Tìm hiểu các dấu ấn văn hóa Pháp trong các công trình kiến trúc ở An Giang cuối thế kỷ XIX - Nửa đầu thế kỷ XX: Phần 2

Nối tiếp nội dung phần 1, phần 2 cuốn sách "Dấu ấn văn hóa Pháp trong các công trình kiến trúc ở An Giang cuối thế kỷ XIX - Nửa đầu thế kỷ XX" trình bày Những dấu ấn kiến trúc Pháp ở An Giang cuối thế kỷ XIX - nửa đầu thế kỷ XX; những dấu ấn văn hóa Pháp trong kiến trúc ở An Giang cuối thế kỷ XIX - nửa đầu thế kỷ XX.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu các dấu ấn văn hóa Pháp trong các công trình kiến trúc ở An Giang cuối thế kỷ XIX - Nửa đầu thế kỷ XX: Phần 2 Chương II NHỮNG DẤU ẤN KIẾN TRÚC PHÁP Ở AN GIANG CUỐI THẾ KỶ XIX - NỬA ĐẦU THẾ KỶ XX Trước khi người Pháp đặt chân đến, Việt Nam vẫn là xãhội phong kiến, cấu trúc đô thị điển hình là thành phố nôngnghiệp truyền thống Đông Nam Á với “sự hòa trộn giữa làngxã trong không gian đô thị, tính gắn kết cộng đồng trong đờisống sinh hoạt và hoạt động kinh tế nông nghiệp - tiểu thủcông nghiệp”1. Năm 1858, thực dân Pháp nổ súng vào cửabiển Đà Nẵng, gặp sự kháng cự quyết liệt của quân dân ởđây, họ kéo vào chiếm thành Gia Định rồi Nam Kỳ lục tỉnh.Sau khi chiếm thành Hà Nội, thực dân Pháp đã đặt áchthống trị lên toàn Đông Dương. Người Pháp bắt đầu sự caitrị của mình không chỉ bằng sức mạnh chính trị, quân sự,kinh tế mà còn thể hiện qua nền văn hóa của mình. Sau đâylà một số phong cách kiến trúc tiêu biểu mà trong quá trìnhxâm lược Việt Nam người Pháp đã mang theo. I. MỘT SỐ PHONG CÁCH KIẾN TRÚC TIÊU BIỂU CỦA PHÁP 1. Kiến trúc Romance Kiến trúc Romance ra đời và phát triển chủ yếu ở cácvùng Trung và Tây Âu (Pháp, Anh, Italia, Bỉ, Hà Lan, 1. Trần Quốc Bảo - Nguyễn Văn Đỉnh (Đồng chủ biên) - NguyễnThanh Mai - Hồ Nam: Kiến trúc và quy hoạch Hà Nội thời Phápthuộc, Nxb. Xây dựng, Hà Nội, 2012, tr. 12.Chương II: NHỮNG DẤU ẤN KIẾN TRÚC PHÁP Ở AN GIANG CUỐI THẾ KỶ XIX - NỬA ĐẦU THẾ KỶ XX 57Tây Ban Nha,...) vào khoảng thế kỷ XI và thế kỷ XII, còngọi là phong cách Romance. Kiến trúc Romance trải dài trênmột bình diện rộng. Vào giai đoạn Romance tiền kỳ, máinhà được làm bằng gỗ và rất dễ cháy nên thời kỳ này khôngcòn để lại nhiều dấu ấn về sau. Loại hình kiến trúc Romancephần lớn là kiến trúc tôn giáo như nhà thờ, tu viện, ngoài racòn có nhà ở và các công trình kiến trúc có tính phòng thủcủa giai cấp phong kiến. Tuy nhiên, nó không đa dạng, hầuhết công trình không có quy mô lớn và cầu kỳ như kiến trúcLa Mã cổ đại, mặt ngoài thô ráp, ít yếu tố trang trí, kiến trúcnặng nề, sử dụng cửa đi và cửa sổ kích thước nhỏ. Về kết cấu, kiến trúc Romance có đặc điểm nổi bật làthiết kế nhiều cuốn cửa trụ, vòm nôi và vòm bán cầu. Cácmái vòm làm bằng đá. Do kỹ thuật lúc bấy giờ chưa cao nênmặt bằng kiến trúc các bộ phận thường có hình vuông, hìnhtròn hoặc hình chữ thập Latinh. Những bức tường được xâydày, các cột hình trụ với đầu cột thường có hình cái đấungược, được trang trí bằng hoa lá hoặc trang trí hình cuộnvào nhau, cũng có khi được trang trí bằng hình ảnh ngườihay thú. Đối với các nhà thờ theo kiến trúc này, về phía tâythường nổi bật lên bởi hai hay nhiều tháp cao. Những thápnày có hình trụ tròn hoặc có dáng hình học, trong khi đó, ởphía đông thân nhà thờ được cắt bằng một cánh ngang. Kiếntrúc Romance không phát triển cùng một thời điểm ở nhữngvùng khác nhau của Pháp. Cho đến giữa thế kỷ XII, tuycó những tiến bộ nhất định, nhưng kiến trúc Romance vẫnbị đánh giá là thiếu vẻ nhẹ nhàng và kết cấu chưa thuần58 DẤU ẤN VĂN HÓA PHÁP TRONG CÁC CÔNG TRÌNH KIẾN TRÚC Ở AN GIANG...thục. Tuy nhiên, khi vào Việt Nam, kiến trúc Romance thườngđược đưa vào xây dựng nhà thờ, tu viện, trường dòng,... ở nhiềuthành phố, làng xóm trên khắp cả nước. Nhà thờ Đức Bà tạiThành phố Hồ Chí Minh là một công trình theo kiến trúcRomance được cho là đẹp nhất ở Việt Nam, do kiến trúcsư Jules Bourard thiết kế năm 1880. Đến năm 1962, Nhàthờ Chánh tòa Sài Gòn được phong là “Vương cung Thánhđường” (Basilica). Đây là một danh hiệu tôn vinh đặc biệtcủa Giáo hoàng dành cho một số nhà thờ hoặc thánh địa xéttheo tính chất cổ kính, tầm quan trọng trong lịch sử và ýnghĩa tâm linh đối với Giáo hội Công giáo Roma1. Theo đánh giá của các nhà chuyên môn, kiến trúcRomance mang phong cách kiến trúc của người đương thờihơi giống và muốn tìm đến chút ít phong cách kiến trúcLa Mã cổ đại. Mặc dù còn có những hạn chế như thiết kếthi công còn đơn giản, vật liệu có khi được lấy từ nhữngcông trình hoang phế của kiến trúc La Mã,... nhưng kiến trúcRomance đã có những bước phát triển nhất định và góp phầnđáng kể vào việc hình thành kiến trúc Gothique sau đó. 2. Kiến trúc Gothique Kiến trúc Gothique có nguồn gốc từ nước Pháp với nhiềucông trình tiêu biểu của đạo Gia tô được xây dựng từ thế kỷXII đến thế kỷ XV, là một phong cách kiến trúc ra đời sauthời kỳ kiến trúc Romance và bắt đầu phát triển từ nửa sauthời Trung Cổ ở Tây Âu. Ở thời kỳ Phục hưng, người Italia 1. Tham khảo http://www.nhipsong.com.vn/content/nha-tho-duc-ba-tuyet-tac-kien-truc-do-thi-sai-gon.Chương II: NHỮNG DẤU ẤN KIẾN TRÚC PHÁP Ở AN GIANG CUỐI THẾ KỶ XIX - NỬA ĐẦU THẾ KỶ XX 59gọi gotico là Gothique. Tuy nhiên, người La Mã cho rằng,chữ Gothique xuất phát từ chữ Goth, nó mang ý nghĩa xấu,ám chỉ những kẻ “mọi rợ”, bởi lẽ họ cho rằng, kiến trúc nàylà sự đoạn tuyệt với kỹ thuật và quan niệm thẩm mỹ củaHy Lạp - La ...