TIỂU LUẬN: QUAN NIỆM DUY VẬT VỀ LỊCH SỬ CỦA C.MÁC VÀ CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Tham khảo luận văn - đề án tiểu luận: quan niệm duy vật về lịch sử của c.mác và công cuộc đổi mới ở việt nam hiện nay, luận văn - báo cáo, báo cáo khoa học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TIỂU LUẬN: QUAN NIỆM DUY VẬT VỀ LỊCH SỬ CỦA C.MÁC VÀ CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM HIỆN NAY TIỂU LUẬN: QUAN NIỆM DUY VẬT VỀ LỊCH SỬCỦA C.MÁC VÀ CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM HIỆN NAYTrên cơ sở làm rõ những nội dung căn bản trong quan niệm duy vật về lịch sử củaC.Mác với tư cách học thuyết về con đường lịch sử – tự nhiên trong tiến trình pháttriển của xã hội loài người, trong bài viết này, tác giả đã chỉ ra và luận giải giá trịgợi mở của quan niệm này đối với con đường phát triển bỏ qua chế độ tư bản chủnghĩa và công cuộc đổi mới ở Việt Nam hiện nay; đồng thời đề xuất một số quanđiểm định hướng cho quá trình tiếp tục đổi mới tư duy qua thực tiễn đổi mới đấtnước những năm vừa qua.Đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa - đó là con đường quá độ lênchủ nghĩa xã hội mà chúng ta đã lựa chọn. Sự lựa chọn này không phải là ngẫunhiên, mà được xây dựng trên cơ sở di sản lý luận của các nhà sáng lập chủ nghĩaMác - Lênin và dựa trên tính chất đặc thù của xã hội Việt Nam. Tuy nhiên, khi vậndụng một cách không giáo điều, máy móc, di sản lý luận của các nhà sáng lập chủnghĩa Mác - Lênin, Đảng ta đã có những đổi mới căn bản trong quan niệm về quátrình đi lên chủ nghĩa xã hội của đất nước. Để thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mớivà con đường đã lựa chọn, một mặt, chúng ta cần phải bám sát thực tiễn thế giới vàđất nước; mặt khác, phải hiểu cặn kẽ và vận dụng sáng tạo những di sản lý luận củachủ nghĩa Mác - Lênin, đặc biệt là quan niệm duy vật về lịch sửcủa C.Mác.1. Quan niệm duy vật về lịch sử của C.Mác và con đường lịch sử - tự nhiêntrong sự phát triển của xã hội loài ngườiTrước khi chủ nghĩa Mác ra đời đã có nhiều cách lý giải khác nhau về sự phát triểncủa xã hội loài người. Song, những quan niệm này, về thực chất, đều đứng trên lậptrường duy tâm trong việc xem xét xã hội, nên không thể phát hiện ra các quy luậtkhách quan trong sự phát triển của xã hội loài người. Chỉ đến khi chủ nghĩa Mác rađời, mà một trong những cống hiến vĩ đại của C.Mác là quan niệm duy vật về lịchsử, mới đem lại một công cụ khoa học để nghiên cứu về các hiện tượng xã hội nóichung, về con đường phát triển của xã hội loài người nói riêng. Đánh giá về vị trí, vaitrò của phát minh này, Ph.Ăngghen đã viết: “Hai phát hiện vĩ đại ấy - quan niệm duyvật lịch sử và việc bóc trần bí mật của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa nhờ giá trị thặngdư - là công lao của Mác. Nhờ hai phát hiện ấy, chủ nghĩa xã hội đã trở thành mộtkhoa học và giờ đây vấn đề trước hết là phải tiếp tục nghiên cứu nó trong mọi chi tiếtvà mọi mối liên hệ tương hỗ của nó”(1).Việc C.Mác phát minh ra quan niệm duy vật về lịch sử, hay nói chính xác hơn, việcC.Mác áp dụng triệt để chủ nghĩa duy vật biện chứng vào việc xem xét các hiệntượng xã hội, theo V.I.Lênin, đã khắc phục được những khuyết điểm căn bản của cáclý luận lịch sử trước kia. Một là, những lý luận này cùng lắm thì cũng chỉ xem xétnhững động cơ tư tưởng trong hoạt động lịch sử của con người, mà không nghiêncứu căn nguyên của những động cơ đó, không phát hiện ra tính quy luật khách quantrong sự phát triển hệ thống các quan hệ xã hội và không nhận thấy trình độ pháttriển của sản xuất vật chất là nguồn gốc của các quan hệ ấy. Hai là, những lý luậntrước kia đã không nói đến chính ngay hành động của quần chúng nhân dân. Quanniệm duy vật về lịch sử của C.Mác đã giúp chúng ta “nghiên cứu một cách chính xácnhư khoa lịch sử tự nhiên” những điều kiện xã hội của đời sống quần chúng và sựbiến đổi của những điều kiện ấy… Nó mở đường cho việc nghiên cứu rộng rãi vàtoàn diện quá trình phát sinh, phát triển và suy tàn của các hình thái kinh tế - xã hội.Như vậy, không chỉ khắc phục những hạn chế của các lý luận trước kia, quan niệmduy vật về lịch sử của C.Mác còn trở thành một khoa học có hiệu quả nhất trong việcxem xét các hiện tượng xã hội(2). Đúng như V.I.Lênin đã nhận xét, “Hiện nay - từkhi bộ “Tư bản” ra đời - quan niệm duy vật lịch sử không còn là một giả thuyết nữa,mà là một nguyên lý đã được chứng minh một cách khoa học; và chừng nào chúng tachưa tìm ra được một cách nào khác để giải thích một cách khoa học sự vận hành vàsự phát triển của một hình thái xã hội nào đó… thì chừng đó quan niệm duy vật lịchsử vẫn cứ là đồng nghĩa với khoa học xã hội. Chủ nghĩa duy vật không phải “chủ yếulà một quan niệm khoa học về lịch sử”…, mà là một quan niệm khoa học duy nhất vềlịch sử”(3).Từ những ý kiến của các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác - Lênin, chúng ta có thể khẳngđịnh rằng, cho đến nay, quan niệm duy vật về lịch sử của C.Mác vẫn là một quanniệm duy nhất khoa học về các quá trình xã hội và chính quan điểm này đã tạo ramột cuộc cách mạng trong khoa học nghiên cứu về xã hội loài người. Cũng từ đây,mọi hiện tượng xã hội cũng như bản thân sự phát triển của xã hội loài người đượcnghiên cứu trên một cơ sở lý luận khoa học - quan niệm duy vật về lịch sử củaC.Mác.Vậy, thực chất của quan niệm duy vật về lịch sử là gì? Về điều này, c ...