Tìm hiểu nguồn gốc danh xưng Bảy núi

Bài viết Tìm hiểu nguồn gốc danh xưng Bảy núi trình bày nội dung về: Khái niệm "Bảy núi" ra đời từ khi nào; "Bảy núi" trong tâm thức cộng đồng; Bảy núi ngày nay,... Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu nguồn gốc danh xưng Bảy núiNghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 11 - 201265T×M HIÓU NGUåN GèC DANH X¦NG B¶Y NóIHuúnh lª TriÒu Phó(*)gµy nay, kh¸i niÖm ThÊt S¬n - B¶ygäi lµ trÊn VÜnh Thanh. TrÞnh Hoµi §øcngêi biÕt ®Õn, thËm chÝ ngêi d©n ®Þagåm nói Ba Thª, Tho¹i S¬n, Tµ ChiÕu, TrµNNói ë tØnh An Giang ®îc nhiÒuph¬ng còng truyÒn tai nhau r»ng: “TØnhAn Giang ta cã b¶y nói”. Nhng thùc tÕth× kh«ng ph¶i vËy, sè nói ë An Giangcao h¬n con sè b¶y rÊt nhiÒu lÇn, cô thÓ:®Õn nay ®· cã 37 ngän nói ®· cã tªn. VËysao ngêi d©n chØ cho r»ng cã b¶y nói?.§©u lµ nguån gèc cña kh¸i niÖm ThÊtS¬n - B¶y Nói nµy?Tríc tiªn, chóng ta thêng ®îcnghe kÓ b¶y nói gåm cã Nói KÐt (Anh VòkÓ tªn ë trÊn VÜnh Thanh cã 18 ngän nóiNghinh, Tîng, Ca ¢m, Nam S, Khª L¹p,Chót, Tµ BiÖt, Ba Xïi, Êt Sum, Ch¬n Sum,Nam Vi, §oµi Tèn, S©m §¨ng, §¹i Bµ §Ò,TiÓu Bµ §Ò. Thèng kª ®îc 18 nói so víitæng sè 37 nói cña ngµy nay lµ métthµnh tùu ®¸ng nÓ vµ cã vai trß kh¸ quanträng trong nghiªn cøu bÊy giê. Tuynhiªn, vÉn cha thÊy kh¸i niÖm ThÊt S¬ntrong tµi liÖu nµy.Ngãt tr¨m n¨m sau, trong “§¹i NamS¬n), Nói Dµi N¨m GiÕng (Ngò Hå S¬n),NhÊt Thèng ChÝ” ®êi Tù §øc, kÓ ®îcCÊm (Thiªn CÊm S¬n), Nói Dµi (Ngäanªn hiÓu thªm r»ng “nói míi” lµ do trícNóiT« (PhôngHoµngS¬n),NóiLong S¬n), Nói Tîng (Liªn Hoa S¬n) vµNói Níc (Thñy §µi S¬n). Nhng thùc sùb¶y ngän nói trªn chØ lµ “mét phÇn”trong kh¸i niÖm B¶y Nói. §Ó gi¶i thÝchvÒ ®iÒu nµy, chóng t«i thö t×m hiÓu quanh÷ng nguån chÝnh sö vµ truyÒn thuyÕt.1. Kh¸i niÖm “B¶y nói” ra ®êi tõ khinµo?Nh ®· nãi ë trªn, kh¸i niÖm nµy chØlµ b¶y trong sè 37 ngän nói ë An Giang,cha nãi ®Õn B¶y Nói lµ nh÷ng nói nµo,nhng tríc tiªn h·y thö t×m hiÓu xuÊtxø cña nã.Xa xa nhÊt, cã lÏ lµ “Gia §Þnh ThµnhTh«ng ChÝ” cña TrÞnh Hoµi §øc viÕt vµo®êi Minh M¹ng, khi ®ã ®¬n vÞ “trÊn” cha®æi thµnh “tØnh”, An Giang bÊy giê cßnthªm mét sè nói míi, tÊt c¶ 23 nói (còngkia cha thèng kª hÕt, chø kh«ng ph¶inói míi h×nh thµnh). Trong §¹i NamNhÊt Thèng ChÝ, tªn gäi mét sè nói ®îc“d©n gian hãa” vµ kh¸i niÖm ThÊt S¬ncòng b¾t ®Çu xuÊt hiÖn tõ ®©y. §¹i NamNhÊt Thèng ChÝ liÖt kª gåm: Ba Thª,Tho¹i S¬n, Tµ ChiÕu, Trµ Nghinh, Tîng,T«, Tèt, èc Nh©m, Nam Vi, Ch©m BiÖt,Nh©n Hßa, §oµi Tèn, ThÞ Vi, Ba Xïi, CaTÝch, Nam S, Khª L¹p, NgÊt S©m, Ch©nS©m, Th©m §¨ng, §¹i Bµ §Ò, TiÓu Bµ §Ò.Gi÷a hai t liÖu nãi trªn, cã thÓ ®èichiÕu ®«i nÐt:- §¹i Nam NhÊt Thèng ChÝ gäi lµ nóiTèt (hoÆc nói Tôy) chÝnh lµ nói Chót cñaGia §Þnh Thµnh Th«ng C hÝ. N hµ v¨n*. HuyÖn Ch©u Phó, tØnh An Giang.Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 11 - 201266NguyÔn V¨n HÇu l¹i gäi lµ nói Thèt. ë®èc viÕt s¸ch ®Þa d d©ng lªn triÒu ®×nhngêi dÞch nghÜa nªn cã sù m©u thuÉn.ph¬ng híng mµ ®Æt tªn cho c¸c ngän®©y do kh«ng ®ång nhÊt gi÷a nh÷ngTheo ch÷ N«m, gäi lµ Tèt th× ®óng h¬n,d©n gian thêng gäi lµ nói Chãc.- Nói NgÊt S©u, Ch©n S©m chÝnh lµ ÊtSum vµ Ch¬n Sum trong Gia §Þnh ThµnhTh«ng ChÝ, Th©m §¨ng chÝnh lµ S©m§¨ng. Nói Ch©m BiÖt ®óng ra ph¶i lµ TµBiÖt.- èc Nh©m, kh«ng thÊy nªu trong Gia§Þnh Thµnh Th«ng ChÝ. Trong quyÓn“LÞch sö ®Êt An Giang”, nhµ v¨n S¬nNam cho r»ng tõ nµy b¾t nguån tõ“Okdum” cña ngêi Khmer, nghÜa lµ diÒuã kªu vang. «ng cho r»ng nói nµy lµ nóiDµi.- C¸c nói Nh©n Hßa (tôc danh L¸ngCh¸y), ThÞ Vi, Ca TÝch kh«ng thÊy tªntrong Gia §Þnh Thµnh Th«ng ChÝ, còngkh«ng cã nói nµo trong Gia §Þnh ThµnhTh«ng ChÝ cã chi tiÕt chÐp gièng nh÷ngnói nµy.Ngµy nay mét sè ®Þa danh hÇu nhkh«ng cßn n÷a, phÇn ®· bÞ “d©n gianhãa”, phÇn bÞ mÊt hoµn toµn, nh: TµChiÕu, Trµ Nghinh, Ca ¢m, Khª L¹p, BaXïi, Êt Sum, Ch¬n Sum, §oµi Tèn, S©m§¨ng, §¹i Bµ §Ò, TiÓu Bµ §Ò, Nh©n Hßa,ThÞ Vi, Ca TÝch…Trong quyÓn “ThÊt S¬n mÇu nhiÖm”,nhµ v¨n NguyÔn V¨n HÇu cho r»ng:®· do theo thæ ©m hoÆc h×nh thÓ haynói trªn ®©y. MÆt kh¸c, d©n chóng ëvïng s¬n cíc nµy, v× kh«ng biÕt ®îcs¸ch ®Þa d nãi trªn, hoÆc v× trängphong tôc h¬n sö s¸ch nªn gäi lµ nóiTrµ S, nói KÐt, nói Dµi, nói Tîng, nóiBµ §éi Om, nói ¤ng T«; cßn mÊy hßnnói cao n»m kho¶ng gi÷a (Ba Xo¸i,NgÊt Sung, Nam Vi, §oµi Tèn) th× häkªu chung lµ vïng nói CÊm”.Trong sè 23 nói ®îc kÓ trong §¹iNam NhÊt Thèng ChÝ, cã 7 ngän nói ®îc®Ò dßng ch÷ “nói nµy lµ mét trong sè b¶ynói” gåm: nói Tîng, T«, CÊm, èc Nh©m(nói Dµi), Nam Vi, Tµ BiÖt, Nh©n Hßa.Nhng §¹i Nam NhÊt Thèng ChÝ chØ ghi“lµ mét trong sè b¶y nói” nhng kh«ngnãi lµ b¶y nói g×, b¶y nói cao nhÊt, b¶ynói ®Ñp nhÊt, hay b¶y nói thÕ nµo mµ®îc xÕp ®Æt riªng?Nhng nÕu ®äc kÜ nh÷ng g× trong §¹iNam NhÊt Thèng ChÝ ghi chÐp th× b¶yngän nói ®îc s¸ch ghi lµ b¶y ngän nóicao. Ta thÊy: nói Tîng cao h¬n 8 trîng,nói CÊm ®îc ghi chÐp lµ thÊt nói caongÊt, Nam Vi cao h¬n 30 trîng, Tµ BiÖtcao 20 trîng… Nh vËy cã thÓ pháng®o¸n B¶y Nói mµ §¹i Nam NhÊt ThèngChÝ ®Ò cËp lµ nh÷ng ngän nói cao trongtØnh An Giang.Tuy nghiªn, còng cã mét nghÞch lÝ: t¹i“ Ngêi xa cã ®Æt cho mçi chám caosao nói Tîng chØ c ...