Thuyết âm dương ngũ hành và tranh dân gian Việt Nam: Phần 2

Ebook Thuyết âm dương ngũ hành và tranh dân gian Việt Nam: Phần 2 gồm có những nội dung chính sau: Nhân sinh quan Lạc Việt & tính nhân bản trong tranh dân gian Việt Nam, tranh dân gian Việt Nam với lịch sử & huyền thoại, thời điểm ra đời của tranh dân gian Việt Nam. Mời bạn đọc cùng tham khảo để biết thêm chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thuyết âm dương ngũ hành và tranh dân gian Việt Nam: Phần 2PHAÀN II NHAÂN SINH QUAN Laïc Vieät &TÍNH NHAÂN BAÛN TRONG TRANH DAÂN GIAN Vieät Nam 77 CHAÊN TRAÂUTranh daân gian Ñoâng Hoà 78 Chaên traâu N hìn vaøo böùc tranh naøy cuûa neàn vaên minh Laïc Vieät, ngöôøi xem seõ caûm nhaän ñöôïc moät söï khoaùng ñaït,thanh thoaùt cuûa taâm hoàn. Haøng chöõ treân tranh vieát:”Dieäp caùihaø thanh thanh”, coù theå hieåu laø: Moät chieác laù sen che trôøixanh. Nhöng trong daân gian coøn löu truyeàn moät töïa khaùc choböùc tranh naøy laø: ‘Thieân thanh loäng suy ñòch”, coù theå hieåu laø:“trôøi xanh trong tieáng saùo”. Böùc tranh mieâu taû hình aûnh moätchuù beù ngoài ñeø leân nhöõng boâng sen treân löng traâu, ñang saysöa thaû hoàn theo tieáng saùo. Con traâu (khoâng heà coù söï raøngbuoäc cuûa daây vaøm) ngoùc ñaàu leân nhö muoán ñoàng caûm vôùi conngöôøi. Treân ñaàu chuù beù laø moät chieác laù sen ñöôïc cöôøng ñieäulôùn hôn bình thöôøng (so vôùi töông quan tyû leä thöïc) nhöng vaãnraát haøi hoøa caân ñoái. Trong böùc tranh naøy, chuùng ta cuõng coùtheå tìm thaáy nhöõng yù töôûng trí tueä vaø nhaân baûn. Söï an bìnhcuûa cuoäc soáng toaùt ra töø hình töôïng cuûa böùc tranh, chính laøtính nhaân baûn cuûa böùc tranh naøy. Baïn ñoïc coù theå tìm thaáytrong böùc tranh naøy moät noäi dung mang tính minh trieát cuûaPhaät giaùo: tính phaù chaáp (ngoài ñeø leân boâng sen), söï cheáâ ngöïbaûn ngaõ (cöôõi traâu) vaø söï hoaø nhaäp chaân tính cuûa con ngöôøivôùi thieân nhieân. Nhöng töø moät goùc ñoä khaùc, ngöôøi vieát choraèng böùc tranh “Chaên traâu” khoâng xuaát phaùt töø yù töôûng Phaätgiaùo, maø mang moät giaù trò minh trieát töø neàn vaên minh LaïcVieät. Hình töôïng chieác laù sen che treân ñaàu chuù beù gioáng hìnhtöôïng cuûa caây neâu: bieåu töôïng cuûa Thaùi cöïc. Ñoù laø söï vöôn leândaãn tôùi hoaø nhaäp hoaøn toaøn vôùi thieân nhieân; töùc laø ñaït tôùibaûn theå cuûa Taïo hoaù. Lôøi chuù thích löu truyeàn trong daân giancuûa böùc tranh minh hoaï cho yù töôûng naøy: “Thieân thanh loängsuy ñòch”; töùc laø “Trôøi xanh trong tieáng saùo”. Khi taâm hoàn conngöôøi thanh thaûn, voâ tö nhö treû nhoû buoâng trong tieáng saùothì bao truøm caû trôøi xanh, hoøa nhaäp trong vuõ truï. Hình töôïngthoaùt tuïc cuûa böùc tranh naøy gaàn guõi vôùi nhaân sinh quan Ñaïogiaùo. Nhöng phaûi chaêng tính minh trieát Phaät hoïc coù söï gaànguõi vôùi tính minh trieát trong xaõ hoäi Laïc Vieät coå, neân coù theå coùsöï giaûi thích rieâng cho cuøng moät hình töôïng ngheä thuaät? 79NHAÁT TÖÔÏNG PHÖÔÙC LOÄC ÑIEÀN Tranh daân gian Ñoâng Hoà 80 NHAÁT TÖÔÏNG PHÖÔÙC LOÄC ÑIEÀN B öùc tranh naøy coù hình töôïng töôïng töï nhö böùc “Chaên Traâu” nhöng laïi mang moät noäi dung khaùc haún. Tínhnhaân baûn cuûa böùc tranh naøy laø söï theå hieän tröïc tieáp öôùc mô veàsöï phuù tuùc cuûa con ngöôøi. Nhöng tính minh trieát trong böùctranh naøy laïi laø söï boå sung cho böùc tranh “Chaên traâu”. Chieácnoùn voán ñoäi treân ñaàu chuù beù muïc ñoàng laïi bay boång leân caonhö söï vöôn leân cuûa trí tueä. Haøng chöõ treân tranh “Nhaát töôïngphöôùc loäc ñieàn”, khoâng theå hieåu theo nghóa laø “Moät con traâulaøm neân söï phuù tuùc nôi ñoàng ruoäng”. Bôûi vì chöõ “töôïng” khoù coùtheå dòch laø con traâu. Hieåu theo moät caùch khaùc thì böùc tranhnaøy laø “Moät hình töôïng cho nieàm haïnh phuùc ôû traàn gian”.Chính hình töôïng chieác noùn bay boång treân khoâng gian laø söïtheå hieän noäi dung maø böùc tranh naøy muoán noùi tôùi: Moät trongnhöõng haïnh phuùc cuûa traàn gian chính laø söï cheá ngöï ñöôïc baûnngaõ vaø vöôn tôùi ñænh cao cuûa trí tueä. 81 LYÙ NGÖ VOÏNG NGUYEÄTTranh daân gian haøng Troáng 82 LYÙ NGÖ VOÏNG NGUYEÄT C où theå noùi ñaây laø moät trong nhöõng böùc tranh ñeïp trong soá nhöõng böùc tranh ñeïp nhaát cuûa ngheä thuaättranh daân gian Vieät Nam. Veû ñeïp toaùt leân ngay töø hình töôïngñoäc ñaùo vôùi moät boá cuïc raát aán töôïng, nhöng haøi hoøa vaø caânñoái. Nhöng chính bieåu töôïng cuûa böùc tranh ñaõ laøm neân söï vidieäu, saâu laéng vaø laø söï minh trieát trong böùc tranh naøy. Caùcheùp laø loaøi caù nöôùc ngoït raát phoå bieán, theo truyeàn thuyeát noùñöôïc löïa choïn laøm bieåu töôïng cho yù thöùc vöôn leân trong cuoäcsoáng: loaøi caù öùng cöû cho ñaúng caáp cao nhaát trong vuõ truï laøRoàng. Hình töôïng caù cheùp trong tranh keát hôïp vôùi moät hìnhtöôïng qui öôùc laøm neân tính minh trieát cuûa böùc tranh. Ñoùchính laø maët traêng vaø boùng traêng soi ñaùy nöôùc. Treân thöïc teá,khoâng coù boùng traêng soi ñaùy nöôùc, maø chæ coù boùng traêng soimaët nöôùc. Boùng traêng soi ñaùy nöôùc trong böùc tranh naøy laømoät hình töôïng qui öô ...