Tiểu luận: VĂN KIỆN NHÂN QUYỀN ASEAN

Tháng 11 năm 2007, Hiến chương ASEAN đã được thông qua tại Hội nghị Thượng đỉnh các nước ASEAN lần thứ 13. Hiến chương này không phải là một Hiến chương nhân quyền, do đó, vấn đề nhân quyền chỉ được nhắc tới trong một phạm vi có hạn. Tuy nhiên, sự xuất hiện của vấn đề này trong một văn kiện có tính chất tối cao như một bản Hiến pháp của khu vực đã cho thấy sự quan tâm của các quốc gia thành viên và tầm quan trọng của nhân quyền với khu vực này. Đồng thời,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiểu luận: VĂN KIỆN NHÂN QUYỀN ASEAN Tiểu luận VĂN KIỆN NHÂN QUYỀN ASEAN TÍNH CẦN THIẾT CỦA VĂN KIỆN NHÂN QUYỀN ASEAN 1.Lời mở đầu Tháng 11 năm 2007, Hiến chương ASEAN đã được thông qua tại Hội nghị Thượng đỉnh các nước ASEAN lần thứ 13. Hiến chương này không phải là một Hiến chương nhân quyền, do đó, vấn đề nhân quyền chỉ được nhắc tới trong một phạm vi có hạn. Tuy nhiên, sự xuất hiện của vấn đề này trong một văn kiện có tính chất tối cao như một bản Hiến pháp của khu vực đã cho thấy sự quan tâm của các quốc gia thành viên và tầm quan trọng của nhân quyền với khu vực này. Đồng thời, Hiến chương đánh dấu sự ra đời của Uỷ ban nhân quyền ASEAN. Tuy nhiên, cơ cấu tổ chức, nguyên tắc hoạt động, chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của Uỷ ban này vẫn còn đang trong quá trình xây dựng. Với Điều khoản tham chiếu vừa được các Ngoại trưởng các quốc gia thành viên thông qua ngày 20/7/2009, chúng ta có thể thấy rằng, ASEAN đang thúc đẩy hơn bao giờ hết sự hoàn chỉnh của một Uỷ ban nhân quyền thực sự cho khu vực. Tuy nhiên, nó cũng vấp phải không ít các chỉ trích. Theo quan điểm của các nước phương Tây, Uỷ ban này không có thực quyền và chỉ mang tính chất “trang trí” bởi “Điều khoản tham chiếu của Ủy hội Nhân quyền Asean không cho phép các chuyến thăm tìm hiểu thực tế tại quốc gia có tiếng vi phạm nhân quyền. Cơ quan này không được phép nhận thư khiếu nại, mở điều tra, hay thực hiện các báo cáo mang tính duyệt xét về tình hình nhân quyền tại quốc gia thành viên”1. Hơn thế nữa, ASEAN hoạt động dựa trên nguyên tắc đồng thuận, trong khi nhân quyền là một vấn đề hết sức nhạy cảm, liệu rằng các quốc gia có đồng tình với việc trao cho cơ quan này quyền lực 1 Website BBC Vietnam, http://www.bbc.co.uk/vietnamese/world/2009/07/090720_asean_humanrights.shtml thực sự để bảo vệ nhân quyền, để tại đó, nạn nhân của các hành vi vi phạm nhân quyền có thể được kêu cứu và được xét xử, chứ không chỉ là một cơ quan tuyên truyền cho quyền con người và tổ chức các buổi hội thảo. Tuy nhiên, việc cơ chế Nhân quyền đầu tiên xuất hiện ở Châu Á – Thái Bình Dương, được nhiều tổ chức phi chính phủ xem là một bước tiến tích cực. Ông David Mathieson thuộc Human Rights Watch cho rằng: ‘‘Đây là bước khởi đầu và một bước đầu còn nhiều thiếu sót’’. Theo Debbie Stothard, thuộc Alternative ASEAN Network, cơ chế này phản ảnh sự đồng thuận thấp nhất trong khối ASEAN về Nhân quyền và đáp ứng yêu cầu các chế độ khắc nghiệt nhất như Miến Điện2.  Trước những ý kiến như vậy, liệu Hiến chương ASEAN đã là đủ cho một nhân quyền thực chất tại khu vực này. Có thể thấy rằng, Hiến chương này chưa được coi là một văn kiện nhân quyền, đồng thời, chức năng và nhiệm vụ của Uỷ ban nhân quyền này vẫn còn chưa hoàn thiện và chưa giành được một quyền lực thực sự để có thể bảo đảm không đưa vấn đề nhân quyền đi quá xa và có thể trở thành cái cớ để phá bỏ nguyên tắc không can thiệp nội bộ nhưng vẫn có thể bảo vệ được những quyền lợi của con người. Hiến chương này có thể được xây dựng dựa trên những điều khoản của Uỷ ban nhân quyền Châu Âu với những sự tích cực của nó, nhưng hoàn toàn không thể là sự sao chép. Bởi xét trên khía cạnh cơ sở kinh tế - chính trị và văn hoá, khu vực của chúng ta có những điểm khác biệt rõ ràng và không thể áp đặt.. Xét trên bình diện quốc tế, có được một văn kiện nhân quyền thực chất và một Uỷ ban nhân quyền có hiệu quả, các vấn đề nhân quyền khu vực sẽ được giải quyết trong nội bộ khu vực với hiệu quả cao nhất có thể và hạn chế sự can thiệp của các quốc gia bên ngoài, đặc biệt là các đối tượng có ý định gây chia rẽ nội bộ khối nói chung và bản thân các nước thành viên nói riêng. 2 Website BBC Vietnam, http://www.bbc.co.uk/vietnamese/world/2009/07/090720_asean_humanrights. 2. Thực trạng khu vực Đông Nam Á: Đông Nam Á là một khu vực mà các quốc gia hầu hết là các quốc gia đang phát triển và kém phát triển của thế giới. Khu vực này trong những năm 70 của thế kỷ XX đã phải chứng kiến một trong những chế độ dã man nhất trong lịch sử nhân loại_ Polpot và hiện nay vẫn phải đối mặt với một vấn đề nhân quyền tại Mianma. Chính quyền quân sự ở Miến Điện đã áp dụng bạo lực để trấn áp sư sãi, bắt giam văn nghệ sĩ và cương quyết đẩy mạnh chiến dịch ‘bịt mồm’ và loại bỏ bà San Suu Kyi, một người anh hùng chủ trương dân chủ được người dân Miến Điện yêu quý. Một số chính phủ trong khối ASEAN công khai chỉ trích tình trạng thiếu tiến bộ của Miến Điện trong lãnh vực nhân quyền và cải cách dân chủ. Chính phủ quân nhân nước này đang giam giữ trên 2,000 tù nhân chính trị. Còn chính quyền Campuchia thì đưa những nhân vật đối lập ra tòa hoặc cho phép người thuộc các đội dân phòng hăm dọa người bất đồng chính kiến. Tại Việt Nam, việc theo đạo Thiên Chúa có thể khiến giáo dân bị đặt ra ngoài vòng pháp luật. Thậm chí ngay cả Singapore, quốc gia tiên tiến và giàu có cũng kỳ thị người đồng tính luyến ái, cả nam lẫn nữ. Vấn đề di dân và ngược đãi di dân trong khu vực cũng được công luận chú ý rất nhiều. Đã có nhiều lời cáo buộc cho rằng Thái Lan ngược đãi với người tị nạn Miến Điện – những người Hồi giáo thiểu số Rohingya. Ngoài ra Hoa Kỳ đang chú ý tới Malaysia vì cách nước này đối xử với công nhân cũng như với di dân”. Có thể nói khu vực Asean còn thiếu tôn trọng nhân quyền, trách nhiệm bảo vệ nhân quyền chưa cao. Bối cảnh đó cũng thúc đẩy cộng đồng Đông Nam Á cho ra đời khung pháp lý chuẩn mực về quyền con người. Ngoài ra, khu vực này cũng có động lực để cải thiện tình hình nhân quyền: Giám sát và báo cáo không thể buộc các quốc gia thay đổi thực tiễn nhân quyền của mình. Tuy nhiên còn có những động lực khác đối với những nước muốn cải thiện hoặc bảo vệ thành tích nhân quyền . Trong quá trình chuẩn bị báo cáo, họ có thể phát hiện ra những lĩnh vực cần phải được cải thiện. Điều này có thể là một nhắc nhở đối với những quan chức ...