2019- 2020 triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp; củng cố, chấn chỉnh và cơ ...