Tiêm insulin gây tăng cân

Insulin là thuốc điều trị cho các bệnh nhân (BN) đái tháo đường (ĐTĐ) týp 1 và một số BN ĐTĐ týp 2. Nó là thuốc có tác dụng hạ đường máu mạnh nhất nên được coi là cứu tinh cho nhiều BN khi không đáp ứng với chế độ ăn hoặc các thuốc uống, và khi BN có các biến chứng tim mạch, gan thận nặng... Ở hầu hết các BN, sau một thời gian điều trị insulin sẽ có tăng cân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiêm insulin gây tăng cân Tiêm insulin gây tăng cân Bệnh nhân tiêm insulin phải theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc. Insulin là thuốc điều trị cho các bệnh nhân (BN) đái tháođường (ĐTĐ) týp 1 và một số BN ĐTĐ týp 2. Nó là thuốc có tác dụng hạđường máu mạnh nhất nên được coi là cứu tinh cho nhiều BN khi không đápứng với chế độ ăn hoặc các thuốc uống, và khi BN có các biến chứng timmạch, gan thận nặng... Ở hầu hết các BN, sau một thời gian điều trị insulin sẽcó tăng cân. Với một số người đây là tin tốt lành nhưng với không ít người đólại là tác dụng không hề mong muốn chút nào, tuy nhiên vì lợi ích của insulinlà rất lớn nên họ vẫn phải chấp nhận. Để giảm thiểu tác dụng phụ này, mọingười bệnh ĐTĐ cần hiểu biết về cơ chế tác dụng của thuốc, trên cơ sở đó ápdụng các biện pháp để hạn chế hoặc tránh bị tăng cân không theo ý muốn. Thuốc insulin có tác dụng như thế nào? Insulin là một nội tiết tố do tụy tiết ra, có tác dụng giúp cơ thể sử dụng vàcất giữ được glucose là nguồn năng lượng chính cho mọi hoạt động của các mô vàtế bào. Cụ thể là insulin cho phép glucose đi vào trong tế bào, làm giảm lượngđường trong máu. Nhưng với BN ĐTĐ thì quá trình này bị cản trở, glucose khôngđi vào được hoặc vào trong tế bào rất ít, dẫn đến glucose bị tích lũy và tăng lêntrong máu. Thận có thể bù trừ bằng cách tăng thải glucose ra nước tiểu nhưngcũng không thể hạ được đường máu về mức bình thường. Ở những BN ĐTĐ, insulin được tiêm vào có tác dụng cải thiện khả năng sửdụng và cất giữ glucose của cơ thể nhờ đó làm giảm được đường máu. Hiện nayinsulin chỉ có dưới dạng tiêm, còn các dạng viên uống hoặc khí dung thì đangđược nghiên cứu và chưa có trên thị trường. Có 2 loại insulin chính là insulinnguồn gốc động vật (bò, lợn) thường đóng lọ 10ml có 400 đơn vị (U40) và insulinnguồn gốc người (tổng hợp theo kỹ thuật tái tổ hợp) đóng lọ 10ml có 1.000 đơn vị(U100). Thông thường insulin được tiêm bằng bơm tiêm 1/3 hoặc 1/2 hoặc 1ml.Ngày nay có loại bút tiêm insulin rất thuận tiện cho người bệnh. Có mối liên quan gì giữa insulin với tăng cân? Tăng cân là tác dụng phụ thường gặp nhất của điều trị insulin. Nếu tiêminsulin liều càng cao thì glucose đi vào tế bào càng nhiều đồng nghĩa với glucosemất ra nước tiểu càng ít. Lượng glucose mà tế bào không sử dụng hết sẽ được tíchlũy dưới dạng mỡ. Vì thế nếu người bệnh vẫn tiếp tục ăn như trước thì họ sẽ nhanhchóng tăng cân ngay sau một vài ngày tiêm insulin. Một cách lý giải khác là nếu như trước khi bắt đầu tiêm insulin, bạn ăn rấtnhiều so với mức mà cơ thể cần nhưng không bị tăng cân do cơ thể không sử dụngđược các thức ăn một cách hợp lý và bạn bị mất nhiều năng lượng qua nước tiểudưới dạng đường niệu. Nhưng sau khi tiêm insulin, cơ thể sẽ sử dụng thức ăn dễdàng hơn, lấy được nhiều năng lượng hơn do đó có thể bạn ăn ít hơn nhưng vẫn bịtăng cân. Cần lưu ý là tăng cân nhiều sẽ khiến tình trạng insulin ở các BN ĐTĐ týp 2nặng lên, điều đó có nghĩa là bạn sẽ cần nhiều insulin hơn nữa mới có thể đưađược glucose vào trong tế bào. Liệu có cách nào tránh tăng cân nhiều khi điều trị insulin không? Tăng cân là tác dụng phụ khó tránh khỏi và trong một số trường hợp lại làtốt nhưng phải nằm trong tầm kiểm soát. Lựa chọn các thức ăn có lợi và tăngcường hoặc duy trì chế độ tập luyện sẽ giúp bạn ngăn ngừa được sự tăng cânkhông mong muốn: Hãy tính toán số lượng calo ăn vào hàng ngày: Ăn ít hơn để tránh bị dưthừa năng lượng. Điều này không phải quá khó, ví dụ nên ăn nhiều rau, hoa quả vàngũ cốc. Mỗi bữa ăn nên giảm bớt lượng thức ăn, bỏ các bữa phụ, hạn chế các loạinước uống giàu năng lượng. Nếu cần thì nên tham vấn ý kiến chuyên gia dinhdưỡng để có kế hoạch chi tiết. Không được bỏ bữa sáng. Bỏ một bữa ăn có thể cắt giảm một vài trăm calonhưng tác hại thì lại không nhỏ. Vì bỏ bữa sẽ làm giảm tốc độ chuyển hóa trong cơthể và càng thúc đẩy tăng cân nhiều hơn. Thay vào đó nên chia đều lượng calo racác bữa ăn trong cả ngày để giữ vững tốc độ chuyển hóa. Phải vận động: Vận động sẽ khiến cơ thể tiêu hao nhiều năng lượng hơn,glucose từ máu vào trong tế bào nhiều hơn. Vì thế vận động càng mạnh thì đườngmáu càng giảm. Hãy đặt kế hoạch tập luyện ít nhất 30 phút mỗi ngày. Nên nhớrằng bất kỳ vận động nào cũng đều có ích, ngay cả những vận động rất đơn giảnnhư đi bộ, leo cầu thang, quét dọn nhà cửa, tưới cây... Đồng thời phải hạn chế ngồiquá nhiều, không xem ti vi quá lâu, cắt ngắn giấc ngủ trưa... Hãy hỏi bác sĩ về các loại thuốc chữa bệnh ĐTĐ khác. Có những loại thuốcnhư metformin (glucophage), exenatide (byetta) và pramlintide (symlin) có khảnăng làm giảm cân và hơn nữa là cho phép giảm liều insulin. Ngược lại các loạithuốc ĐTĐ nhóm sulfonylurea (diamicron, amaryl...) và đặc biệt làthiazolidinediones (rosiglitazone và pioglitazone...) lại gây tăng cân ...