Thương lượng tự động trong thương mại điện tử

: Trong những năm gần đây thương lượng tự động đang trở thành chủ đề được quan tâm nghiên cứu mạnh mẽ trong thương mại điện tử. Trong hệ thống thương lượng, các thành phần phần mềm (agent) sẽ thay mặt người bán và người mua tìm kiếm hàng hoá, lựa chọn đối tác và tiến hành thương lượng một cách chủ động mà không có sự can thiệp của con người. Bài báo này nhằm trình bày mô hình thương lượng song phương với chiến lược thương lượng dựa trên quyết định mờ cho nhiều thuộc tính và nhiều......
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thương lượng tự động trong thương mại điện tử LÜnh vùc C«ng nghÖ th«ng tin Th ¬ng lîng tù ®éng trong th ¬ng m¹i ®iÖn tö TS.TrÇn §×nh QuÕ, SV. NguyÔn M¹nh Hïng Khoa C«ng nghÖ th«ng tin 1Tãm t¾t: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y th ¬ng l îng tù ®éng ®ang trë thµnh chñ®Ò ®îc quan t©m nghiªn cøu m¹nh mÏ trong th¬ng m¹i ®iÖn tö. Trong hÖ thèngth ¬ng l îng, c¸c thµnh phÇn phÇn mÒm (agent) sÏ thay mÆt ngêi b¸n vµ ngêimua t×m kiÕm hµng ho¸, lùa chän ®èi t¸c vµ tiÕn hµnh th ¬ng l îng mét c¸ch chñ®éng mµ kh«ng cã sù can thiÖp cña con ngêi. Bµi b¸o nµy nh»m tr×nh bµy m«h×nh th ¬ng l îng song ph¬ng víi chiÕn l îc th ¬ng l îng dùa trªn quyÕt ®Þnh mêcho nhiÒu thuéc tÝnh vµ nhiÒu mÆt hµng. ChiÕn l îc nµy ®· ®îc ¸p dông ®Óph¸t triÓn hÖ dÞch vô du lÞch, trong ®ã c¸c agent thay mÆt ngêi sö dông tiÕnhµnh th ¬ng l îng ®Æt mua vÐ tµu vµ ®Æt chç kh¸ch s¹n.Tõ kho¸: Th ¬ng m¹i ®iÖn tö, hÖ ®a agent, th ¬ng l îng song ph¬ng, m« h×nhrµng buéc mê.1. Më ®Çu Th¬ng m¹i ®iÖn tö ®îc hiÓu lµ c¸c ho¹t ®éng giao dÞch th ¬ng m¹i ®îc thùchiÖn víi sù trî gióp cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ truyÒn th«ng. Tuynhiªn, ®©y lµ mét ®Þnh nghÜa mang tÝnh tæng qu¸t. Trong thùc tÕ, cã thÓhiÓu th ¬ng m¹i ®iÖn tö lµ c¸c giao dÞch th ¬ng m¹i ®îc thùc hiÖn trªn m«i tr êngInternet. Th¬ng m¹i ®iÖn tö thÕ hÖ thø nhÊt ®îc biÕt ®Õn th«ng qua c¸c giaodÞch trùc tuyÕn [5] trªn m¹ng Internet (kh«ng tù ®éng) trong ®ã ngêi b¸n giíithiÖu tÊt c¶ c¸c mÆt hµng cña m×nh trªn mét website nhÊt ®Þnh vµ ngêi muacã thÓ truy cËp c¸c website nµy ®Ó xem xÐt, lùa chän mÆt hµng theo nhu cÇucña m×nh. NÕu muèn mua mét mÆt hµng nµo ®ã, ngêi mua cã thÓ tiÕn hµnhtr¶ gi¸ mét c¸ch trùc tiÕp trªn website vµ viÖc thanh to¸n cã thÓ b»ng thÎ tÝndông qua m¹ng Internet hoÆc t¹i nhµ khi ngêi mua ®îc bµn giao s¶n phÈm.H×nh thøc nµy cã hai h¹n chÕ [8]: thø nhÊt lµ tèn thêi gian cña kh¸ch hµng; thøhai lµ trong tr êng hîp kh¸ch hµng kh«ng cã hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ mÆt hµngcÇn mua th× kh«ng thÓ tù m×nh t×m kiÕm vµ mua hµng trùc tuyÕn. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, h×nh thøc th ¬ng lîng tù ®éng ®· ®îc quan t©mnghiªn cøu m¹nh mÏ ([1], [4-9]) vµ ®îc coi lµ mét cuéc c¸ch m¹ng trong th ¬ng m¹i®iÖn tö thÕ hÖ thø hai so víi thÕ hÖ thø nhÊt. Theo c¸ch tiÕp cËn nµy, c¸cthµnh phÇn phÇn mÒm th«ng minh (gäi lµ agent) thay mÆt ngêi sö dông t×mkiÕm hµng ho¸, lùa chän ®èi t¸c vµ tiÕn hµnh th ¬ng lîng mét c¸ch chñ ®éngtheo yªu cÇu ban ®Çu cña kh¸ch hµng. C¸c agent th ¬ng lîng tù ®éng dùa trªn Häc viÖn C«ng nghÖ BCVTHéi nghÞ Khoa häc lÇn thø 5hai yÕu tè: c¸c giao thøc vµ c¸c chiÕn l îc. C¸c giao thøc ®¶m b¶o cho c¸c agentho¹t ®éng tù chñ theo c¸c luËt th ¬ng lîng, trong khi ®ã c¸c chiÕn l îc hç trî viÖcth ¬ng lîng thµnh c«ng vµ t×m kiÕm hµng ho¸ phï hîp víi ngêi dïng trong thêigian h¹n ®Þnh nµo ®ã. Tuú theo c¸c d¹ng t ¬ng t¸c, c¸c m« h×nh th ¬ng lîng ®îc chia thµnh ba ph¹mtrï chÝnh: Ph¹m trï thø nhÊt bao gåm c¸c m« h×nh ®a ph ¬ng-®¬n ph¬ng hay ®aph¬ng-®a ph¬ng trong ®ã nhiÒu agent th ¬ng lîng víi mét hay nhiÒu agentkh¸c. C¸c m« h×nh nµy ®îc sö dông réng r·i cho mét sè website nh eBay(http://www.ebay.com). Ph¹m trï thø hai bao gåm c¸c m« h×nh ®¬n ph¬ng-®¬nph¬ng theo ®ã tõng cÆp agent th ¬ng lîng trùc tiÕp víi nhau. C¸c m« h×nh nµysö dông c¸c ph¬ng h¸p heuristic ®Ó xö lý th«ng tin kh«ng ch¾c ch¾n (xem vÝ dô[4]). Ph¹m trï thø ba bao gåm c¸c m« h×nh dùa trªn lËp luËn/thuyÕt phôc theo®ã c¸c agent sö dông nh÷ng kiÓu lËp luËn kh¸c nhau nh ®e do¹, khuyÕn m·i ®ÓthuyÕt phôc ®èi thñ chÊp nhËn viÖc mua b¸n [6]. Trong c¸c ph¹m trï nµy, lÜnhvùc th ¬ng lîng cã thÓ lµ ®¬n thuéc tÝnh (nh gi¸) hay ®a thuéc tÝnh (nh gi¸,chÊt lîng, kiÓu hµng, b¶o hµnh,...). Bµi b¸o nµy tËp trung xem xÐt m« h×nh th ¬ng lîng song ph¬ng víi nhiÒuthuéc tÝnh vµ ®a chñng hµng ho¸. ViÖc th ¬ng lîng ®îc tiÕn hµnh víi chiÕn lîc íclîng dùa trªn m« h×nh rµng buéc mê ®Ó quyÕt ®Þnh chän lùa hµng ho¸ theo sëthÝch cña ngêi dïng. PhÇn cßn l¹i cña bµi b¸o ®îc cÊu tróc nh sau: PhÇn 2 giíithiÖu m« h×nh chiÕn lîc cña c¸c bªn tham gia trong mét phiªn th ¬ng lîng tù®éng; PhÇn 3 giíi thiÖu mét ¸p dông cho hÖ dÞch vô ®Æt chç du lÞch; PhÇn 4lµ kÕt luËn.2. M« h×nh ho¸ th ¬ng lîng tù ®éng Th¬ng lîng lµ mét tiÕn tr×nh ®ù¬c t¹o ra bëi hai hay nhiÒu bªn tham gia,mçi bªn tham gia tiÕn hµnh ®Ò nghÞ c¸c yªu cÇu vµ tr¶ lêi c¸c yªu cÇu cho ®èit¸c nh»m ®i ®Õn mét tho¶ thuËn chung tho¶ m·n tÊt c¶ c¸c bªn [4]. Th ¬ng lîngtù ®éng ®îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh th ¬ng lîng ®îc diÔn ra gi÷a c¸c agent ®¹i diÖncho c¸c bªn tham gia, chóng tiÕn hµnh ®Æt yªu cÇu vµ tr¶ lêi c¸c yªu cÇu métc¸ch tù ®éng mµ kh«ng cÇn tíi sù trî gióp cña con ngêi. Khi nãi ®Õn th ¬ng lîng tù ®éng, ngêi ta quan t©m ®Õn hai khÝa c¹nh ([5],[6]): thø nhÊt lµ giao thøc th ¬ng lîng ®îc sö dông (t¬ng tù nh luËt th ¬ng lîng, ...