Thuốc nam, thuốc bắc, thuốc tây có kỵ nhau như thế nào?

Trong dân gian thường cho rằng thuốc tây nóng, còn thuốc nam, thuốc bắc thì mát. Gần đây người ta còn quảng cáo “uống trà thảo mộc cho mát”… Thật ra, thuốc nào cũng vậy và thực phẩm chức năng hay trà thảo mộc phối hợp… đều có thể có chất độc hoặc chất ít độc hay không độc nhưng khi kết hợp với thuốc uống, thức ăn, uống khác có thể gây ra độc vì sự xung khắc (tương tác)… Thuốc tây, thuốc nam, thuốc bắc, hay nói chung thuốc từ dược liệu và thực phẩm chức năng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thuốc nam, thuốc bắc, thuốc tây có kỵ nhau như thế nào? Thuốc nam, thuốc bắc, thuốc tây có kỵ nhau như thế nào? Trong dân gian thường cho rằng thuốc tây nóng, còn thuốc nam, thuốcbắc thì mát. Gần đây người ta còn quảng cáo “uống trà thảo mộc cho mát”…Thật ra, thuốc nào cũng vậy và thực phẩm chức năng hay trà thảo mộc phốihợp… đều có thể có chất độc hoặc chất ít độc hay không độc nhưng khi kếthợp với thuốc uống, thức ăn, uống khác có thể gây ra độc vì sự xung khắc(tương tác)… Thuốc tây, thuốc nam, thuốc bắc, hay nói chung thuốc từ dược liệu và thựcphẩm chức năng (thực phẩm bổ sung)… có thể có những tương tác hay xung khắcvới nhau hoặc với thứ khác, gây nguy hại cho sức khỏe. Trong nhiều trường hợp,các tương tác này cần được nghiên cứu xác nhận là chúng xung khắc với các thuốctừ dược liệu khác hay với thuốc tây... Ngoài ra, dược sĩ tại các nhà thuốc cũng cóthể nhận xét, ghi nhận những tương tác thuốc xảy ra từ người dùng thuốc để báovề cơ quan quản lý về tác dụng phụ và tương tác thuốc. Các sản phẩm thiên nhiêntừ dược liệu, kể cả coenzym Q10, Đương quy, Ma hoàng, Bạch quả, Nhân sâm,glucosamin sulfat, các flavonoid, melatonin, cây Ban lủng (St. John’s wort), tràthảo mộc… có thể tương tác hay xung khắc nhau, trong cơ thể người dùng, theocùng cơ chế của thuốc tây. Cơ chế tương tác thường gặp giữa các sản phẩm thiên nhiên và thuốctây Tương tác giữa các sản phẩm thiên nhiên với nhau hay với thuốc tâythường xảy ra theo cơ chế của dược lực học và dược động học giữa thuốc này vớithuốc khác hay với thức ăn, uống. Thí dụ, dược thảo như lá Nha đam (Aloe vera),Chàm ba lá (Cyamoposis tetragonolobus), Phan tả diệp (Senna alexandrina),Dương đề dợn (Rumex crispus)… thường là thành phần của các sản phẩm làmgiảm cân, chống mập, có tính gây xổ, làm cho thức ăn mau qua khỏi ruột và làmgiảm hấp thu thuốc. Viên ngậm kẽm dùng trong cảm cúm, có thể gắn kết vớifluoroquinolon và các thuốc nhóm tetracyclin, làm giảm mức kháng sinh cần thiếtkhi trị bệnh. Thuốc chế từ cây Ban lủng (Hypericum perforatum) có thể làm giảmhấp thu một số thuốc như digoxin chẳng hạn. Một số sản phẩm thiên nhiên từGừng, lá Bạch quả (Ginkgo biloba), Tỏi… có tác dụng chống kết tập tiểu cầu đểngừa cục máu đông (tai biến tim mạch), nếu dùng chung với thuốc chống đông,làm loãng máu như aspirin, warfarin… sẽ gây tương tác làm tăng loãng máu…Phụ nữ bị rong kinh, người bị chứng ưa chảy máu (haemophiliac), người bị xuấthuyết não, nếu dùngcác chế phẩm thiênnhiên này sẽ làmbệnh trầm trọng hơn. Ma hoàng Ephedra sinica thường được cho vào Một số sản thuốc chống béo phì gây chết ngườiphẩm thiên nhiên cótác dụng làm tăngprotein huyết thanh, có thể làm sai lệch khả năng kết nối với protein của một sốthuốc tây sẽ ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Một số sản phẩm làm tăng biến dưỡnghay làm tăng loại thải hoạt chất cũng ảnh hưởng đến thuốc. Chất aescin - hoạt chấtcủa hột Dẻ ngựa (Aesculus hippocastanum), có thể làm tăng kết nối protein huyếtthanh của thuốc warfarin. Các tương tác của các sản phẩm từ dược liệu liên quanđến sự phân bố thuốc chưa được báo cáo, nhưng các tương tác ảnh hưởng đến sựbiến dưỡng thuốc thì ngày càng nhiều. Nhiều sản phẩm thực phẩm chức năng từcây Ban lủng, nước Bưởi chùm có ảnh hưởng đến men cytochrome P-450 (CYP),CYP3A4 của gan nên làm chậm biến dưỡng (chậm đào thải tức làm tăng thời gianbán hủy) của nhiều thuốc nên gây ngộ độc cho cơ thể người dùng. Mặt khác, cácsản phẩm thiên nhiên cũng ngăn cản hoạt động của men isozym CYP. Thí dụipriflavon, chất bán tổng hợp từ Đậu nành có khả năng ngăn cản CYP1A2 vàCYP2C9. Nếu cho dùng song song với theophyllin, sẽ làm tăng nồng độtheophyllin huyết thanh. Nhiều dược thảo có độc có thể gây suy gan và rối loạn chức năng thận nhưcây Bạc hà hăng (Hedeoma pulegioides) và các loài Phòng kỷ (Aristolochia), cóthể gây chậm đào thải nhiều thuốc. Ngoài ra, tương tác về dược động học giữa thuốc với thuốc hay với sản phảm từ dược liệu cũng gây ra nhiều rối loạn. Thí dụ vitamin E liều cao 1.000 IU làm Thuốc dạng thực tăng hoạt tính của warfarin. Nhiều sản phẩm thiên nhiênphẩm chức năng để giảm cân và tăng lực có thể tương tác dược động học giữa ephedra với cafein hoặc sản phẩm chứa cafein(Coca Cola, trà xanh không độ…). Hai alcaloid trong Ma hoàng (Ephedra) làephedrin và pseudoephedrin, có tác dụng cộng hưởng với cafein nên ảnh hưởngmạnh đến tim mạch. Với liều cao, cà phê và ephedra đã gây nhiều trường hợp chếtngười ở Mỹ! Ngoài ra, ephedra (Ma hoàng) và các thức uống và sản phẩm chứacafein còn có tác dụng đối kháng với thuốc hạ huyết áp. Tóm lại, thuốc, dù là dược thảo, ...