Tìm hiểu bảo hiểm xã hội và các chính sách phát triển bảo hiểm xã hội ở Việt Nam

Bài viết trình bày cơ sở lý luận về BHXH; Đối tượng được hưởng BHXH; Chính sách phát triển Việt Nam; Vai trò, vị trí các cấp trong phát triển hệ thống dịch vụ BHXH; Phát triển cơ cấu tổ chức thực hiện chính sách BHXH.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu bảo hiểm xã hội và các chính sách phát triển bảo hiểm xã hội ở Việt Nam TÌM HIỂU BẢO HIỂM XÃ HỘI VÀ CÁC CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở VIỆT NAM Nguyễn Thị Thu Ngân, Trần Quỳnh Nhƣ, Nguyễn Tú Anh Khoa Kế toán  Tài chính  Ngân hàng, trường Đại học Công nghệ Tp.Hồ Chí Minh, HUTECH TÓM TẮT Con người là vốn quý nhất của mọi xã hội. Vì vậy, con người phải luôn luôn được bảo vệ. Mục tiêu tối thượng của mọi xã hội là bảo vệ quyền được sống, được lao động và được hưởng thụ lành mạnh của con người. Với mục đích là “Nhà nước của dân, do dân và vì dân”, Nhà nước ta đã đặc biệt quan tâm đến việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động. Khi nền kinh tế ngày càng phát triển thì càng có hàng loạt vấn đề mới xuất hiện trong quan hệ lao động ở các doanh nghiệp, do đó Luật BHXH là một trong những chính sách rất quan trọng được Nhà nước ta chú trọng và ban hành từ rất sớm nhằm bảo vệ tối đa quyền lợi của người lao động, góp phần cải thiện đời sống người lao động nhằm theo kịp với xu hướng phát triển của xã hội. Nhận thức được tầm quan trọng của việc tham gia BHXH, nhóm em đã chọn đề tài “Tìm hiểu bảo hiểm xã hội và các chính sách phát triển bảo hiểm xã hội ở Việt Nam” để thực hiện. Từ khóa: Bảo hiểm xã hội, chính sách, luật BHXH. 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BHXH 1.1 Khái niệm BHXH là sự chia sẻ rủi ro và các nguồn quỹ nhằm bảo vệ người lao động khi họ gặp phải những biến cố làm giảm hoặc mất khả năng lao động, mất việc làm … Để có các nguồn quỹ nhà nước cần khuyến khích người lao động đóng góp quỹ BHXH và sử dụng quỹ đó góp phần ổn định cuộc sống cho chính người lao động và gia đình của họ. Hiện nay ở Việt Nam áp dụng 2 hình thức BHXH là BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện Quy định tại điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006): “Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội mà người lao động và người sử dụng lao động bắt buộc phải tham gia”. Quy định tại điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006): “Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội mà người lao động tự nguyện tham gia, được lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình để hưởng bảo hiểm xã hội”. 1.2 Đối tƣợng đƣợc hƣởng BHXH Đối tượng tham gia BHXH bắt buộc: Người làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn, HĐLĐ xác định thời hạn, HĐLĐ theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả HĐLĐ được ký kết giữa đơn vị với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động; cán bộ, công chức, viên chức; công nhân quốc phòng, công nhân công an, người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu; người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương; người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn tham gia BHXH bắt buộc vào quỹ hưu trí và tử tuất; người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; người hưởng chế độ vợ chồng tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài; người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam. 460 Đối tượng tham gia BHXH tự nguyện: Là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên; người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn dưới 03 tháng trước ngày 01/01/2018 và dưới 01 tháng từ ngày 01/01/2018 trở đi; người hoạt động không chuyên trách ở thôn, ấp, bản, sóc, làng, tổ dân phố, khu, khu phố; người lao động giúp việc gia đình; gười tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không hưởng tiền lương; xã viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; người lao động tự do; người lao động đã đủ điều kiện về tuổi đời nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu; người tham gia khác. 1.3 Các trợ cấp BHXH BHXH Việt Nam đã phân loại các chế độ trợ cấp BHXH vào hai hình thái là BHXH bắt buốc và BHXH tự nguyện nên các đối tượng tham gia BHXH sẽ được hưởng các loại chế độ khác nhau khi tham gia hai loại hình thái khác nhau Chế độ trợ cấp BHXH bắt buộc, bao gồm: Ốm đau; thai sản; tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; hưu trí và tử tuất. Chế độ trợ cấp BHXH tự nguyện, bao gồm: Hưu trí và tử tuất. 1.4 Cách trích lập quỹ BHXH BHXH bắt buộc kể từ ngày 1/1/2015 theo Luật làm việc số 38/2013/QH13 và Công văn số 4064/BHXH- THU quy định: Tỷ lệ đóng BHXH bắt buộc: Các khoản trích theo Doanh nghiệp Người lao động Cộng lương đóng đóng (%) BHXH 18% 8% 26% Nguồn: dantri.com.vn Mức tiền lương, tiền công đóng BHXH bắt buộc là tiền lương tháng được ghi trong hợp đồng lao động và không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng. Đơn vị được giữ lại 2% quỹ tiền lương, tiền công đóng BHXH bắt buộc của những người lao động tham gia BHXH bắt buộc để chi trả kịp thời chế độ ốm đau, thai sản cho người lao động. (Hằng quý hoặc hằng tháng phải quyết toán với cơ quan BHXH). Mức tiền lương tháng thấp nhất để tính mức đóng BHXH là mức lương tối thiểu vùng và mức tối đa để tính mức đóng BHXH là 20 lần mức lương cơ sở. Mức lương cơ sở: Hiện tại là 1.150.000 đồng/tháng. Nhưng từ ngày 1/5/2016 là: 1.210.000 => Như vậy tối đa là: 24.200.000 (Theo Nghị quyết 99/2015/QH13 ngày 11/11/2015 của Quốc hội, có hiệu lực từ ngày 01/05/2016). Trường hợp: Người lao động có từ 02 HĐLĐ trở lên với nhiều đơn vị khác nhau thì đóng BHXH theo HĐLĐ giao kết đầu tiên. BHXH tự nguyện : Theo quy định tại Khoản 1, Khoản 2 Điều 100 Luật BHXH số 71/2006/QH11 thì: Mức đóng hằng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn. 2. CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỄN VIỆT NAM 2.1 Vai trò, vị trí các cấp trong phát triển hệ thống dịch vụ BHXH Trong giai đoạn ...