Tìm hiểu hóa học quanh ta – Hóa học và đời sống (phần 1)

Vì sao nên bôi nước vôi vào vết côn trùng đốt ? Theo kinh nghiệm dân gian truyền lại thì khi bị côn trùng đốt, nếu bôi nước vôi vào vết đốt thì vết thương sẽ mất đi và không còn cảm giác ngứa rát nữa. Hiện tượng này, ngày nay hoá học đã giải thích được rõ ràng: trong nộc độc của một số côn trùng như: ong, kiến, muỗi… có chứa một lượng a xit fomic gây bỏng da và đồng thời gây rát , ngứa. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu hóa học quanh ta – Hóa học và đời sống (phần 1) Tìm hiểu hóa học quanh ta – Hóa học và đời sống (phần 1)1.Vì sao nên bôi nước vôi vào vết côn trùng đốt ?Theo kinh nghiệm dân gian truyền lại thì khi bị côn trùng đốt, nếu bôi nước vôivào vết đốt thì vết thương sẽ mất đi và không còn cảm giác ngứa rát nữa.Hiện tượng này, ngày nay hoá học đã giải thích được rõ ràng: trong nộc độc củamột số côn trùng như: ong, kiến, muỗi… có chứa một lượng a xit fomic gây bỏngda và đồng thời gây rát , ngứa. Ngoài ra, trong nọc độc ong còn có cả HCl, H3PO4,cholin… nên khi bị ong đốt, da sẽ phồng rộp l ên và rất rát. Người ta vội lấy nướcvôi trong hay dung dịch xút để bôi vào vết côn trùng đốt. Khi đó xảy ra phản ứngtrung hoà làm cho vết phồng xẹp xuống và không còn cảm giác rát ngứa.2. Axit clohidric có vai trò như thế nào đối với cơ thể ?Axit clohidric có vai trò rất quan trọng đối với quá trình trao đổi chất của cơ thể.Trong dung dịch dạ dày của người có axit clohidric với nồng độ khoảng từ 0,0001đến 0,001 mol/l (có độ pH tương ứng là 4 và 3). Ngoài việc hòa tan các muối khótan, axit clohidric còn là chất xúc tác cho các phản ứng thủy phân các chất gluxit(chất đường, bột) và chất protein (chất đạm) th ành các chất đơn giản hơn để cơ thểcó thể hấp thụ được.Lượng axit clohidric trong dịch vị dạ dày người nhỏ hơn hoặc lớn hơn mức bìnhthường đều gây bệnh cho người. Khi trong dịch vị dạ dày có nồng độ axit clohidricnhỏ hơn 0,0001 mol/l (pH > 4,5), người ta mắc bệnh khó tiêu, ngược lại nồng độlớn hơn 0,001 mol/l (pH < 3,5), người ta mắc bệnh ợ chua. Một số thuốc chữa đaudạ dày có chứa muối natri hidrocacbonat NaHCO3 (còn gọi là thuốc muối) có tácdụng trung hòa bớt axit trong dạ dày. NaHCO3 + HCl -> NaCl + CO2 + H2O3. Đối với cơ thể, muối iot có vai trò như thế nào ?Để cơ thể khỏe mạnh, con người cần phải được cung cấp đầy đủ các nguyên tố hóahọc cần thiết. Có những nguyên tố cần được cung cấp với khối lượng lớn và cónhững nguyên tố cần được cung cấp với khối lượng nhỏ ( được gọi là nguyên tố vilượng). Iot là một nguyên tố vi lượng hết sức cần thiết đối với con người. Theo cácnhà khoa học mỗi ngày cơ thể con người cần được cung cấp từ 1.10-4 đến 2.10-4gam nguyên tố iot.Cơ thể tiếp nhận được phần iot cần thiết dưới dạng hợp chất của iot có sẵn trongmuối ăn và một số loại thực phẩm. Nhưng việc thiếu hụt iot vẫn thường xảy ra.Hiện nay, tính trên toàn thế giới một phần ba dân số bị thiếu iot trong c ơ thể. ỞViệt Nam, theo điều tra mới nhất, 94% số dân thiếu hụt iot ở những mức độ khácnhau. Thiếu hụt iot trong cơ thể dẫn đến hậu quả rất tai hại. Thiếu iot làm não bịhư hại nên người thiếu iot trở nên đần độn, chậm chạp, có thể điếc, câm, liệt chi,lùn. Thiếu iot còn gây ra bệnh bướu cổ và hàng loạt rối loạn khác, đặc biệt nguyhiểm đối với bà mẹ và trẻ em.Để khắc phục tình trạng thiếu iot, người ta phải cho thêm hợp chất của iot vàothực phẩm như: muối ăn, sữa, kẹo… Việc dùng muối ăn làm phương tiện truyềntải iot vào cơ thể người được nhiều nước áp dụng. Muối iot là muối ăn có trộnthêm một lượng nhỏ hợp chất của iot ( thường là KI hoặc KIO3 ). Người ta cũngcho thêm hợp chất iot vào bột canh, nước mắm…Việc dùng muối iot thật dễ dàng, đơn giản và giúp bảo vệ sức khỏe cho mọi người.Về mùi vị, màu sắc, muối iot không khác gì muối ăn thường. Tuy nhiên, hợp chấtiot có thể bị phân hủy ở nhiệt độ cao nên phải thêm muối iot sau khi thực phẩm đãđược nấu chín.4. Làm thế nào để tạo khói màu trên sân khấu?Trong các buổi biểu diễn ca nhạc hay trong các đám cưới, người ta thường tạokhói trắng bằng cách thả các viên đá băng khô (CO2 rắn) vào các ly đựng nướcnóng. CO2 rắn thăng hoa nhanh, làm giảm nhiệt độ của vùng không khí xungquanh ly nước khiến cho hơi nước ngưng tụ tạo thành đám sương mù màu trắng.Để tạo hiệu ứng khói màu, người ta chiếu ánh sáng màu lên màn sương này.5. Vì sao UPSA C lại sủi bọt khi được cho vào nước ?Thành phần chính của viên UPSA C là vitamin C (axit ascorbic) và natrihidrocacbonat (NaHCO3).Khi ở trạng thái rắn, hai chất này không tác dụng với nhau. Nhưng khi viên UPSAC được cho vào nước, axit ascorbic và NaHCO3 tan vào dung dịch và phản ứngvới nhau, tạo ra khí CO2 dưới dạng bọt khí thoát ra từ trong lòng dung dịch, cácbọt khí này làm hoạt chất của thuốc tan vào trong nước nhanh hơn dạng viên nénthông thường.6. Tại sao chúng ta lại ngửi thấy mùi đặc biệt ở ruộng khô nẻ khi mưa xuống,nhất là các cơn mưa đầu mùa?Mùi đặc biệt được sinh ra do các vi khuẩn sống trong đất có tên gọi làStreptomycetes. Streptomycetes có rất nhiều trong đất khô và ấm. Số lượng vikhuẩn có thể lên đến hàng triệu trong mỗi nhúm đất. Vi khuẩn này thải ra các hợpchất như geosmin và 2 methyl isoborneol, là những chất rất dễ bay hơi khi gặpmưa xuống. Đó là lý do tại sao chúng ta thường ngửi thấy mùi mốc sau trận mưađầu tiên của mùa mưa trên thửa ruộng khô. Mùi này cũng có ...